باید‌ها و نباید‌های حذف صفر از پول ملی

بررسی تجربه تاریخی کشور‌های مختلف در حذف صفر از پول ملی خود نشان می‌دهد چنین کاری برای موفقیت نیازمند پیش‌شرط‌های زیادی است.

به گزارش ایسنا، هیات دولت در نشست چهارشنبه هفته گذشته (نهم مرداد) با پیشنهاد بانک مرکزی برای حذف چهار صفر از پول ملی موافقت کرد. البته باید توجه کرد که این موافقت به منزله نهایی شدن حذف صفر از پول ملی نیست و مجلس نیز باید با این موضوع موافقت کند. ضمن این که دولت هنوز زمان مشخصی برای این کار اعلام نکرده است.

حذف چهار صفر از پول ملی در رسانه‌های خارجی نیز بازتاب یافت: خبرگزاری فرانسه با اشاره به این‌که حذف صفر از پول ملی مدت زیادی است که به طرز غیرمشهود در مبادلات روزمره مردم صورت گرفته است نوشت: در معاملات روزمره مردم از واحد تومان استفاده می‌کنند و البته این مساله تا حد زیادی باعث سردرگمی اتباع خارجی در ایران شده است.

خبرگزاری ترند آذربایجان نیز با بازتاب این خبر از قول هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصادی نوشته است که این رویکرد، تاثیر عمیقی بر اقتصاد نخواهد داشت. حذف چهار صفر به خودی خود تاثیری بر نرخ تورم یا بخش واقعی اقتصاد ندارد.

البته حذف صفر از پول ملی مساله جدیدی نیست و در بسیاری از کشور‌های دیگر نیز انجام شده است: طبق اعلام نشریه بین المللی علوم اقتصادی و مدیریتی، در طول ۵۰ سال گذشته ۱۹ کشور اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرده اند که از بین این کشورها، ۱۰ کشور این کار را دو مرتبه انجام داده اند.
 
صفر‌ها در آرژانتین تاکنون چهار مرتبه، روسیه، اوکراین، لهستان و بلژیک سه مرتبه و در ترکیه، کره جنوبی و غنا یک مرتبه برداشته شده اند.

با این حال بررسی تجربیات کشور‌های مختلف نشان می‌دهد که حذف صفر از پول ملی الزاما به توقف نرخ تورم یا کاهش ارزش پول منجر نشده است:

زیمباوه در سال ۲۰۰۹ اقدام به حذف ۱۲ صفر از پول ملی خود کرد. به گفته سی ان ان، در آن سال با یک اسکناس ۱۰۰ تریلیون دلاری زیمباوه می‌شد تنها یک قرص نان خرید و قیمت هر دلار آمریکا به ۳۰۰ تریلیون دلار زیمباوه رسیده بود.
 
با این حال تنها اکتفا به حذف صفر از پول بدون اصلاحات ساختاری باعث شد تا تورم این کشور در ژوئن سال ۲۰۱۹ با گذشتن از ۱۷۵.۶۶ درصد مجددا رکوردشکنی کند.

ونزوئلا نیز سال گذشته اقدام به حذف پنج صفر از پول ملی خود کرد، اما تورم آن از ۲۴هزارر و ۵۷۱ درصد در سال گذشته به ۸۱۵ هزار و ۱۹۴ درصد در ماه می‌افزایش یافت! اقتصاد ونزوئلا نیز که سال گذشته طبق گفته دویچه وله منفی ۱۸ درصد کوچک شده بود، طبق پیش بینی صندوق بین‌المللی پول امسال را با رشد منفی ۳۵ درصد سپری خواهد کرد.

از سوی دیگر، اما ترکیه به عنوان کشوری موفق در حذف صفر، ابتدا به کمک صندوق بین المللی پول، یک برنامه ریاضتی ۱۶ میلیارد دلاری را به اجرا گذاشت و پس از آن که نرخ تورمش به ۹ درصد کاهش پیدا کرد، در سال ۲۰۰۵ اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرد.
 
با اصلاح درست ساختار اقتصادی، قیمت برابری هر دلار از ۱میلیون و ۳۵۰هزار لیر در سال ۲۰۰۴ به نرخ معقول خود بازگشت و ثبات نسبی نرخ ارز برای مدت طولانی در این کشور ادامه یافت. در آخرین معاملات ارزی، هر دلار آمریکا به ازای ۵.۵۵۹۸ لیر مبادله می‌شود!