گره کور تعطیلات در ایران

عصرخبر – روح الله رجایی* – این روزها به آن مصرع حافظ می ماند که ” نه در برابر چشمی، نه غایب از نظری”. نه کار می کنیم، نه تعطیلیم. نه امور مملکت می چرخد، نه خلق الله فرصتی برای سفر دارند.

 مثل فایلی هستیم که “کات” شده، ولی هنوز “پِیست” نشده است؛ روی هوا و معلق. تقریبا می شود گفت یک هفته تمام همه کشور را تعطیل کرده ایم. قبول که ادارت دولتی در تمام سال فیلی هوا نمی کرده اند که این چند روز تعطیلی به جایی برنخورد، اما کار چند شهروند در همین ادارت معطل مانده باشد خوب است؟! ضررهای اقتصادی کلان کشور و آسیب های بخش خصوصی از این تعطیلی که باید توسط اهل فن محاسبه شود.
برای یک کار رسانه ای- تحقیقاتی مدتی قبل موضوع تعطیلات در ایران را دقیق تر بررسی کردم و خلاصه ماجرا این است: گره کور ! نشان به اینکه گلایه صریح رهبر انقلاب در فروردین 81 و در انتقاد از تعطیلی بی حساب و کتاب که موجب شده “همه چرخ‌های فعالیت در کشور از حرکت بیفتد” تا کنون بی پاسخ مانده است.

تعطیلات و آسیب هایش
البته روزهای تعطیل در کشور در مجموع کم نیست و حتی نسبت به برخی کشورها بیشتر هم هست. اما مردم تقریبا هیچ وقت راضی نیستند. تعطیلات در ایران یا مثل نوروز آنقدر زیادند که در نهایت به ضد خودش تبدیل می شود و به جای آرامش در روزهای پایانی با کسالت همراه می شود؛ یا آنقدر ناگهانی و کوتاه که تنها مصرف شان تمیزکردن انباری خانه است!
تعطیلی های کوتاه و خارج از برنامه البته روی دیگری هم دارند و آن هم سفرهای ناگهانی و بدون برنامه ریزی با وسیله شخصی است که آمار تصادفات را به دلیل ناامن بودن وسیله یا سرعت بالا برای رسیدن به مقصد در زمان کوتاه، افزایش داده است.
تا کنون پلیس برای افزایش ایمنی در جاده ها، سازمان محیط زیست برای کمک به کاهش آلودگی هوا و سازمان گردشگری برای توسعه ایرانگردی در پاییز و زمستان به طور رسمی خواستار ساماندهی تعطیلات در کشور شده اند.

کم نبوده اند نمایندگانی در ادوار مختلف مجلس که برای این کار تلاش کرده اند، اما گویا این مسیر در ایران بن بست است. حتی سایت مرکز گزارش ساماندهی تعطیلات رسمی در ایران را که سال 82 منتشر شده همچنان با « صرفا جهت اطلاع نمایندگان» طبقه بندی کرده و در دسترس عموم قرار نداده است.

قفل حل مشکل تعطیلات
شرح گرفتاری های نابسامانی  تعطیلات در ایران بسیار زیاد است. یک نمونه اش اینکه به دلیل تمرکز همه تعطیلات در عید نوروز، تقاضای سفر به اوج می رسد، جاده ها زیر بار فشاری بیشتر از ظرفیت شان می روند، هزاران نفر می میرند و معلول می شوند، خدمات نظام سلامت در بیمارستان ها تقریبا به نزدیکی صفر می رسد و اصلا خدا نکند کسی در تعطیلات عید، نیاز به دکتر داشته باشد!
قفل حل مشکل تعطیلات را کسی باز خواهد کرد که در کنار همه ویژگی های لازم، شجاعت و صراحت داشته باشد.
می دانید تعطیلات نوروز در ایران همان 4 روز ابتدای سال است و بقیه روزها، بقیه مملکت تعطیل می شود، چون مدارس و دانشگاه ها تعطیل است. کسی درست هم نمی داند این تعطیلی از کجا آمده است؟ اما باید کسی در نظام آموزش و پرورش پیدا شود و با شجاعت سراغ این موضوع برود . گرفتاری های تعطیلی 2 یا حتی 3 هفته ای را برای مردم تشریح کند و البته بداند که شهید رجایی خواست کاری بکند، اما نتوانست.
گویا در همان یک سال دو ماه فعالیت به عنوان وزیر آموزش و پرورش، تصمیم به حل این مشکل می گیرد و نوروزسال 1359 اعلام می کند مدارس از 5 فروردین بازگشایی می شوند که البته نشدند!

بحث البته کم کردن تعطیلات نیست. پیشنهاد جاگیزین، کم شدن تعطیلات نوروز و اضافه کردن تعطیلات زمستانی است تا هم مناطق سردسیری گردشگر بگیرند، هم مدت کما و بیهوشی کشور در نوروز کم شود، هم آمار تصادفات پایین بیاید و هم حق انتخاب سفر برای مردم بیشتر شود و مجموعه ای دیگر از مزایا .

خط شکنی علماء و جامعه مذهبی
خط شکنی دیگر برای حل این مشکل باید از جامعه مذهبی و از بین علما باشد. کسی که بیاید و با صراحت بگوید آیا تعطیل کردن مناسبت های دینی در این اندازه به توسعه مناسک مذهبی کمک می کند یا به ضد خودش تبدیل می شود و جاده شمال را شلوغ تر می کند؟
کسی که بگوید آیا ائمه رضایت دارند که در این شرایط کشور، کار و تولید را نه برای عزاداری بلکه به اسم آن تعطیل کنیم؟ کسی که بگوید مدارس باید باز باشند،اما به جای تقویم عادی مدرسه،مثلا بچه ها در مدارس با اسوه ائمه (ع) و پیامبر(ع) آشنا شوند.
باید کسی باشد که بتواند پاسخ آن فعال بخش خصوصی را بدهد که می خواهد در این هفته کارش را مثلا در اداره مالیات دنبال کند و کارمند محترم رفته اند مسافرت!

ما می توانیم چشم مان را به افزایش حجم سفرها به مقصد شمال در نیمه خرداد یا در همین هفته معلقی که در آن هستیم ببندیم، اما حقیقت این است که عمده تعطیلات مذهبی و انقلابی در کشور، کارکردشان را از دست داده اند و از نیت بانیان آن دور شده اند.
تعطیلات ملی مثل نوروز هم مجموعه ای از مضرات اقتصادی و اجتماعی برای مردم و کشور دارند. این قفل با طرح یک فوریتی در مجلس و اظهار نظرهای رسانه ای باز نمی شود. باید کسی پیشاهنگ شود و مجموعه ای از کارشناسان، مسئولان، علما و البته مردم را با خود همراه کند.

* رونامه نگار و فعال رسانه ای