ردپاي «رادون» در تهران

عصر خبر: يكي از گازهاي موجود در پايتخت كه حاصل فروپاشي اورانيوم موجود در خاك است، «رادون» نام دارد كه در نتیجه تجزیه طبیعی اورانیوم در سنگ‌ها و خاک، در هوا منتشر می‌شود. اين گاز در تهران نيز مانند همه شهرهاي جهان وجود دارد و مي‌تواند بر سلامتي شهروندان اثر منفي بگذارد.
محسن روشني کارشناس واحد پایش شركت كنترل كيفيت هواي تهران در اين باره گفت: رادون گازی رادیواکتیو با نمادRn  و عدد اتمی۸۶ است که سنگین، بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌طعم است. رادون از درون زمین به بیرون تراوش می‌کند و در هوا پخش می‌شود. در بعضی از مناطق، بسته به زمین‌شناسی محلی، رادون در آب‌های زمینی حل می‌شود و در هنگام استفاده از آن، در هوا منتشر شود. به‌طور معمول سطح رادون در خارج از منازل (در نواحی غیرسربسته) پایین است. البته در بعضی از مناطق که تهویه مناسبی وجود ندارد (مانند معادن زیرزمینی) رادون در محل جمع می‌شود و سطح آن به‌حدي می‌رسد که می‌تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهد.
 مردم چگونه در معرض رادون قرار می‌گیرند؟
رادون تقریباً در تمام وضعیت‌های آب و هوایی وجود دارد. کارشناس واحد پایش شركت كنترل كيفيت هواي تهران با بيان اين نكته اظهار داشت: همه افراد، روزانه مقداری رادون (در سطح کم) را استنشاق می‌کنند و كساني که به میزان زیاد رادون استنشاق می‌کنند بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.  رادون می‌تواند از طریق شکاف دیوارها، سقف‌ و یا ستون‌هاي ساختمان وارد خانه شده و درون محل سکونت افراد متراكم شود. علاوه براین مقداری رادون از مواد ساختماني یا آبی که از چاه‌های حاوی رادون به‌دست آمده در هوا پخش مي‌شود. ممکن است سطح رادون در منازلی که عایق‌بندی مناسبی ندارند یا روی خاک غنی از اورانیوم ساخته شده‌اند بیشتر ‌ باشد، و چون زیرزمین‌ها و طبقات اول به زمین نزدیک‌ترند، معمولاً‌ سطح رادون در این قسمت‌ها بیش‌تر است.
 رادون وسرطان ریه
آنگونه كه روشني گفته، رادون به سرعت تجزیه می‌شود و ذرات بسیار کوچک رادیواکتیو را در فضا منتشر می‌کند. این ذرات در صورت استنشاق به سلول‌های پوشاننده لایه ریه آسیب وارد مي‌کنند و سرانجام در معرض رادون بودن برای مدت طولانی می‌تواند منجر به ابتلا به سرطان ریه شود.هنگامی‌که دانشمندان متوجه شدند تعداد زیادی از کارگران شاغل در معادن زیرزمینی اورانیوم به دلیل قرار گرفتن در معرض رادون در اثر سرطان ریه فوت کرده‌اند، رادون را به‌عنوان یک عامل به‌وجودآورنده مشکل‌آفرين برای سلامت افراد، شناسایی کردند. نتایج تحقیق درباره کارگران معدن با مطالعاتی که روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شد تأیید گردید. آزمایش روی حیوانات نشان‌دهنده وجود تعداد زیادی از تومورهای ریه در میان موش‌هایی بود که در معرض مقدار زیادی گاز رادون قرار گرفته بودند. وي افزود: بر اساس ارزیابی سال 2003 سازمان حفاظت محیط زیست آمریکابر رویخطرات ناشی ازرادون موجود در خانه، در حدود 21000 هزار مرگ ناشی از سرطان ریه مرتبط با رادون است.كشيدن سیگار رایج‌ترین دلیل ابتلا به سرطان ریه است و خطر رادون در زمینه ابتلا به سرطان ریه بعد از سیگار در رتبه دوم قرار دارد. با آنكه رابطه بین رادون و كشيدن سیگار کاملاً مشخص نشده ولی قرار گرفتن در معرض دود سیگار و گاز رادون منجر به افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه شدهو بیش‌تر موارد مرگ‌ومير ناشی از سرطانريه بر اثر قرار گرفتن در معرض رادون، در میان سیگاری‌ها رخ می‌دهد.
 چگونه می‌توانيد از سطح رادون در خانه‌هاي‌تان اطلاع پیدا کنيد؟
روشني در خصوص وجود رادون در خانه ها گفت: انجام آزمایش تنها روش تشخیص وجود سطح بیش از حد رادون در خانه است.سطح رادون داخل خانه، تحت تأثیر ترکیب خاک زیر و اطراف خانه و میزان سهولت ورود رادون از خارج به داخل منزل قرار می‌گیرد. گاهی ممکن است سطح رادون داخلی در دو خانه کنار هم متفاوت باشد و این امر باعث می‌شود استفاده از نتایج تست خانه مجاور تخمین نادرستي از میزان رادون موجود در خانه دیگر باشد.علاوه براین، عواملی نظیر میزان رطوبت،‌ فشار هوا و سایر موارد، منجر به تغییر سطح رادون در ماه‌های مختلف یا حتی روزهای مختلف سال می¬شود. به همین دلیل دو نوع تست بلندمدت و کوتاه‌مدت وجود دارد که انجام هر دو تست تقریباً‌ ساده و کم‌هزینه است. در تست کوتاه‌مدت،‌ سطح رادون را برای دوره زمانی بین 2تا 90 روز اندازه می‌گیرند و این مدت زمان به نوع دستگاه بستگي دارد. تست‌های بلند‌مدت، میزان متوسط تجمع رادون را برای بیش از 90 روز اندازه می‌گیرد.به دلیل متغیر بودن سطح رادون در روزها و ماه‌های مختلف، تست بلندمدت، سطح رادون را بهتر مشخص می‌کند.