ترکیه ابزار فشار آمریکا علیه ایران نخواهد شد
«فرهاد اونلو» نویسنده و روزنامه‌نگار ترکیه‌ای معتقد است تحریم آمریکا علیه ترکیه محدود خواهد بود و آنکارا ابزار فشار آمریکا علیه ایران نخواهد بود.
سرانجام علیرغم خواسته آمریکا نخستین قطعات موشکی سطح به هوای پیشرفته «اس -۴۰۰» روز جمعه وارد ترکیه شد و روند تحویل سایر قطعات همچنان ادامه دارد.
در پس این رویداد واشنگتن تنها به حذف ترکیه از برنامه تولید مشترک «اف -۳۵» اکتفا نکرده است و از طرفی زمزمه‌های اعمال تحریم از طرف آمریکا علیه ترکیه با صدای بلندتری به گوش می‌رسد.
به نظر می‌رسد آمریکا بر اساس قانون «کاستا ۱۲» ترکیه را تحریم خواهد کرد که یکی از آنها در زمینه ممنوعیت سرمایه‌گذاری ترکیه‌ای‌ها در آمریکا باشد که به‌وسیله محدودیت علیه شرکت‌های این کشور اعمال می‌شود.
در خصوص تحریم احتمالی ترکیه توسط آمریکا و اقدام بعدی آنکارا در مقابل این تحریم خبرنگار مهر گفت‌وگویی با «فرهاد اونلو» نویسنده، روزنامه‌نگار و مجری تلویزیونی ترکیه داشته است. وی یکی از ستون نویس های روزنامه «ینی شفق» و «دیلی صباح» است. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.
*از زمانی که ترکیه تصمیم به خرید سامانه اس -۴۰۰ کرد ایالات‌متحده آمریکا با این اقدام مخالفت کرده و بارها ترکیه را تهدید به تحریم کرده است به نظر شما دلیل اصلی مخالفت آمریکا چیست؟
باید به زمان آغاز این اختلاف میان ترکیه و آمریکا بازگردیم، یعنی سال ۲۰۱۶ بعد از کودتای نافرجام ترکیه که روند اختلافات سیاسی میان این دو کشور از این تاریخ شروع شده است. در کودتای نافرجام ۱۵ جولای به‌طور شفاف مشخص شد که آمریکا به‌واسطه فتح‌الله گولن دستی درراه اندازی کودتا و تغییر در دولت ترکیه داشته است.
بعد از این مسئله نیز ترکیه استراتژی سیاسی خود را در مقابل آمریکا تغییر داد و نزدیکی به ایران و روسیه از جمله این سیاست‌ها بود. دراصل ترکیه با گذر زمان سعی کرد رفتار سیاسی آمریکا را واکاوی کرده و طبق آن پیش برود. تا اینکه در سال ۲۰۱۷ توافق آنکارا و روسیه بر سر خرید سامانه پدافند هوایی اس -۴۰۰ آغاز شد و تا به امروز که به مرحله تحویل این دستگاه‌ها رسیده است. در تمام این پروسه زمانی یعنی در این سه سال اخیر ترکیه با آمریکا روابط پر تنشی داشته است.
حال اگر بخواهیم دلیل اصلی مخالفت واشنگتن با آنکارا بر سر خرید سامانه اس -۴۰۰ را عنوان کنیم باید گفتآمریکا از اینکه یک عضو ناتو در زمینه نظامی به چنین سیستم پیشرفته‌ای دسترسی دارد به‌شدت می‌هراسد اگرکشوری مانند یونان که ازنظر اقتصادی ضعیف و قابل‌کنترل است این تسلیحات را می‌خرید قطعاً آمریکا این موضوع را به‌عنوان تهدید برای خود تلقی نمی‌کرد اما گمان اینکه برخی کشورهای دیگر از هند تا عربستان اقدام به خرید این سیستم کنند واشنگتن را نگران می‌کند.
*آمریکا اعلام کرده بود اگر ترکیه از روسیه اس -۴۰۰ بخرد ترکیه از برنامه تولید مشترک اف- ۳۵ کنار گذاشته می‌شود، اقدام آنکارا در قبال این تصمیم چه خواهد بود؟
آنکارا از اعضای ناتو است و تا خودش نخواهد هیچ‌کسی نمی‌تواند این کشور را اخراج کند. برنامه اف -۳۵ هم همین‌طور است. ترکیه قصد خروج از این برنامه را ندارد و تا پایان در این برنامه خواهد ماند زیرا ترکیه برای تولید اف -۳۵ سرمایه‌گذاری کرده است.
