جزئیات طرح گشت های شبانه سپاه

طرح بزرگ «حماسه خدمت و امنیت» نام طرحی متعلق به سازمان بسیج مستضعفین است که با هدف پیشگیری از سرقت و ایجاد امنیت برای مردم در قالب گشت‌های محله محور در سطح کشور در حال اجرا است.
به گزارش عصر خبر، بنا بر آنچه که تاکنون درباره جزئیات این طرح اعلام شده، قرار است با کاهش قابل ملاحظه برپایی تورهای ایست و بازرسی بسیج، گروه‌هایی ۳ الی ۵ نفره متشکل از بسیجیانی که دوره‌های آموزشی خاص را گذرانده‌اند، به صورت پیاده و سواره و بدون در اختیار داشتن اسلحه، از غروب تا طلوع آفتاب در سطح شهرهای کشور اقدام به گشت‌زنی کنند.

برای نخستین بار سردار غلامحسین غیب‌پرور رئیس سازمان بسیج بیش از یک ماه پیش در یک نشست خبری کلیاتی از برپایی این گشت‌ها را اعلام کرد و گفت: در زمینه تامین امنیت کشور برادران نیروی انتظامی در این زمینه اقدامات خوبی انجام داده‌اند و ما هم به کمک آنها آمده‌ایم و بنا داریم ایست‌های بازرسی بسیج را تقلیل داده و آن را به گشت‌های محله‌ای تبدیل کنیم، چارچوب این گشت‌های محله‌ای این است که افراد اول با احراز شرایط انتخاب می‌شوند، سپس در دوره‌های آموزشی قرار می‌گیرند و با هماهنگی قوه قضاییه و نیروی انتظامی فعالیت خواهند کرد.
وی تاکید کرد: آنها مسلح نخواهند بود و به حریم خصوصی افراد وارد نخواهند شد و فقط تامین امنیت را بر عهده می‌گیرند.
سرلشکر محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز پنج‌شنبه (۲ آذر) در نشستی خبری درباره برپایی این گشت‌ها اظهار کرد: بسیج با توجه به رویکرد جدیدی که اتخاذ کرده، مانند قبل به سمت خدمت‌رسانی به مردم حرکت می‌کند و هر کجا که یک معضل وجود داشته باشد رویکرد بسیج به سمت حل آن است. با توجه به اتخاذ رویکردهای جدید، عرصه فعالیت‌های بسیج گسترش یافته و حوزه مسائل اجتماعی را نیز شامل خواهد شد؛ حال یکی از عرصه‌های مسائل اجتماعی حوزه امنیت محلات است که بسیج می‌تواند با برقراری گشت‌های خود این امنیت را ایجاد کند.
سردار محمدرضا یزدی فرمانده سپاه حضرت محمد رسول‌الله(ص) تهران بزرگ نیز هفته قبل در جلسه شورای شهر تهران حضور یافت و از اجرای گشت‌های محله محور در سطح پایتخت خبر داد و با تاکید بر اینکه امروز حل مساله جامعه نیازمند همراهی همگان است، خاطر نشان کرد: باید از ظرفیت‌های مردمی برای حل مشکلات استفاده کنیم و اعلام می‌کنم هر کسی و دستگاهی بخواهد در زمینه حل آسیب‌های اجتماعی وارد شود، بسیج و سپاه در کنار آنها قرار خواهند گرفت. در این راستا برای ارتقای وضعیت تهران اجرای چند طرح در دستور کار داریم که یکی از این طرح‌ها ایجاد گشت‌هایی در تهران برای جلوگیری از وقوع سرقت، فعالیت اوباش و… است.
اعلام موضع درباره فعالیت گشت ‌های محلی در سطح مسئولان محدود، به حوزه نظامی‌نبوده است، علاءالدین بروجردی رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در خصوص برپایی این گشت‌ها اعلام موضع و تصریح کرد: چنین گشت‌هایی که منجر به کشف سلاح و مواد مخدر می‌شود، در گذشته نیز وجود داشته و توسط نیروهای بسیج مردمی انجام شده است، بنابراین این اقدامات مسبوق به سابقه بوده و بدون اشکال است.
وی همچنین خاطر نشان کرد که اجرای طرح گشت ویژه سپاه به دلیل اینکه مسئله جدیدی نیست، نیازی به تایید شورای عالی امنیت ملی نیز ندارد.
اما جایگاه قانونی این گشت‌ها چیست؟ در این زمینه، بند «ب» ماده ۲۹ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۹۲ قابل ذکر است که ضابطان خاص دادگستری را این‌گونه معرفی کرده است: «مقامات و مأمورانی که به موجب قوانین خاص در حدود وظایف محول شده ضابط دادگستری محسوب می‌شوند؛ از قبیل رؤسا، معاونان و مأموران زندان نسبت به امور مربوط به زندانیان، مأموران وزارت اطلاعات و مأموران‌ نیروی‌ مقاومت‌ بسیج‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب ‌اسلامی و همچنین سایر نیروهای مسلح در مواردی که به موجب قانون تمام یا برخی از وظایف ضابطان به آنان محول ‌شود، ضابط محسوب می‌شوند.»
برپایی گشت‌های امنیتی در سطح کشور بویژه پایتخت دارای سابقه‌ای چند ده ساله است؛ نخستین گشت‌های امنیتی در زمان پیروزی انقلاب اسلامی و با مسئولیت کمیته انقلاب اسلامی اجرایی شد؛ این گشت‌ها عمدتا با کارکرد امنیتی و اطلاعاتی و با هدف حفاظت از انقلاب اسلامی در برابر بازماندگان رژیم پهلوی و مبارزه با فعالیت‌های مسلحانه گروهک‌های مخالف فعالیت خود را آغاز کردند و سپس با طرح موضوع لزوم رعایت حجاب، عرصه قعالیت خود را به این زمینه تغییر و طی ماموریت‌هایی که در دهه شصت و حتی اوایل دهه هقتاد داشتند، با افرادی که بر اساس ضوابط  بد حجاب یا بی‌حجاب شناخته می‌شدند برخوردمی‌کردند.
اجرای اینگونه گشت‌های امنیتی در سطح شهرها از سوی نیروهایی نظیر کمیته یا بسیج، چه در گذشته و چه امروز که مجددا موضوع آن از سوی فرماندهان سپاه مطرح شده، انتقاداتی را نیز به همرا داشته است؛ گرچه تامین امنیت از نیازهای ضروری مردم است، اما با توجه به طرح انتقاداتی درباره اجرای طرح برپایی گشت‌های سپاه در سطح شهرها، این انتظار وجود دارد تا مسئولان مربوطه در سازمان بسیج و همچنین سپاه پاسداران علاوه بر بیان جزئیات اجرای این طرح، گزارش‌هایی مستمر از نتایج اجرای آن ارائه کنند، تا از این طریق اهمیت آن درک، و راه بر هر انتقادی بسته شود.