متن کامل گزارش آژانس درباره تعهدات هسته‌ای ایران ذیل برجام

به گزارش شفاف، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه شانزدهمین گزارش دوره‌ای خود درباره اجرای تعهدات هسته‌ای اجرای تعهدات هسته‌ای ایران ذیل برجام را منتشر کرد.

این نهاد بین‌المللی مستقر در وین اتریش که پیش از این در 15 گزارش متوالی پایبندی کامل ایران به تعهدات هسته‌ای خود ذیل برجام را تأیید کرده بود، در شانزدهمین گزارش خود از عبور ذخایر اورانیوم غنی‌شده و همچنین سطح غنی‌سازی اورانیوم در تأسیسات نطنز ایران از سقف تعیین‌شده در برجام خبر داده است.

البته ایران پیش از  آنکه به دلیل کوتاهی طرف‌های دیگر برجام در اجرای تعهداتشان در قبال ایران، وفق بندهای 26 و 36 برجام اقدام به تعلیق برخی تعهدات هسته‌ای خود ذیل کند، مراتب را به‌صورت رسمی به اطلاع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رسانده بود.

متن کامل گزارش جدید آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران به شرح ذیل است:

راستی آزمائی و نظارت در جمهوری اسالمی ایران در پرتو قطعنامه 2231 ( 2015 )شورای امنیت گزارش مدیرکل موقت آژانس بین المللی انرژی اتمی

A .مقدمه

1 .این گزارش مدیرکل موقت به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت سازمان ملل (شورای امنیت) در خصوص اجرای تعهدات مرتبط هسته ای جمهوری اسالمی ایران (ایران) ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و در خصوص موضوعات مرتبط با راستی آزمایی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه 2231( 2015 ) شورای امنیت می باشد. این (گزارش) همچنین اطلاعاتی در خصوص موضوعات مالی و مشورت‌ها و تبادل اطلاعات آژانس با کمیسیون مشترک ایجاد شده توسط برجام، ارائه می دهد.

B .سابقه

2 . در تاریخ 14 ژوئیه 2015 ،چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس، ایاالت متحده آمریکا، به همراه نماینده عالی اتحادیه اروپا برای امور خارجی و سیاست امنیتی (3+EU/E3 )و ایران در مورد برجام توافق کردند.

در تاریخ 20 ژوئیه 2015 شورای امنیت قطعنامه 2231( 2015 ) را به تصویب رساند که در آن از جمله از مدیرکل درخواست نمود که “راستی آزمایی و نظارت الزم بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران برای کل دوره تعهدات یادشده درچارچوب برجام را برعهده گیرد” (8.para, 1.Corr and 53/2015/GOV).

در اوت 2015 ،شورای حکام به مدیرکل اجازه داد تا راستی آزمایی و نظارت الزم بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران همانگونه که در برجام پیش بینی شده را انجام داده و بر همین اساس برای کل دوره تعهدات یادشده در پرتو قطعنامه شماره 2231( 2015 )شورای امنیت سازمان ملل، منوط به در اختیار داشتن منابع مالی و منطبق با رویه های پادمانی استاندارد آژانس، گزارش ارائه نماید.

شورای حکام همچنین اجازه داد که آژانس با کمیسیون مشترک همچنانکه در سند 53/2015/GOV و اصلاحیه یک آن آمده، مشورت و تبادل اطلاعات نماید.

3.در دسامبر 2016 و ژانویه 2017 مدیرکل  9سند را  که از سوی همه اعضای کمیسیون مشترک تهیه و به تایید رسیده و متضمن روشنگری هایی برای اجرای اقدامات مرتبط هسته ای ایران مندرج در برجام برای دوره زمانی آن بود، با کشورهای عضو در میان گذاشت.

4 .در 8 می 2019 ،ایران بیانیه‌ای منتشر کرد که از جمله حاوی این مطلب بود که «…در راستای اعمال حقوق خود، همانطور که در بندهای 26 و 36 برجام مصرح است، شورای عالی امنیت ملی ایران دستوری مبتنی بر توقف برخی اقدامات ایران ذیل برجام از امروز صادر کرد».

