تلویزیون بنگاه اقتصادی شرکت‌های سودجو نشود/ تجملاتی کردن مردم
یک تهیه کننده تلویزیون معتقد است که برنامه های اسپانسرمحور و پیام های بازرگانی تلویزیون مخاطب را به سمت زندگی تجملاتی سوق داده اند.
محسن مقصودی تهیه کننده برنامه «ثریا» با اشاره به تاثیری که تبلیغ برندهای تجاری در تلویزیون بر زندگی مردم می گذارد به خبرنگار مهر گفت: پرداختن به تاثیر تبلیغات و حضور اسپانسرها در برنامه های تلویزیون با مساله سبک زندگی ارتباط دارد و موضوع خیلی مهمی است که باید به آن پرداخت البته باید به این نکته هم توجه داشت که بخشی از حضور اسپانسرها و تبلیغ برندها در صداوسیما به دلیل تنگناهای مالی که برای صداوسیما بوجود آمده است صورت می گیرد که باید برای آن چاره ای اندیشید.
وی ادامه داد: صداوسیما به لحاظ نیروی انسانی و ساختاری که دارد یکی از بزرگترین سازمان های رسانه ای دنیاست اما به دلیل کمبود بودجه ای که دارد مجبور است بخش زیادی از نیاز مالی خود را از طریق اسپانسرها و تبلیغات بدست بیاورد. از طرفی دولت ها هم هیچ گاه به طور کامل این سازمان را تامین نکردند و بودجه آن را نداده اند.
این برنامه ساز تلویزیون عنوان کرد: من می دانم که تامین مالی از طریق اسپانسر انتخاب اول خیلی از مدیران نیست و نگاهشان این است که بودجه را از طرق دیگر تامین کنند با این حال این امکان میسر نمی شود و بسیاری از برنامه سازها به ناچار برای تولید کار باید اسپانسر بیاورند که این طبعا آسیب زاست.
مقصودی اضافه کرد: حضور برخی از اسپانسرها و شرایط تبلیغاتی باعث می شود فضای تلویزیون از رسانه ای که قرار است به تعبیر امام خمینی(ره) دانشگاه عمومی باشد به سمتی سوق داده شود که به عنوان یک رسانه فرهنگی زیر سوال برود به همین دلیل باید بازتعریفی در فضای برنامه های اسپانسرمحور و تبلیغاتی صورت بگیرد. البته در حوزه تبلیغات در یکی دو سال اخیر کارهای بهتری انجام شده و کلیپ های خوبی نسبت به تولیدات ایرانی ساخته شده است و حتی نام بردن از تولیدکنندگان و شرکت های ایرانی که پیش از این ممنوع بود رفع شده است و می توان بدون ملاحظات مالی از برندهای ملی نام برد.
وی با اشاره به اینکه در برنامه «ثریا» هیچ گاه سراغ اسپانسر نرفته اند، اظهار کرد: ما در «ثریا» درخواست های زیادی از شرکت ها و برندها داشتیم که علاقه داشتند اسپانسر برنامه شوند ولی هیچ گاه به این سمت حرکت نکردیم تا برنامه تحت الشعاع قرار نگیرد. خوشبختانه برنامه «ثریا» با همه مشکلاتی که داشته، استقلال مالی آن با کمک مدیران تلویزیون حفظ شده و اگر حریت و صراحتی در برنامه «ثریا» دیده می شود به دلیل همین استقلال مالی است که حفظ شده است.
شبکه ها در اختیار برنامه های کنکوری
مقصودی با اشاره به اسپانسرهای تجاری برخی از برنامه ها تصریح کرد: برخی از بخش ها در انتخاب اسپانسرها باید تجدیدنظر کنند مثلا در حوزه کنکور برخی برنامه های شبکه های تلویزیونی و رادیویی به طور کامل در اختیار موسسه های کنکوری قرار گرفته و مساله ای که با فرهنگ ارتباط دارد به یک معضل تبدیل شده است. افرادی گاهی در این برنامه ها خود را به عنوان مشاور معرفی می کنند که جایگاه لازم را ندارند؛ اینها وعده می دهند که دانش آموزان را به رتبه های دو رقمی و سه رقمی کنکور می رسانند و برنامه هایی می سازند که در شأن رسانه ملی نیست.
رسانه ملی در هیچ برنامه ای نباید به بنگاه اقتصادی شرکت های سودجو تبدیل شود
وی اضافه کرد: در حوزه های آرایشی و بهداشتی و مواد غذایی هم شرکت ها و برندهایی هستند که بدون در نظر گرفتن استانداردها تبلیغ می شوند. رسانه ملی در هیچ برنامه ای نباید به بنگاه اقتصادی این شرکت های سودجو تبدیل شود. برنامه های اسپانسرمحور چون در قالب یک برنامه تلویزیونی هستند و نه پیام بازرگانی، گاهی مخاطب گمان می کند این برنامه ها و ادعاهایی که مثلا مهمان برنامه مطرح می کند واقعا از فیلتر محتوایی و صحت سنجی تلویزیون گذشته اند در حالیکه در موارد زیادی اینها فقط ادعای اسپانسر است و صحت سنجی نشده و مردم با اعتماد به فلان برنامه تلویزیون این ادعا را باور می کنند.
