گفت‌و‌گوی صریح با مدیر یک شرکت بازاریابی شبکه‌ای

خبرگزاری فارس: پس از گذشت 5 سال از قانونی شدن فعالیت شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای هنوز هم سوالات اساسی درباره نحوه عملکرد آن‌ها وجود دارد. برای گرفتن پاسخی درباره این پرسش‌ها تصمیم گرفتیم به سراغ متصدیان اصلی این کار یعنی مدیران شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای برویم.از موارد بحث برانگیز درباره عملکرد شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای می‌توان به حرام  اعلام شدن درآمد حاصل از این نوع بازاریابی حرمت ورود به این مشاغل از طرف مراجع عظام تقلید از جمله مقام معظم رهبری و آیت‌الله مکارم شیرازی و گزارشات متعدد از تخلفات این شرکت‌ها و خروج آنها از شرایط واقعی بازاریابی شبکه‌ای و شباهت روزافزون عملکرد آنها به شرکت‌های هرمی اشاره کرد.
در این باره با غلامرضا عطاران مدیر عامل یکی از شرکت‌های مطرح بازاریابی شبکه‌ای به گفت‌وگو نشستیم.
از دور شاید اگر همان تابلو کوچک را بر سردر آن ساختمان چهار طبقه نمی‌دیدیم تصور می‌کردیم آن ساختمان یک چاپخانه قدیمی و یا یک خانه مسکونی است اما انجا دفتر مرکزی شرکت «بیز» و مرکز معاملات و تعاملات یکی از  شرکت‌های مطرح بازاریابی شبکه‌ای است. 

به محض ورود به مسئولان روابط عمومی این شرکت معرفی شدیم. آنها با دو پیش شرط به ما اجازه مصاحبه دادند. اول اینکه مصاحبه کوتاه باشد و دوم اینکه مصاحبه برای آنها بار منفی نداشته باشد.
اگرچه مصاحبه در شرایط نرمال و عادی انجام نشد و زمان کوتاهی به مصاحبه اختصاص یافت اما تلاش کردیم به صورت فهرست‌وار بخشی از سوالات مشکلات بازاریابی شبکه‌ای را از عطاران بپرسیم.
غلامرضا عطاران از مدیران سابق دولتی در بخش‌های نفت و صنعت است که در گفت‌و گو با رسانه‌های مختلف بارها بر عضویت خود در هیات مدیره چندین شرکت دولتی و خصوصی تاکید کرده است. وی امروز مدیرعامل شرکت بازاریابی شبکه‌ای «بیز» محسوب می‌شود.
نحوه نظارت بر شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای در ایران چگونه است؟ این شرکت‌ها در قانون چگونه تعریف شده اند؟
 ما طبق یک دستورالعمل کار می‌کنیم. این دستورالعمل هم مصوب کمیته نظارت بر فعالیت‌های بازاریابی شبکه‌ای است. شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای طبق ماده 87 قانون نظام صنفی فعالیت می‌کنند که کمیته نظارتی متشکل از 7 دستگاه است. وزارت صنعت معدن تجارت، وزارت دادگستری، وزارت ارتباطات، پلیس امنیت، اماکن، وزارت اطلاعات و اداره اگاهی تشکیل دهندگان آن هستند و تمام دستورالعمل‌های ما زیر نظر انها است.

یکی از موارد غیر قانونی در شرکت‌های فعال در بازاریابی شبکه‌ای چیزی است که به عنوان فرهنگ خرید یا حداقل خرید از آن نام می‌برند و افراد برای ورود باید خودشان حتما به میزان مشخصی از شرکت خرید کنند. آیا در شعب شما فرهنگ خرید وجود دارد؟ طبق مشاهدات ما تا یک ماه پیش در بعضی از شعب شما کمترین میزان خرید تا 1 میلیون تومان برای ورودی‌های جدید تعیین می‌شده است.
 خیر. این‌گونه نیست. این رقم 100 هزار تومان است و تمام دستورالعمل‌ها هم روی سایت شرکت است و هیچکس حق ندارد کسی را مجبور به خرید بالای 100 هزار تومان کند، اما فرد خود مختار است که اگر خواست جنس بیشتری بخرد. در حال حاضر 80 درصد فروش ما 100 تا 300 هزار تومان است.
 اما کمتر از چند ماه پیش خود من پرزنت شدم و به من گفتند یک میلیون جنس بخر تا وارد چرخه بازاریابی بشوی خیلی‌ها شاهد و گواه حرف من هستند.
 باید قبلا سایت را میخواندی. شاید بخواهند گولتان بزنند. سایت مرجع است.

چندین سال است که آماری از میزان جذب بازاریاب، ریزش و یا حتی تنوع فروش محصولات شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای منتشر نشده است، فکر نمی‌کنید انتشار چنین موضوعاتی باعث شفافیت در این فعالیت و کم شدن حساسیت‌ها بشود؟
چرا شما به اطلاعات اقتصادی 10 شرکت شبکه‌ای چسبیده اید؟ فروشگاه اینترنتی و 20 هزار شرکت پخش در ایران داریم، چرا از آنها نمی‌پرسید چه می‌فروشند و به کجا می‌فروشند؟ ما اطلاعاتمان را در اختیار دارایی و مراجع مربوط قرار می‌دهیم نه خبرنگاران. در ضمن اطلاعات اقتصادی و مالی هر شرکت بیانگر نقاط ضعف و قدرت آن شرکت است و شاید ما دوست نداشته باشیم رقبای ما این مسائل را بفهمند.

