قاتل خاموشی که سلاحش بالابردن قند خونتان است
بیماری‌های بسیاری در جهان وجود دارند که نامشان در فهرست کشنده‌ترین امراض خاموش قرار می‌گیرند، اما این بیماری تلخ‌ترین بیماری شیرین دنیاست.
دیابت به گروهی از بیماری‌ها اشاره دارد که بر نحوه استفاده بدن از قند خون (گلوکز) تأثیر می‌گذارند. گلوکز برای سلامتی بسیار حیاتی است، زیرا منبع اصلی انرژی برای سلول‌هایی است که عضلات و بافت‌ها را تشکیل می‌دهند. همچنین منبع اصلی سوخت و ساز بدن گلوکز است.
برای تشخیص میزان قند خون، پزشکان آزمایش سطح قند خون را یک بار به صورت ناشتا و یک مرتبه هم دو ساعت بعد از آزمایش تکرار می‌کنند. مقدار طبیعی قند خون برای افراد سالم قبل از صبحانه و به صورت ناشتا باید بین ۷۲ تا ۱۰۸ میلی گرم باشد و تکرار مجدد آزمایش به مدت دو ساعت بعد از آن در صورت سلامت فرد بایدعددی کمتر از ۱۴۰ میلی گرم را نشان دهد و در غیر این صورت شخص دچار قند خون بالا است.
علت اصلی دیابت بر حسب نوع آن متفاوت است. مهم نیست که چه نوع دیابت دارید، همه انواع این بیماری می‌تواند منجر به وجود قند اضافی در خون شما شود که می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات جدی برای سلامتی شود.
انواع دیابت
حالات مزمن دیابت شامل دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ است. همچنین دیابت برگشت پذیر به شرایطی گفته می‌شود که میزان قند خون بالاتر از حد طبیعی باشد، اما به اندازه کافی زیاد نیست که به عنوان دیابت تلقی شود. نوع دیگر این بیماری دیابت حاملگی است که در دوران بارداری رخ می‌دهد، اما ممکن است بعد از تولد فرزند برطرف شود.
علائم دیابت
علائم دیابت بستگی به میزان قند خون شما دارد. برخی از افراد، به ویژه مبتلایان به دیابت نوع ۲، ممکن است در ابتدا علائم را تجربه نکنند، اما در دیابت نوع ۱، علائم به سرعت ظاهر می‌شود و شدیدتر از نوع دوم است.
برخی از علائم و نشانه‌های دیابت نوع ۱ و نوع ۲ شامل عطش، تکرر ادرار، گرسنگی شدید، کاهش وزن بی علت، وجود کتون‌ها در ادرار (کتون‌ها محصول جانبی تجزیه عضلات و چربی‌ها هستند که در صورت عدم وجود انسولین کافی و در دسترس تولید می‌شوند)، خستگی، تحریک پذیری، تاری دید، زخم‌های دائمی و عفونت‌های مکرر مانند لثه‌ها یا عفونت‌های پوستی هستند.
دیابت نوع ۱ می‌تواند در هر سنی ایجاد شود، اگرچه اغلب در دوران کودکی یا بزرگسالی ظاهر می‌شود. نوع شایع دیابت نوع ۲ در هر سنی ممکن است ایجاد شود، اگرچه در افراد مسن‌تر از ۴۰ سال شیوع بیشتری دارد.
علل دیابت
برای درک علل ایجاد دیابت، ابتدا باید درک کنید که چگونه گلوکز به طور معمول در بدن پردازش می‌شود.
انسولین چگونه در بدن عمل می‌کند؟
انسولین هورمونی است که از غده‌ای در پشت و زیر معده (لوزالمعده) ایجاد می‌شود. لوزالمعده انسولین را در جریان خون ترشح و این هورمون در خون گردش می‌کند و قند را قادر می‌سازد تا وارد سلول‌های شما شود. این هورمون مقدار قند موجود در جریان خون را کاهش می‌دهد و با کاهش سطح قند خون، ترشح انسولین از لوزالمعده انجام می‌شود.
نقش گلوکز
گلوکز یا همان قند مصرفی در بدن منبع انرژی سلول‌هایی است که عضلات و سایر بافت‌ها را تشکیل می‌دهند. گلوکز از دو منبع اصلی تأمین می‌شود که شامل غذا و کبد شماست. قند به کمک انسولین وارد سلول‌های خونی می‌شود و کبد گلوکز را به صورت گلیکوژن ذخیره می‌کند. هنگامی که سطح گلوکز پایین باشد، مانند زمانی که برای مدت زمانی چیزی نخوردید، کبد گلیکوژن ذخیره شده درون کبد را تجزیه می‌کند تا سطح گلوکز شما در حد طبیعی باشد.
علل ایجاد دیابت نوع ۱
علت دقیق دیابت نوع ۱ مشخص نیست. اما آنچه مشخص است این است که سیستم ایمنی بدن شما که به طور معمول با باکتری‌ها یا ویروس‌های مضر مبارزه می‌کند، به سلول‌های تولید کننده انسولین در لوزالمعده حمله کرده و آنها را از بین می‌برد، این موضوع باعث می‌شود انسولین کمی داشته باشید و به جای انتقال قند به سلول‌های شما، این ماده در جریان خون باقی بماند.
تصور می‌شود که نوع اول این بیماری ناشی از ترکیبی از حساسیت ژنتیکی و عوامل محیطی است، اما این موضوع هنوز نامشخص است. همچنین اعتقاد بر این نیست که اضافه وزن عامل دیابت نوع ۱ است.