5.هزینه سالانه تخمینی آژانس برای اجرای پروتکل الحاقی ایران و برای راستی آزمایی و نظارت تعهدات مرتبط هسته ای ایران به شرح مندرج در برجام  9/2 میلیون یورو در سال می باشد. برای سال 2019 منابع مالی فرابودجه ای از اعتبار فوق  4 میلیون یورو لازم است . تا تاریخ 23 اوت 2019 ، 5/5 میلیون یورو منابع مالی فرابودجه ای برای تامین هزینه فعالیتهای مرتبط با برجام برای سال 2019 و بعد آن در دسترس است.

C .فعالیتهای راستی آزمایی و نظارت بر برجام (JCPOA)

6 .از تاریخ 16 ژانویه 2016 (روز اجرای برجام) آژانس اجرای تعهدات مرتبط هسته ای ایران ذیل برجام را منطبق با رویه های پادمانی استاندارد آژانس و به شیوه ای بی طرفانه و عینی راستی آزمایی و نظارت نموده است. آژانس از زمان انتشار گزارش فصلی می 2019 مدیرکل که در به روز رسانی های مربوط که در دو گزارش در جولای 2019 آمده است ، بشرح ذیل گزارش می دهد.

1.C .فعالیتهای مربوط به آب سنگین و بازفرآوری

7 .ایران ساخت رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک (رآکتور 40-IR )را طبق طراحی اولیه آن پیگیری نکرده است. ایران قرصهای اورانیوم طبیعی، میلههای سوخت یا مجموعههای سوخت طراحی شده به صورت ویژه برای راکتور 40-IR طبق طراحی اولیه را تولید یا آزمایش نکرده و همه قرصهای سوخت اورانیوم طبیعی و مجموعه های سوخت موجود در انبار تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده است (بندهای 3 و 10)

8 .ایران به اطلاع رسانی به آژانس در خصوص موجودی آب سنگین در ایران و تولید آب سنگین در کارخانه ادامه و به آژانس اجازه داده است که بر میزان ذخایر آب سنگین ایران و تولید آب سنگین (HWPP) مقدار آب سنگین تولید شده در HWPP نظارت نماید (بند 15 .)

در تاریخ 19 اوت 2019 ، آژانس راستی آزمایی نمود که مقدار تولید شده و در حال استفاده از آب سنگین در این کارخانه 125/5 متریک تن می باشد. در طول دوره گزارش دهی ایران بیش از 130 متریک تن آب سنگین نداشته است (بند 14).

9.ایران فعالیتهای مربوط به بازفرآوری را در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تأسیسات تولید ایزوتوپ مولیبدن، ید و زنون (MIX) و یا در هر تأسیسات اعلام شده دیگر به آژانس، انجام نداده است (بندهای 18 و 21) .

2.C .فعالیتهای مربوط به غنی سازی و سوخت

10 .در کارخانه غنی سازی سوخت (FEP ) در نطنز بیش از 5060 سانتریفیوژ 1-IR به صورت نصب شده در 30 آبشار به شکل پیکره بندی شده در واحدهای عملیاتی در زمان توافق پیرامون برجام به صورت نصب شده وجود نداشته است (بند 27). ایران 18 سانتریفیوژ 1-IR را از میان سانتریفیوژهای در حال نگهداری در انبار به منظور جایگزینی با سانتریفیوژهای آسیب دیده یا خراب نصب شده در FEP خارج کرده است. (بند 1و29)

11 .ایران به غنی سازی UF6 در FEP ادامه داده است. همچنان که قبلا گزارش شده است در 8 جولای 2019 آژانس راستی آزمایی کرد که ایران شروع به غنی سازی UF6 با غنای بالاتر از 3/67 درصد از اورانیوم 235 کرده است (بند 28 .)از آن زمان تا کنون ایران اقدام به غنی سازی اورانیوم تا 4/5درصد از اورانیوم 235 کرده است. (بند 28)

12 .همچنان که قبلا گزارش شده است در اول جوالی 2019 ، آژانس راستی آزمایی کرد که کل موجودی ذخیره شده اورانیوم غنی سازی شده ایران از میزان 300 کیلوگرم UF6 غنی شده تا میزان 3/67 درصد اورانیوم 235 ( یا معادل آن در اشکال مختلف شیمیایی) فراتر رفته است (بند 56). میزان 300 کیلوگرم UF6 معادل با 202/8 کیلوگرم اورانیوم می باشد.