در حال حاضر 600 هزار بازاریاب در شرکت بیز هستند که طبق مدل بین المللی 10 درصد آنها هم فعال باشند مناسب است. در شرکت ما افراد به صورت میانگین بین 300 تا 500 هزار تومان درآمد دارند.

لیدرها اغلب در جلسات جذب بازاریاب‌های جدید وعده زندگی مجلل و پول دار شدن به ورودی‌های جدید می‌دهند، دیده شده از درآمدهای 20 میلیونی در جلسات جذب صحبت شده است. بیان چنین مسائلی را چگونه توجیه می‌کنید؟
متاسفانه این یک کلاغ 40 کلاغ کردن است و مردم نباید فریب صحبت‌های لیدرها را بخورند. در بازاریابی شبکه‌ای یک شبه پول دار نخواهید شد. این تجارت، تجارت یک ماهه، دوماهه و حتی 3 ماهه نیست بلکه تجارتی 5 ساله است شما باید 5 سال کار کنی تا به نتیجه برسی.

بسیار دیده شده است که افراد زیر 18 سال در شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای فعالیت می‌کنند در صورتیکه این موضوع خلاف قانون است چه توضیحی دارید؟
 کد ملی برای ورود به شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای واجب است و این افراد با کد ملی خانواده شان وارد شرکت‌ها شده‌اند، ما در سرتا سر ایران شعبه داریم و شناسایی این که چه کسی با کدام کد ملی در حال فعالیت است برای ما سخت است. ولی ما همیشه سعی کردیم افراد زیر 18 سال را به کلی داخل شعبه‌های خودمان راه ندهیم و در صورت مشاهده برخورد می‌کنیم.

  اما در ایام تابستان ما این اتفاق را در شعب شرکت شما به کرات دیده‌ایم. شاید یک سوم بازاریابان شما زیر 18 سال بودند. چطور کتمان می‌کنید؟
 نه امکان ندارد شرکت ما نبوده است.
 علاوه بر این به کرات دیده شده جلسات پرزنت در پارک‌های اطراف شعب شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای برگزار می‌شود. می‌دانید که این اتفاق هم خلاف است و هم آسیب‌های خاص خودش را دارد برای حل این موضوع چه فکری کرده‌اید؟
 این اشتباه است و کسانی که این کار را می‌کنند در واقع خلاف می‌کنند، ما هم مخالفیم و اگر بفهمیم برخورد می‌کنیم.
 این اتفاق هم به کرات در شعب شما رخ می‌دهد. مثلا اگر همین الان با هم به پارک ورشو برویم مطمئنم آنجا بازاریابان شما را خواهیم دید…
 شاید لیدر ما دست در جیب شما هم بکند. شما باید سایت را بخوانی و آگاه بشوی نه از طریق جای دیگر. 
 چرا جامعه هدف بازاریابی شبکه‌ای در ایران جوان‌ها هستند. مگر غیر از این است که اصولا این صنعت برای افرادی است که نمی‌توانند در تولید نقش پیدا کنند؟
 70 درصد نتورک‌های آمریکایی خانم‌های خانه دار هستند و از هزینه‌هایشان درآمد کسب می‌کنند. در حال حاضر هم ما در شهرستان‌ها به این سمت حرکت کرده‌ایم، در تهران هم به دنبال جذب بانوان خانه دار هستیم.
 خودتان بهتر می‌دانید مراجع تا به حال با بازاریابی شبکه‌ای کنار نیامده‌اند شما به عنوان یکی از مدیران این سبک تجارت دنبال به رفع مشکلات فقهی بازاریابی چند سطحی نیستید؟
در ارتباط با مسائل شرعی هیچکدام از علما حکم حرام نداده‌اند،زیرا فعل حرام باعث غیر قانونی شدن یک عمل می‌شود. ولی مراجع صرفا گفته اند جایز نیست و یا احتیاط واجب است که ما در این شرایط می‌توانیم به مرجع تقلید دیگری رجوع کنیم، دین اسلام بسیار باز، دموکرات و انعطاف پذیر است که در شرایطی حتی می‌پذیرد انسان گوشت مردار هم بخورد.
درست است که سود فروش لوازم آرایشی در شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای بیشتر است؟ اصولا چگونه فروش جنس‌های خارجی را در شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای ایرانی و با بازاریاب ایرانی توجیه می‌کنید؟
بیشتر اجناس ما اجناس تولید داخل است. ما حتی 20 درصد از اجناس را هم خودمان تولید می‌کنیم. اما یک سری از کالاها مزیت خارجی دارند. در حال حاضر هم وزارت صنعت معدن و تجارت محدودیت‌های تازه‌تری برای ما اعمال کرده است. در زمینه سود هم انصاف داشته باشید هر چه کالا گران‌تر باشد سودش هم به نسبت بیشتر است.
 آیا حاضر به مناظره با مخالفین هستید؟
بله اماده هستم. با اینکه قبول دارم بی‌عیب و نقص نیستیم و شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای احتیاج به زمان بیشتری دارند.