صالحی خبر داد: بهره‌برداری از طرحی جدید در فردو

نشست علی اکبر صالحی و کمال خرازی، با موضوع برجام در شورای راهبردی روابط خارجی
رئیس سازمان انرژی اتمی از بهره برداری از مرحله نخست طرحی هسته‌ای در تاسیسات فردو تا چند روز آینده خبر داد.

به گزارش ایسنا، علی‌اکبر صالحی در این باره افزود: این طرح مرتبط با ایزوتوپ های پایدار و مجموعه ای از مراکز تحقیقاتی در فردو است که مرحله اولیه آن تا یکی دو هفته آینده به بهره برداری می رسد و افتتاحیه اصلی در 20 فروردین آینده خواهد بود.

وی طرح ایزوتوپ های پایدار با مشارکت ایران و روسیه را رو به پیش دانست و با رد وقفه در اجرای این طرح افزود: قراردادهای این طرح امضا شده است و برای امضای آن گفت‌وگوهای فنی باید انجام می‌شد و اینگونه نبود که فوری به امضا برسد اینها ابعاد مختلف فنی دارد و کارشناسان ما همه ابعاد آن را درنظر گرفته‌اند.

صالحی اضافه کرد: کارشناسان ما و روسیه بارها به دو کشور سفر کرده‌اند و پس از بررسی موضوع در نهایت قرارداد، نهایی و امضا شد و اکنون کارها در این بخش به خوبی پیش می رود و حتی در مقایسه با اقداماتی که باید می کردیم جلوتر هستیم.

وی گفت: تاسیسات فردو در مقایسه با یکی دو سال پیش بسیار تغییر کرده و بخش قابل توجهش مربوط به ایزوتوپ های پایدار است که باید انجام می دادیم. بخشی از این طرح را باید روس ها انجام دهند و بخش قابل توجهش را خودمان باید انجام می دادیم که به خوبی پیش رفته ایم.

رئیس سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با صدا و سیما با تبیین فنی ایزوتوپ های پایدار و نقش آن در صنعت هسته ای کشورمان افزود: تولید ایزوتوپ های پایدار مانند غنی سازی است با این تفاوت که در غنی سازی اورانیوم 235 از 238 جدا می شود چون اینها باهمند اما علاوه بر اورانیوم ایزوتوپ های دیگری نیز وجود دارد که می خواهیم آنها را از هم جدا کنیم.

صالحی گفت: برای جداسازی ایزوتوپ ایکس یک از ایکس دو، ماده اولیه باید تبدیل به گاز شود تا بتوانیم آن را به سانتریفیوژها تزریق کنیم.

وی افزود: به این منظور ابتدا درباره مراحل تبدیل کردن ایزوتوپ های مدنظر به گاز تحقیق کردیم که کارشناسان ما موفق شدند که این مرحله مهم اجرای این طرح است و در مرحله بعد در تزریق گاز به سانتریفیوژها با روس‌ها همکاری می کنیم که آنان در دو بخش به ما کمک می کنند.

صالحی اضافه کرد: بخش نخست همکاری با روس ها در تغییر سانتریفیوژهاست که دیگر از اورانیوم در آن استفاده نمی کنیم بلکه از عناصر سبک تر استفاده می شود و طراحی سانتریفیوژها باید متناسب با آن اصلاح شود و بخش دیگر در چینش سانتریفیوژهاست تا با راندمان بالا بتوانیم ایزوتوپ های پایدار را تولید کنیم البته این برنامه چندساله است که به خوبی پیش می رود.

رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین درباره تاخیر در بازطراحی رآکتور اراک گفت: هنگامی که برجام را تنظیم می کردیم از جنبه فنی ملاحظات لازم را مدنظر داشتیم و بنابر تقاضای خودمان ایران، سه کشور چین، امریکا و ایران متولی مدرن سازی این رآکتور شدند.