علل پیش دیابت و دیابت نوع ۲
در در دیابت نوع ۲ و پیش دیابت که می‌تواند به دیابت نوع ۲ منجر شود، سلول‌ها نسبت به عملکرد انسولین مقاوم می‌شوند و لوزالمعده قادر به ساخت انسولین کافی برای غلبه بر این مقاومت نیست. در این صورت به جای اینکه قند به سلول‌های موجود در جایی که به انرژی نیاز دارد منتقل شود، در جریان خون باقی می‌ماند.
دلیل دقیق این اتفاق نامشخص است، اگرچه اعتقاد بر این است که عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد دیابت نوع ۲ نقش دارند. در این نوع هم داشتن اضافه وزن بالا با ابتلا به بیماری ارتباط دارد، اما همه افراد مبتلا به اضافه وزن، به دیابت نوع ۲ مبتلا نمی‌شوند.
علل دیابت حاملگی
در دوران بارداری، جفت برای پایداری بارداری هورمون ایجاد می‌کند. این هورمون‌ها سلول‌های مادر را در برابر انسولین مقاوم‌تر می‌کنند. به طور معمول، لوزالمعده با تولید انسولین اضافی و کافی برای غلبه بر این مقاومت پاسخ می‌دهد، اما گاهی اوقات لوزالمعده نمی‌تواند به کار خود ادامه دهد. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، گلوکز بسیار کمی وارد سلول‌های مادر باردار می‌شود و بیش از حد در خون او باقی می‌ماند و منجر به دیابت حاملگی می‌شود.
پیشگیری از دیابت
تغییر سبک زندگی می‌تواند یک قدم موثر به سوی پیشگیری از دیابت باشد که هیچ گاه برای شروع آن دیر نیست. وقتی صحبت از دیابت نوع ۲ می‌شود که متداول‌ترین نوع دیابت است، پیشگیری بهترین راهکار است. همچنین اگر در معرض خطر بالایی از ابتلا به دیابت هستید، مثلاً اگر اضافه وزن زیادی دارید یا سابقه خانوادگی دیابت دارید، بسیار مهم است که پیشگیری از دیابت را به اولویت یک زندگیتان تبدیل کنید. برای پیشگیری از این بیماری کافی است نکاتی که در ادامه به آن اشاره می شود را در برنامه روزانه خود به کار ببندید.
فیبر فراوان بخورید
فیبرها به کنترل قندخونکمک‌های زیادی می‌کنند و احتمال بروز دیابت و بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهند. این مواد غذایی با کمک به احساس سیری، به کاهش وزن کمک می‌کنند، موادغذایی سرشار از فیبر شامل میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات، غلات کامل، آجیل و دانه‌ها هستند.
تا می‌توانید غلات کامل مصرف کنید
غلات کامل می‌توانند احتمال بروز دیابت را پایین آورده و به حفظ سطح قندخون کمک کنند. سعی کنید حداقل نیمی از غلات مصرفی روزانه کامل باشد. بسیاری از موادغذایی که از غلات کامل درست می‌شوند که نان‌های مختلف و پاستا از جمله آنها هستند.
فعالیت بدنی بیشتری داشته باشید
فعالیت بدنی روزمره و ورزش کمک می‌کند تا وزنتان و قندخونتان را پایین بیاورید. این فعالیت ها حساسیت شما به انسولین را بالا می‌برد و کمک می‌کند قندخونتان در یک محدوده طبیعی بماند. تحقیقات نشان می‌دهد که هم ورزش‌های هوازی و هم کرکات قدرتی می‌توانند به کنترل دیابت کمک کنند، اما بهترین نتیجه از برنامه تناسب‌اندامی حاصل می‌شود که از هر دوی این تمرینات استفاده می‌کند.
اضافه‌وزنتان را کم کنید
اگر اضافه‌وزن دارید، پیشگیری از دیابت می‌تواند به کم کردن وزنتان بستگی داشته باشد. در یک تحقیق مشخص شد که افرادی که اضافه‌وزن دارند، با کم کردن هر یک کیلو از وزن بدنشان، خطر ابتلا به دیابت را ۱۶ درصد در خود کاهش دادند. هچنین کسانی که وزن خود را کمی پایین آورده – حداقل ۵ تا ۱۰ درصد از وزن اولیه خود- و به طور مرتب ورزش کردند، تا ۶۰ درصد احتمال ابتلا به دیابت را در خود کاهش دادند.
از رژیم‌های غذایی جدید پرهیز کرده و انتخاب‌های سالمتری داشته باشید
رژیم‌های کم‌کربوهیدرات، رژیم شاخص گلیسمی و سایر رژیم‌های جدید شاید در ابتدا کمک کند وزنتان را پایین بیاورید، اما تاثیر آنها در پیشگیری از دیابت شناخته شده نیست و اثر طولانی‌مدتی هم نخواهند داشت. برای داشتن یک برنامه‌غذایی سالم که به کاهش‌وزنتان کمک کند، بیشتر بر حجم وعده‌های غذایی و سالم بودن موادی که می‌خورید تمرکز کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
اگر شک دارید مبتلا به دیابت هستید و متوجه علائم احتمالی دیابت شدید، به پزشک خود مراجعه کنید. این بیماری هرچه زودتر تشخیص داده شود، زودتر درمان آن می‌تواند شروع شود.
اگر قبلاً به دیابت مبتلا شده اید، پس از تشخیص بیماری، تا زمانی که قند خون شما تثبیت نشود، به پیگیری‌های پزشکی نیاز دارید.