اما از طرفی ترامپ تلاش دارد از طرح مجلس سنا و پنتاگون، آنکارا را از این برنامه حذف کند. همان‌طور که گفتم ترکیه قصد دارد اف -۳۵ را نیز تحویل بگیرد ولی باید به این نکته نیز تأکید کرد اف -۳۵ ازنظر عملکرد و کیفتی مانند اس- ۴۰۰ نیست با این حساب آنکارا در برنامه «پاتریوت» می‌ماند اما اگر واشنگتن بخواهد ترکیه را حذف کند بازهم آنکارا از خرید اس -۴۰۰ منصرف نخواهد شد.
*مسئله اس -۴۰۰ چقدر اقتصاد ترکیه و رابطه آنکارا و واشنگتن را می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد؟
ترکیه بر خلاف ایران اقتصادش شکننده و یکپارچه است. یعنی یک ارتباط اقتصادی یکپارچه با کشورهای خارجی دارد.
چون شرایط برای سرمایه‌گذاری خارجی دارد اگر تحریمی اعمال شود قطعاً تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. ترکیه با در نظر گرفتن همه این موانع ریسک کرده و به خرید اس -۴۰۰ ادامه داده است. آمریکا تحت قانون کاستا بدون هیچ دلیلی در حال اعمال تحریم بر روسیه و ایران است و این حق را به خودش می‌دهد تا کشوری را تحریم و سیستم مالی آن کشور را دچار اختلال کند.
آمریکا احتمالاً چنین اقدامی را می‌خواهد بر روی ترکیه نیز اعمال کند اما نکته مهم این است که آمریکا به‌طور کامل طرح تحریم را اجرا نخواهد کرد و بخشی از تحریمها بر ترکیه اعمال خواهد شد. آن‌هم به دلیل اینکه آمریکا نمی‌خواهد ترکیه را به‌طور کامل کنار بگذارد.
زیرا آمریکا در بسیاری از مسائل بخصوص مسائل منطقه‌ای نیاز به همکاری با ترکیه دارد. مثلاً آمریکا بارها خواسته از ترکیه به‌عنوان ابزاری علیه ایران استفاده کند که هیچ‌وقت هم موفق نبوده است. هرچند ترکیه و ایران اختلافات فکری در برخی مسائل بخصوص بحران سوریه دارند اما هیچ‌گاه اجازه نمی‌دهند بازیچه دست آمریکا و کشورهای غربی شوند.
*بلومبرگ به نقل از منابع آگاه از اجماع نظر دولت دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا برای اعلام بسته تحریمی علیه ترکیه خبر داد تا این کشور را بابت خرید سامانه اس ۴۰۰ تنبیه کند. شما این مسئله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این خبر بیشتر شبیه به یک تهدید است. اگر آمریکا بخواهد علیه ترکیه تحریم اعمال کند این تحریمها بسیار محدود و حساب‌شده خواهد بود اما اعمال همین تحریم نیز می‌تواند موجب تیرگی روابط دو کشور شود. همان‌طور که می‌دانید آمریکا در زمینه اقتصادی اختلافات جدی با اروپا دارد و اگر کشورهای اروپایی اقدام به خرید اس -۴۰۰ کنند تعجب نکنید.
* اگر آمریکا علیه ترکیه تحریم اعمال کند اقدام ترکیه چه خواهد بود؟
در سال‌های اخیر موقعیت‌های اقتصادی ترکیه محدودتر شده است. عربستان سعودی، امارات، مصر و رژیم اسراییل همیشه علیه اطلاعات و اقتصاد ترکیه تلاش کرده است. تلاش برای کاهش ورود توریست به ترکیه ازجمله این اقدامات است.
در کنار این سرمایه‌گذاری‌های کشورهای غربی در ترکیه نیز محدودشده است اما با همه این تفاسیر ترکیه مدیریت خوبی در عرصه اقتصادی دارد. هرچند مثل ایران و روسیه سوخت طبیعی ندارد اما به‌واسطه مدیریتش می‌تواند از پس تحریم‌های آمریکا برآید.