وی افزود: البته ما خودمان می توانستیم این کار را انجام دهیم اما می خواستیم با استفاده از این فرصت از توانمندی کشورهای پیشرفته در استانداردسازی طراحی این رآکتور استفاده کنیم زیرا اگر قبلا می خواستیم این کار را بکنیم کسی نبود طراحی ما را تایید کند این فرصتی طلایی بود.
صالحی گفت: رآکتور جدید اراک باید از تایید استاندارد کشورهای پیشرفته در صنعت هسته ای برخوردار می شد که در این زمینه چین و امریکا مسئولیت داشتند. با این حال اعلام کردیم که طراحی را خودمان انجام می دهیم نه آنان زیرا صاحب طرح و کارفرما خودمان هستیم و این در برجام نیز درج شده است.

وی افزود: بر این اساس به فرض اینکه این دو کشور نیز نباشند طراحی را خودمان به عهده گرفتیم و شرکتی تاسیس کردیم که حدود 900 مهندس و کارشناس در آن کار می کنند، شرکت قدرتمندی که اکنون طراحی های رآکتور را انجام می دهند.

صالحی اضافه کرد: از لحظه ای که مقرر شد رآکتور اراک مدرن سازی شود و طبق برجام درباره کلیات آن اعم از میزان قدرت، جمعیت نوترونی، میزان پلوتونیوم و زمان تحویل سوختش توافق کردیم، اقدامات خود را آغاز کردیم و منتظر قرداد نشدیم.

وی گفت: در این چارچوب طراحی مفهومی را پیش بردیم سپس طراحی پایه به اتمام رسید و اکنون طراحی جزئی رآکتور در دستورکار است و پس از آن ساخت و ساز و اجرای نقشه های ساخت آغاز می شود.

رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: در این فاصله که می خواستیم قرارداد بازطراحی رآکتور اراک را با چین امضا کنیم اختلافاتی میان ما و این کشور وجود داشت به نحوی که من قبول نمی کردم و تاکید داشتم که ما به عنوان پیمانکار باید تعیین کنیم که چه می خواهیم که این اختلافات یک سال طول کشید تا توانستیم آن را برطرف کنیم.

صالحی اضافه کرد: در این مدت کارمان را انجام می دادیم و زمانی که قرارداد امضا شد کارمان را به اتمام رسانده بودیم و به محض امضای قرارداد طراحی مفهومی را که مجموعه عظیمی دارد برای بررسی به طرف مقابل دادیم که آن را تایید کردند و اکنون این طراحی از تاییدیه کشور پیشرفته ای در صنعت هسته ای برخوردار است.

وی ادامه داد: در ادامه طراحی پایه را نیز انجام و تحویل دادیم و از جدول زمانبندی پیشتریم و آنها نیز بخش قابل توجه آن را مرور کرده اند و به زودی تحویل می دهند تا وارد اجرا شویم.
صالحی گفت: در موضوع اختلافی با چینی ها ما بر اصول خودمان ایستادیم زیرا در امضای قرارداد اصولی برای خودمان داریم و طرف مقابل نمی تواند هر شرطی را بر ما تحمیل کند؛ برای اینکه اصول مدنظرمان عملی شود مدتی طول کشید.

رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: البته مذاکرات یک ساله در این قرارداد حوصله می خواست و طرف مقابل اعلام می کرد که صبر ایرانیان زیاد است، مسئولان نیز دائم درباره فرجام این قرارداد سوال می کردند و تصورشان این بود که تعلل و کندی در کار ایجاد شده است اما وقتی مسائل را توضیح دادیم و اعلام کردیم که اصولمان را در تامین منافع ملی رعایت کرده ایم و مطابق با خواسته هایمان قرارداد امضا شد مسئولان نظام هم بسیار خوشحال و راضی هستند.

رئیس سازمان انرژی اتمی تعهدات 1+5 در قبال بازطراحی و مدرن سازی رآکتور اراک را دائمی دانست.