این تهیه کننده با اشاره به پیام های بازرگانی که با المان های یک زندگی مرفه و تجملاتی پخش می شود، اظهار کرد: نیاز مالی صداوسیما باعث شده است که آیتم های نظارتی فقط روی حجاب و برخی مسایل ظاهری باشد ولی بر آثار و عواقب تبلیغات روی سبک زندگی مردم و آثار روانی که این تبلیغات بر نیازسازی در مردم و بویژه در خانواده های کم درآمد و مستضعف و خصوصا بر کودکان و نوجوانان دارند نظارت کافی نشود.
وی با اشاره به این تبلیغات عنوان کرد: در برخی از تبلیغات دیده می شود که به طور مثال طرف در برج عاج نشسته است و زندگی مرفهی دارد و همه این المان ها برای تبلیغ یک پودر رختشویی یا فلان روغن مایع و یا مواد غذایی و یا فرش به کار می رود. بسیاری از پیام های بازرگانی امروز سبک زندگی خاصی را تبلیغ می کند و حرص مخاطب را برای خرید و زندگی تجملاتی تحریک می کند.
سبک تبلیغی برخی پیام های بازرگانی به تدریج به تبلیغات ماهواره ای نزدیک می شود
مقصودی تصریح کرد: برخی از پیام های بازرگانی یک آفت جدی هستند و سبک تبلیغی آنها به تدریج به تبلیغات ماهواره ای نزدیک می شود. دریافت جایزه های ۱۰۰ میلیونی با فرهنگ ما سازگار نیست و نباید مخاطب را به انواع قرعه کشی ها و جوایز بانک ها و موسسات مالی اعتباری تشویق کرد.
وی افزود: تبلیغات اغواکننده موسسات مالی و اعتباری و بانک ها در راستای اقتصاد مقاومتی نیست. همانطور که تبلیغ موسسات خاص برج سازی و … در راستای اقتصاد مقاومتی نبود ولی متاسفانه این موسسات مالی و برج سازی بعضا اسپانسر سریال های خوب و پربیننده تلویزیون هم می شدند. آسیبی که این موسسات به مردم و اقتصاد کشور زدند باید درسی باشد برای همه که شرایطی ایجاد شود که دیگر صداو سیما به آن سمت نرود.
این تهیه کننده اظهار کرد: تبلیغات و اسپانسر شدن برخی شرکت های خارجی که در ایران خط مونتاژ زده اند نیز در راستای حمایت از کالای ایرانی نیست که البته این معضل در یکی دو سال اخیر کمتر شده است.
وی درباره رویکردهای تلویزیون در تبلیغات و پیام های بازرگانی عنوان کرد: در بحث تبلیغات باید به موضوع رقابت هم توجه کرد، تلویزیون زمانی تنها رسانه جمعی بود اما اکنون به دلیل رقبای زیادی که در شبکه های اجتماعی و ماهواره ای وجود دارد برخی احساس می کنند ممکن است صداوسیما رقابت را از دست بدهد، لذا از اصول خود در جذب تبلیغات و اسپانسرها کوتاه می آیند!
سیاست کیفی سازی شبکه ها بیش از افزایش کمی شبکه ها باید مورد توجه مدیران محترم قرار بگیرد تا نیاز به اسپانسرها و تبلیغات مضر کاهش یابد
این برنامه ساز تصریح کرد: به نظرم به عنوان راهکار علاوه بر اینکه مجلس و دولت باید بودجه رسانه ملی را بهبود ببخشند و صدا و سیما نیز باید با چابک سازی و کوچک سازی ساختار و صرفه جویی در هزینه ها، وابستگی خود را به اسپانسرها کمتر کند. ضمن اینکه از نظر من می توان برخی شبکه ها را درهم ادغام کرد و برنامه های خوب این شبکه ها حفظ شود و با این روش سه یا چهار شبکه تلویزیون را کاهش داد، در رادیو هم می توان همین کار را کرد. به نظرم سیاست کیفی سازی شبکه ها بیش از افزایش کمی شبکه ها باید مورد توجه مدیران محترم قرار بگیرد تا نیاز به اسپانسرها و تبلیغات مضر کاهش یابد.
مقصودی در پایان گفت: در کنار این اقدامات و اصلاحات داخلی، فکر می کنم باید از سمت مجلس هم فکر جدی شود تا اوضاع مالی صداوسیما سامان پیدا کند و کمبود بودجه نیز آن را با چالش مواجه نسازد. صداوسیما باید یک دانشگاه عمومی باشد، گاهی با برخی تبلیغات یا برنامه ها تاثیری روی مخاطب گذاشته می شود که به آن بی توجهیم و این به رسالت سازمان صدا و سیما ضربه می زند.