13. تا تاریخ 19 اوت 2019، آژانس راستی آزمایی کرد که میزان ذخیره اورانیوم غنی شده تا 3.67 درصد اورانیوم 235 ایران 241.6 کیلوگرم بوده است ، بر اساس برجام و مصوبات کمیسیون مشترک. این ذخیره شامل 216.5 کیلوگرم اورانیوم عنی شده تا 3.67 درصد از اورانیوم 235 و 25.1 کیلوگرم اورانیوم غنی شده تا 4.5 درصد از اورانیوم 235 بوده است.

14. در کارخانه غنی سازی سوخت فردو (FFEP) بیش از 1044 سانتریفیوژ 1-IR در یک بال (واحد 2) از تأسیسات مزبور قرار داده نشده است (بند 46). در تاریخ 24 اوت 2019، آژانس راستی آزمایی کرد که تعداد 1020 سانتریفیوژ 1-IR در 6 آبشار نصب هستند. در همان تاریخ آژانس راستی آزمایی کرد که ده سانتریفیوژ 1-IR در قالب طراحی موقعیت های 16 سانتریفیوژ 1-IR نصب شده بودند و یک سانتریفیوژ 1-IR در یک موقعیت جداگانه نصب شده بود به منظور انجام «تحقیق مقدماتی و فعالیت های تحقیق و توسعه در ارتباط با تولید ایزوتوپ های پایدار». ایران در بازه زمانی گزارش هیچ گونه غنی سازی اورانیوم یا فعالیت های تحقیق و توسعه مرتبط در این کارخانه انجام نداده و هیچ گونه مواد هسته ای در کارخانه وجود نداشته است (بند 45).

15. همه سانتریفیوژها و زیرساخت های مربوطه در انبار، تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده اند (بندهای 29، 47، 48 و 70). آژانس دسترسی منظم به ساختمان های مرتبط در نطنز شامل همه FEP و کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی (PFEP) را ادامه داده و دسترسی روزانه طبق درخواست آژانس انجام شده است (بند 71). آژانس کماکان دسترسی معمول به FFEP، از جمله دسترسی روزانه در صورت درخواست، داشته است. (بند 51)

16. ایران فعالیت های غنی سازی اش را در راستای برنامه بلند مدت غنی سازی و تحقیق و توسعه غنی سازی خود به همان صورت ارائه شده به آژانس در تاریخ 16 ژانویه 2016 انجام داده است (بند 52).

17. در تاریخ 10 اوت 2019، آژانس راستی آزمایی کرد که کلیه میله های سوخت پرتودهی شده در TRR در ایران از میزان پرتودهی کمتر از 1 رم بر ساعت (در یک متر در هوا) برخوردار نیستند.

18. ایران هیچ کدام از تأسیسات اعلام شده را به منظور تبدیل مجدد صفحات سوخت یا ضایعات به UF6 مورد استفاده قرار نداده و از ساخت تأسیسات جدید بدین منظور به آژانس اطلاعی نداده است (بند 58).

3.C .تحقیق و توسعه، تولید و موجودی سانتریفیوژ

19. هیچ اورانیوم غنی شده ای از طریق فعالیت های تحقیق و توسعه انباشت نشده، و غنی سازی تحقیق و توسعه ایران انجام شده با و بدون اورانیوم و با استفاده از سانتریفیوژهای تعریف شده در برجام بوده است (بندهای 42-32).

20. ایران اظهارنامه های مربوط به تولید و موجودی لوله های روتور سانتریفیوژ و بیلوز (Bellows) را به آژانس ارائه کرده و اجازه راستی آزمایی اقلام در موجودی را به آژانس داده است ( بند 80.1 ). آژانس نظارت مداوم شامل استفاده از اقدامات نظارتی و مراقبتی containment and surveillance measures را انجام داده و راستی آزمایی کرده که تجهیزات اعلام شده برای تولید لوله های روتور و بیلوزها برای تولید سانتریفیوژ فقط برای فعالیت های مشخص شده در برجام استفاده شده اند( بند 80.2). ایران هیچ گونه سانتریفیوژ 1-IR را برای جایگزینی با آنهایی که خراب شده و یا از کار افتاده اند تولید نکرده است.( بند 62)

21. همه لوله های روتور اعلام شده، بیلوزها و مجموعه های روتور شامل لوله روتورها و بیلوزهایی از جمله آنهایی که از روز اجرا تولید شده اند؛ تحت نظارت مداوم آژانس قرار داشته اند. (بند 70) ایران با استفاده از فیبرکربن لوله های روتور تولید کرده که توسط آژانس نمونه برداری و آزمایش شده و تمامی آنها تحت اقدامات نظارتی و مراقبتی containment and surveillance measures آژانس بوده است.