علی اکبر صالحی با تبیین روند همکاری های چین و امریکا در پیشبرد طرح بازطراحی رآکتور اراک گفت : عملکرد امریکایی ها در زمینه فنی تا قبل از روی کار آمدن آقای ترامپ خیلی خوب بود زیرا گروه فنی در این زمینه مسئولیت داشتند و سیاسیون نیستند که بخواهند عملکرد سیاسی داشته باشند .

وی افزود : از زمانی که آقای ترامپ روی کار آمده است خوب کار می کنند اما متوجه شده ایم که سایه ترس رئیس جمهور روی سرشان است با این حال همکاری می کنند .

صالحی بازطراحی رآکتور اراک را در مقایسه با سایر توافقات مندرج در برجام استثنا دانست و گفت : طبق قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد اگر فرض کنیم برجام به هم بخورد ، همه چیز حتی تحریم ها به حالت سابق بازگردد آنان متعهد شده اند که به مسئولیتشان در بازطراحی این رآکتور ادامه دهند .

وی درباره اینکه اگر با وجود تعهدات آنان در این قطعنامه، به تعهداتشان عمل نکنند خودمان می توانیم رآکتور را بازطراحی کنیم اظهار داشت : البته می توانیم کار را پیش ببریم اما هدف ما این بود که با استفاده از فرصت برجام از تجارب کشورهای پیشرفته استفاده کنیم .

رئیس سازمان انرژی اتمی با تاکید بر رعایت ملاحظات ایمنی در طراحی و بهره برداری از رآکتور اراک به عنوان تاسیساتی حساس افزود : رآکتور کارخانه ای عادی نیست که اگر اشتباهی روی دهد و آتش بگیرد آثار آن منحصر به محدوده آن باشد بلکه صنعتی است که اگر آسیب ببیند آثار آن مرز نمی شناسد .

صالحی اضافه کرد : برخی که مدعی تخصصند می گویند رآکتور اراک ، رآکتوری کوچک است در حالی که رآکتوری 25 مگاواتی است که سوخت بزرگی مانند نیروگاه های قدرت دارد و اگر شکافتی در سوخت آن روی دهد و وارد آب و فضا شود بحران ایجاد می شود .

وی گفت : به این علت نکات ایمنی را در ساخت و بهره برداری از این رآکتور باید بسیار جدی بگیریم و پاسخگوی اعتماد مردم باشیم زیرا آنان با اعتماد به ما مسئولیت ها را واگذار کرده اند و اگر اتفاقی بیفتد می پرسند چرا دقت نکردیم .

صالحی افزود : البته با وجود رعایت کردن همه ملاحظات ایمنی باز ممکن است اتفاق روی دهد همچنانکه در رآکتورهایی در ژاپن ، امریکا و اوکراین با وجود رعایت همه نکات ایمنی چنین اتفاقی روی داد اما باید نهایت ایمنی را به کار برد که اتفاقی نیفتد.

رئیس سازمان انرژی اتمی با تبیین اقدامات این سازمان برای ارتقای ایمنی هسته ای در کشورمان پس از برجام گفت : ما با اعضای اتحادیه اروپا ، ژاپنی ها ، روس ها ، سوئیس و همه کشورهای صنعتی در خصوص ایمنی هسته ای همکاری داریم تا ایمنی تاسیسات هسته ای کشورمان را در حد نهایت ارتقا دهیم .

وی افزود : با آنکه به هنگام ساخت نیروگاه اتمی بوشهر همه ابعاد و ملاحظات ایمنی را در همکاری آژانس بین المللی انرژی هسته ای روسیه و کشورمان مدنظر داشتیم پس از برجام با کشورهای اروپایی قراردادهایی در زمینه ایمنی امضا کردیم و آنان متعهد شدند که تا 20 میلیون دلار برای این کار تامین مالی کنند .

