قبل از اهدای خون چه چیزی بخوریم و چه چیزی نخوریم
اهدای خون یک روش نسبتاً بی خطر برای کمک به افراد دارای شرایط جدی پزشکی است. این پروسه می تواند به بروز برخی از عوارض جانبی مانند خستگی یا کم خونی منجر شود. خوردن و نوشیدن مواد غذایی مناسب قبل و بعد از اهدای این مایع حیات بخش می تواند به کاهش خطر ابتلا به عوارض جانبی بعد از کمک کند.
قبل از اهدای خون چه بخوریم و بنوشیم؟
اگر خون اهدا می کنید، مهم است که قبل و بعد از اهدای خون دوباره احیا شوید. به این دلیل که حدود نیمی از خون شما از آب ساخته شده است و بدن به تامین مجدد و شارژ کردن آب و مایع نیاز دارد. طی این پروسه خوب است که میزان جذب آهن خود را افزایش دهید. زیرا وقتی خون اهدا می کنید، آهن از دست می دهید. سطح پایین آهن نیز می تواند علائم خستگی را در فرد اهدا کننده ایجاد کند.
آهن
آهن ماده معدنی مهمی است که بدن شما برای تهیه هموگلوبین خون از آن استفاده می کند. هموگلوبین وظیفه حمل اکسیژن از ریه ها به سمت اندام های بدن شما را بر عهده دارد.
خوردن یک رژیم غذایی مناسب و متعادل با غذاهای غنی از آهن می تواند به شما در ذخیره آهن اضافی کمک کند. اگر پیش از اهدای خون ، آهن کمی در خون بدن شما وجود داشته باشد، با اهدای خون می توانید به کمبود آهن بدن مبتلا شوید.
به طور کلی ما دو نوع آهن در مواد غذایی سراغ داریم:
آهن هِم یا heme iron (ویکی پدیا: یک کوفاکتور شامل یک اتم آهن (++Fe) است)
و آهن غیرهِم یا nonheme iron
آهن هِم به راحتی جذب می شود، بنابراین سطح آهن شما را به طور مؤثر افزایش می دهد. بدن شما تا ۳۰ درصد آهن هم و فقط ۲ تا ۱۰ درصد آهن غیر هم را جذب می کند.
قبل از اهدای خون ، میزان مصرف غذاهای غنی از آهن را افزایش دهید. این روند می تواند به افزایش ذخیره آهن در بدن شما کمک کند. و خطر ابتلا به کم خونی فقر آهن را کاهش می دهد.
غذاهای سرشار از آهن هم شامل موارد زیر است:
انواع گوشت: گوشت گاو، گوسفند، ژامبون
گوشت مرغ ها: مانند مرغ معمولی و بوقلمون.
ماهی و صدف: مانند ماهی های مختلف دریایی و رودخانه ای، میگو، صدف ، خرچنگ و ماهی خال مخالی.
گوشت ارگان ها مانند جگر.
تخم مرغ
غذاهای سرشار از آهن غیر هم شامل موارد زیر می شود:
سبزیجات و سیفی جات: سیب زمینی شیرین، نخود فرنگی ، کلم بروکلی، سبزی چغندر، سبزی قاصدک، کلم و …
نان و غلات: شامل نان سفید غنی شده، غلات غنی شده، نان سبوس دار، ماکارونی غنی شده، گندم، غلات سبوس دار، آرد ذرت، جو دوسر، نان چاودار و برنج غنی شده
میوه هایی مانند توت فرنگی، هندوانه، انگور، خرما، انجیر، آلو، زردآلو خشک و هلو خشک.
انواع لوبیاها
ویتامین سی C
اگرچه آهن هِم سطح آهن خون شما را به طور مؤثرتر بالا می برد، اما ویتامین C نیز می تواند به بدن شما کمک کند تا آهن گیاهی یا آهن غیرهم را بهتر جذب کند.
بسیاری از میوه ها منبع خوبی از ویتامین C هستند:
طالبی
مرکبات و آب میوه آن ها
کیوی
انبه
پاپایا
آناناس
توت فرنگی
تمشک
بلوبری
کران بری
هندوانه
گوجه فرنگی ها
آب
حدود نیمی از خونی که اهدا می کنید از آب ساخته شده است. این بدان معناست که قبل و بعد از خون دادن باید کاملاً آبرسانی و هیدراته باشید. هنگامی که حجمی از مایعات را طی فرایند اهدای خون از دست می دهید، فشار خون شما کاهش می یابد و منجر به سرگیجه می شود. صلیب سرخ آمریکا توصیه می کند که قبل از اهدای خون، ۱۶ انس یا ۲ فنجان آب بنوشید. سایر نوشیدنیهای غیر الکلی نیز خوب هستند.
چه چیزی نباید بخوریم و ننوشیم؟
برخی از غذاها و نوشیدنی ها می توانند تأثیر منفی بر روی خون شما بگذارند. قبل از اهدای خون ، سعی کنید از مصرف موارد زیر جلوگیری کنید:
الکل
نوشابه های الکلی منجر به کم آبی بدن می شوند. سعی کنید از نوشیدن الکل ۲۴ ساعت قبل از دادن خون خودداری کنید. اگر مشروبات الکلی بنوشید، حتما کم آبی بدن را با نوشیدن آب اضافی جبران کنید.
غذاهای چرب
غذاهای پرچرب مانند سیب زمینی سرخ کرده یا بستنی، می توانند روی آزمایشات خونی که شما انجام می دهید تأثیر بگذارند.
مسدود کننده های آهن
برخی از غذاها و نوشیدنی ها می توانند بر توانایی بدن در جذب آهن تأثیر بگذارند. لازم نیست از این غذاها به طور کامل دوری کنید، اما همزمان با مصرف غذاهای غنی از آهن یا مکمل های آهن از خوردن آنها خودداری کنید. غذاهایی که جذب آهن را کاهش می دهند عبارتند از:
قهوه و چای
غذاهای پر کلسیم مانند شیر، پنیر و ماست
شراب انگور و سایر مشروبات
شکلات
آسپرین
اگر پلاکت خون اهدا می کنید (که فرایندی متفاوت از اهدای خون کامل یا معمولی است) بدن شما باید ۴۸ ساعت قبل از اهدای خون فاقد آسپرین باشد.
بعد از اهدای خون چه بخوریم و چه بنوشیم؟
پس از خون دادن، یک میان وعده سبک و چیزی برای نوشیدن به شما ارائه می شود. مصرف این مواد به تثبیت سطح قند خون و مایعات کمک می کنند. برای تامین مایعات بدن خود، در طی ۲۴ ساعت آینده پس از اهدا ۴ فنجان آب اضافی بنوشید و از مصرف الکل خودداری کنید.
آیا اهدای خون عارضه خاصی دارد؟
بیشتر افراد هنگام دادن خون عوارض جانبی خاصی را تجربه نمی کنند. پس از اهدا، از شما خواسته می شود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در مرکز اهدا صبر کنید و منتظر بمانید تا مطمئن شوید که احساس خوبی دارید.
با خوردن یک میان وعده و نوشیدنی مقوی، می توانید به فعالیت های روزانه خود بازگردید. صلیب سرخ توصیه می کند برای بقیه روز از بلند کردن اجسام سنگین و ورزش شدید اجتناب کنید.
اگر به صورت مکرر خون اهدا می کنید، ممکن است بخواهید در مورد مصرف مکمل های آهن با پزشک خود صحبت کنید. یک منبع معتبر به مطالعه ۲۰۱۵ نشان داد که مصرف مکمل های آهن می تواند زمان بازیابی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.