D .اقدامات شفاف سازی

22. ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از نظاره گرها و مهر و موم های الکترونیکی آنلاین در زمینه غنی سازی استفاده کند تا بدینوسیله وضعیت آنها در اماکن هسته ای به بازرسان آژانس مخابره و جمع آوری خودکار ثبت سوابق اندازه گیری توسط ادوات اندازه گیری نصب شده آژانس تسهیل شود (بند 67.1). ایران بنا به درخواست آژانس نسبت به صدور روادید درازمدت برای بازرسان منصوب آژانس اقدام کرده و برای آژانس در اماکن هسته ای، محل کار مناسب فراهم کرده و استفاده از محل کار در مکان های نزدیک سایتهای هسته ای در ایران را تسهیل کرده است (بند 67.2).

23. ایران کماکان به آژانس اجازه داده – تا از طریق اقدامات مورد توافق با ایران، از جمله از طریق اقدامات مراقبتی و نظارتی containment and surveillance measures – بر تمامی کنسانتره سنگ اورانیوم UCF تولید شده در ایران یا بدست آمده از دیگر منابع و انتقال آنها به تاسیسات تبدیل اورانیوم UOC در اصفهان (بند 68)، نظارت کند. همچنین، ایران تمامی اطلاعات ضروری برای قادر کردن آژانس جهت راستی آزمایی تولید کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) و موجودی انبار UOC تولید شده در ایران یا بدست آمده از هر منبع دیگری را ارائه کرده است (بند 69) .

E .سایر اطلاعات مرتبط

24. ایران همچنان به اجرای موقت پروتکل الحاقی موافقتنامه پادمان ها بر اساس ماده 17 (b) پروتکل الحاقی، تا زمان لازم الاجرا شدن آن ادامه می دهد. آژانس به ارزیابی اظهارنامه های ایران ذیل پروتکل الحاقی ادامه داده است و تحت پروتکل الحاقی دسترسی های تکمیلی به همه سایت ها و اماکن مورد نیاز برای بازدید در ایران داشته است. همکاری به موقع و فعالانه از سوی ایران در ارائه چنین دسترسی، موجب تسهیل در اجرای پروتکل الحاقی شده و اعتماد را افزایش می دهد. تعاملات ادامه دار بین آژانس و ایران در ارتباط با اجرای موافقتنامه پادمان و پروتکل الحاقی نیازمند همکاری به موقع و کامل توسط ایران است. آژانس همچنان تحقق چنین هدفی را از ایران پیگیری خواهد کرد.

25. راستی آزمایی و نظارت آژانس بر سایر تعهدات مرتبط هسته ای ایران ذیل برجام، شامل تعهداتی که در بخش های S ،E ،D و T ضمیمه یک برجام تصریح شده، ادامه دارد. (برجام، ضمیمه 4، کمیسیون مشترک، بند 6.4.6)

26. طی مقطع زمانی این گزارش، آژانس در هیچ جلسه ای از جلسات گروه کاری خرید کمیسیون مشترک شرکت نکرده است. (برجام، ضمیمه 4 – کمیسیون مشترک، بند 6.4.6).

F.خلاصه

27. آژانس به راستی آزمایی عدم انحراف مواد هسته ای اعلام شده در تاسیسات هسته ای و مکان های خارج از تاسیسات که به طور معمول مورد استفاده قرار می گیرند (LOFs) و از سوی ایران در چارچوب موافقتنامه پادمان های آن اعلام شده، ادامه می دهد. ارزیابی ها در خصوص نبود فعالیت ها و مواد هسته ای اعلام نشده برای ایران کماکان ادامه دارد.

28. از روز اجرا، آژانس به نظارت و راستی آزمایی اجرای تعهدات مرتبط هسته ای از سوی ایران بر اساس مفاد برجام پرداخته است.

29. مدیرکل موقت به گزارش دهی به طور مقتضی ادامه خواهد داد.