صالحی اضافه کرد : بر اساس این قراردادها مقرر شد که در مرحله نخست 5 میلیون دلار ، در مرحله بعد 10 میلیون دلار و بقیه در ادامه تامین مالی شود تا هر قدر می توانیم ایمنی تاسیسات هسته ای را ارتقا دهیم زیرا ایمنی در صنعت هسته ای حرف اول و آخر است .

وی گفت : بازطراحی رآکتور اراک فرصتی پیش آورد تا بتوانیم از آن استفاده کنیم و سوختش را تحت نظارت کشورهای پیشرفته بسازیم زیرا پیشتر از آن کسی نبود و باید خودمان سوختی را که طراحی می کردیم و می ساختیم در رآکتور قرار می دادیم اما ممکن بود اتفاقی بیفتد.

صالحی افزود : ممکن است این پرسش مطرح شود که رآکتور تهران هم 20 درصدی است و همین کار را در آن رآکتور هم کرده ایم در حالی که این بسیار متفاوت است زیرا رآکتور تهران دارای استخری با 6 متر عمق و سوخت آن نیز 40 تا 60 سانتیمتر است که اگر دچار شکافت شود همان جا در آب می ماند و هیچ مشکلی ایجاد نمی شود .

وی اضافه کرد : این در حالی است که رآکتور اراک و رآکتورهای قدرت اینگونه نیست و شرایطش متفاوت است به این علت فرصتی طلایی برای ما پیش آمد تا از تجارب کشورهای پیشرفته در صنعت هسته ای استفاده کنیم .

صالحی ادامه داد : اگر رآکتور اراک مطابق بازطراحی آن به نتیجه برسد از پیشرفته ترین رآکتورهای تحقیقاتی جهان خواهد بود و کشورمان در شرایطی قرار می گیرد که بتواند مشابه آن را با تاییدیه بین المللی به کشورهای دیگر بفروشد و این افتخار آمیز است .

رئیس سازمان انرژی اتمی درباره زمان بهره برداری رسمی از رآکتور بازطراحی شده اراک گفت : طبق قرارداد بنا بود که از زمان اجرایی شدن برجام 5 سال طول می کشد که هنوز هم همان برآورد را داریم و اکنون بیش از یک سال از آن گذشته است .

وی همچنین درباره تولید آب سنگین در کشورمان گفت : یکی از قوت های برجام تولید آب سنگین است ، اینکه می گوییم در ابعاد فنی هسته ای مشکل نداریم به علت همین است که رآکتور اراک، تولید آب سنگین ، اکتشاف و استخراج ، غنی سازی و تحقیق و توسعه به خوبی پیش می رود.
صالحی افزود : تاسیسات فردو نیز سر جای خود فعال است و اگر بخواهیم می توانیم حداکثر 5 روزه غنی سازی 20 درصدی را آغاز کنیم ؛ کسانی که می گویند صنعت هسته ای کشورمان متوقف یا نابود شده است چگونه می خواهند پاسخ دهند .

وی با بیان اینکه غنی سازی اکنون در کشورمان منطقی شده است گفت : پیش از این همینطور غنی سازی می کردیم در حالی که طبق فتوای رهبر معظم انقلاب قصد ساخت سلاح هسته ای نداشتیم و با وجود نداشتن چنین قصدی، اورانیوم را غنی سازی و انباشت می کردیم اما آخرش برای چه؟

صالحی افزود : ما باید به صنعت ساخت سوخت می رسیدیم و آن را تبدیل به سوخت می کردیم ، اکنون آن شرایط متناسب با تحولات ماست و در حال غنی سازی هستیم و متناسب با شرایط، اورانیوم غنی شده را در زمان مقرر و طبق نقشه راهی که داریم تبدیل به سوخت می کنیم .
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین درباره بازاریابی برای فروش آب سنگین تولید کشورمان گفت: اکنون چند شرکت اروپایی تمایل به خرید این محصول دارند و رسماً به ما نامه نوشته اند و کارشناسان ما در این باره در حال مذاکره اند