از لیزر انتظار معجزه نداشته باشید
معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با بیان اینکه لیزر یک ابزار درمانی است که نمی‌توان از آن انتظار معجزه داشت، اظهار کرد: تنها حوزه‌ای که لیزر در طب اثرات معجزه آسا داشت و واقعا روش‌های درمانی را متحول کرد در حوزه چشم پزشکی است.
البته لیزر در درمان ضایعات عروقی پوست نیز تاثیرات قابل توجهی داشته اما در دیگر حیطه‌ها بیشتر به عنوان یک روش مکمل استفاده می‌شود.
معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه سالها است در دنیا از لیزر در درمان بیماری ها استفاده می‌شود و قدمت آن به بیش از ۱۰۰ سال قبل بر می‌گردد، اظهارکرد: طیف خاصی از نور با طول موج مشخص و با شدت بالا به عنوان لیزر شناخته می شود.
دکتر محسن فاتح در خصوص روش های استفاده از لیزر در درمان بیماری ها گفت: یکی از این روشها استفاده از اثرات حرارتی لیزر است که در جراحی‌ها برای برش بافت یا جهت برطرف کردن موهای ناخواسته استفاده می شود و استفاده دیگر از لیزر در زمینه اثرات بیولوژیک آن در بافت است که اثر حرارتی ندارد بلکه تابش آن باعث تغییرات بیوشیمیایی در سلول های بافتی می شود.
وی با بیان اینکه استفاده از اثرات زیستی لیزر در دو حیطه کاهش درد و ترمیم بافت کاربرد بیشتری دارد، اظهارکرد: این روش به دلیل اینکه تغییر حرارتی در بافت ایجاد نمی‌کند با عنوان لیزرهای کم توان نام گذاری شده و یکی از روش های مکمل درمانی است که در کنار روش های دیگر استفاده می شود.
فاتح اظهارکرد: لیزر کم توان می‌تواند اثرات کاهش درد داشته باشد و به خصوص در دردهای مزمن ناشی از آسیب های بافتی و دردهای موضعی و همچنین در ترمیم بافت و تسریع روند درمان زخم های مزمن و زخم بستر موثر است.
معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران ادامه داد: حیطه دیگر استفاده از لیزر در واکنش های فتو دینامیکی است که برای درمان های هدفمند استفاده می شود. این روش سالهاست در درمان هدفمند انواع سلول های سرطانی به کارمی رود بدون اینکه به بافتهای اطراف سلول سرطانی آسیب بزند.
تلاش برای تهیه ترکیبات حساسگر نوری
فاتح با تاکید بر اینکه لیزر در همه حوزه ها در کلینیک ها و مراکز درمانی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران استفاده می شود، گفت: در درمان های پوستی از لیزرهای با توان بالا و در کلینیک های توانبخشی از اثرات کم توان لیزر در مراکز درمانی جهاد دانشگاهی استفاده می شود.
وی ادامه داد: در حوزه های فتودینامیکی استفاده از لیزر هنوز همگانی نشده و به دلیل هزینه بالای ترکیبات حساسگر نوری و محدود بودن تعداد منابع نوری کاربرد درمانی پیدا نکرده است. اما جهاد دانشگاهی به دنبال این است که ترکیبات حساسگر نوری را با استناد به دانش بومی تهیه کنیم.
فاتح با اشاره به اینکه تنوع آب و هوایی و اقلیمی در ایران، سطح دسترسی به گونه های گیاهی متنوع را آسان تر می‌کند، گفت: می‌توان با استفاده از طب گیاهی و دانش بومی گونه های گیاهی را استحصال و ترکیباتی را تولید کرد که در درمان بیماری ها کمک کند.
وی تاکید کرد: یکی از اهداف مهم معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی این است که با همکاری پژوهشکده گیاهان دارویی ماده موثره گونه های مختلف گیاهی استحصال شوند و در حیطه اثرات لیزر و فتودینامیک استفاده شوند.
استفاده موثر از لیزر در ترمیم زخم و درمان تکمیلی لنف ادم
فاتح در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر فعالیت های لیزرهای کم توان در دو حیطه ترمیم زخم و لنف ادم در جهاد علوم پزشکی تهران به بار نشسته است، گفت: در خصوص ترمیم زخم لیزر در کنار سایر اقدامات مراقبتی با تحریک سلول ها و نیز کاهش تجمع باکتری ها از قطع عضو احتمالی در بیماران به خصوص در مورد زخم پای دیابتی جلوگیری می کند و اندام را حفظ می کند.
وی در خصوص کاربرد لیزر در لنف ادم بیان کرد: در جراحی های پستان به خصوص وقتی غدد لنفاوی زیر بغل جراحی می شود گاها مسیر عروق لنفاوی بسته می شود و در صورت عدم اطلاع و مراقبت ناکافی موجب متورم شدن دست می شود به صورتی که یک دست سه تا ۴ برابر دست دیگر خواهد شد بنابراین اگر افراد بعد از جراحی پستان مراقبت نشوند دچار لنف ادم می شوند.
معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران اظهارکرد: در صورت بروز لنف ادم درمان های مراقبتی، انواع بانداژ، ماساژ و خود مراقبتی به افراد آموزش داده می شود و در کنار این ها لیزرتراپی به عنوان درمانی تکمیلی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
وی خاطرنشان کرد: در سال های گذشته متاسفانه مرکز مشخصی برای مراجعه بیماران مبتلا به لنف ادم وجود نداشت اما از ۱۳ سال پیش که جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران این فعالیت را با انجام پژوهشی در خصوص اثرات لیزر بر روی این بیماری انجام داد، طرح موضوعی در این خصوص شکل گرفت که نشانگر این بود که لیزر به تنهایی در این موضوع اثر ندارد و می تواند به عنوان درمان جانبی در کنار مراقبت های دیگر به کارگرفته شود. این طرح موضوع به ارائه الگویی درمانی در این زمینه کمک کرد و موجب به وجود آمدن مرکز درمانی در این زمینه شد. در حال حاضر در پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی بخشی برای درمان ورم های لنفاوی وجود دارد که خدمات متعددی در این حوزه ارائه می کند.
