روش های آزادسازی سهام عدالت
سهام عدالت طرحی بود که در سال 1385 جهت کمک به قشر کم درآمد جامعه اجرا گردید و امروز با گذشت بیش از ده سال از اعطای آن، امکان خرید و فروش سهام برای دارندگان آن فراهم شده است؛ که اصطلاحا به آن "طرح آزادسازی سهام عدالت" میگویند. با توجه به اینکه آزادسازی سهام در حال حاضر تنها میتوانند در چارچوب تعیین شده از طرف دولت صورت بگیرد، لذا در ادامه به بررسی شرایط و روشهای آن میپردازیم.
شرایط خرید و فروش سهام عدالت
دارندگان سهام عدالت تا سال جاری، سود سهام خود را به صورت سالانه دریافت میکردند ولیکن مدیریتی بر روی سبد سهام نداشتند، اما هم اکنون امکان انجام معاملات بر روی 30 درصد از سبد سهام هر شخص فراهم شده است و به عبارتی 30 درصد از سهام عدالت هرشخص آزاد میگردد.
هم اکنون دو روش جهت انجام این روند اعلام شده است؛ آزادسازی به روش مستقیم و غیرمستقیم.
هر کدام از این روش ها دارای ویژگی ها و مزایا و معایب مربوط به خود است که به تفکیک به توضیح آن میپردازیم.
آزادسازی سهام عدالت به روش مستقیم
روش مستقیم تا حدودی مانند معاملات بورسی است و برای افرادی که با این بازار آشنا هستند، مناسب میباشد. در این روش خود شخص به صورت مستقیم درگیر فرآیند آزادسازی شده و پس از تکمیل مراحل آن (آزادسازی کل 30 درصد سهام)، میتواند به خرید و فروش آن بپردازد.
معمولا سرمایهگذاران بازار بورس و در واقع افرادی که از دانش مورد نیاز در این زمینه برخوردارند، روش مستقیم را انتخاب میکنند؛ این افراد با انواع شرکتهای بورسی و نوسانات بازار آشنا هستند و از آنجایی که سهام عدالت نیز از سهام شرکتهای مخلتف تشکیل شده است، لذا تصمیمگیری در رابطه با انتخاب زمان و سهام مناسب جهت معامله برای ایشان کار دشواری نخواهد بود.
در صورت انتخاب روش مستقیم، شما میتوانید از دو طریق فرآیند فروش و دریافت وجه حاصل را تکمیل نمایید:
اول، اقدام از طریق کارگزاریها است؛ بدین ترتیب که با مراجعه به سامانه فروش سهام عدالت آگاه و تکمیل فرآیند ثبت نام، به صورت آنلاین (و بدون نیاز به مراجعه حضوری)، وکالت فروش سهام عدالت شما به کاگزاری داده خواهد شد؛ کارگزاری فرآیند فروش را بر عهده گرفته و در نهایت مبلغ حاصل از فروش (با کسر کارمزد کارگزاری) به حسب شما واریز خواهد شد. (قابل ذکر است برای تکمیل این فرآیند نیازی به کد بورسی ندارید.)
دوم، مراجعه حضوری به بانک؛ با توجه به اینکه شماره شبا مربوط به حساب بانکی شما (حسابی که تا کنون سود سهام عدالت به آن واریز میشده) در سامانه خصوصیسازی به ثبت رسیده است، لذا لازم است به بانک مربوطه مراجعه نمایید و پس از تکمیل فرم و وکالت نامه، فروش سهام عدالت شما به واسطه بانک انجام خواد گرفت و وجه حاصل نیز مانند مورد قبل با کسر کارمزد به حساب بانکیتان واریز میگردد.
آزادسازی سهام عدالت به روش غیرمستقیم
روش غیرمستقیم، برعکس شیوه قبلی، مناسب افراد ناآشنا با بورس و بازار سرمایه است. با توجه به اینکه تاکنون افراد مدیریتی بر روی سبد سهام عدالت خود نداشتند، با انتخاب این روش روند قبلی ادامه پیدا کرده، مدیریت آن بر عهده شرکتهای سرمایهگذاری استانی خواهد بود و احتمالا سود حاصل به صورت سالیانه به حساب سهامداران واریز خواهد شد. گفتنی است با انتخاب روش غیرمستقیم ممکن است تغییراتی در روند مذکور اتفاق بیفتد که در اینصورت متعاقبا اعلام خواهد شد.
به عنوان مثال ممکن است شرکتهای سرمایهگذاری استانی وارد بازار بورس شوند که در این صورت، افراد با انتخاب روش غیرمستقیم، سهامداران این شرکتها به حساب میآیند و سود حاصل تقریبا مشابه سود عملکرد صندوقهای سرمایهگذاری ETF خواهد بود.
ارزش سهام عدالت
با توجه به اینکه سبد سهام هر شخص، تشکیل شده از سهمهای متفاوتی است لذا هر کدام از این اوراق دارای ارزش مخصوص به خود هستند که با گذر زمان به ارزش آنها افزوده شده است؛ همچنین ممکن است ارزش این اوراق با توجه به دهکی که در آن قرار گرفتهاید، متغیر باشد؛ بنابراین نمیتوان رقم مشخصی را جهت فروش سهام عدالت اعلام کرد.
در نظر بگیرید همانطور که ارزش سهام در طول سالهای گذشته روند صعودی داشته؛ پیشبینی دولت به افزایش ارزش آن در آینده نیز میباشد، لذا فروش سهام عدالت از طرف دولت پیشنهاد نمیشود.
مقایسه دو روش مستقیم و غیرمستقیم جهت فروش سهام عدالت
در روش مستقیم مدیریت سهام در اختیار شخص بوده و میتواند با دانش خود نسبت به بازار بورس، به خرید و فروش در این بازار پرداخته و از سود قابل توجه معاملات بهرهمند گردد. دقت نمایید شما در هر لحظه میتوانید اقدام به دریافت کد بورسی و یادگیری مهارتهای مورد نیاز آن نمایید.
در روش غیرمستقیم شما مدیریتی بر سبد سهام خود نخواهید داشت، بنابراین امکان افزایش سود از طریق انجام معاملات در این شرایط فراهم نمیباشد.
از آنجایی بازار بورس در بازههای زمانی مختلف (با توجه به رویدادهای داخلی و خارجی) نوسانات شدیدی را تحمل میکند، لذا ریسک انجام معامله در آن به عهده شخص است؛ به عبارتی همانطور که نوسان بازار بورس میتواند موجب بالا رفتن قیمت سهام و دریافت سود بیشتر گردد، از طرفی کاهش قیمت نیز در این نوسان رخ خواهد داد و در نتیجه با انتخاب روش مستقیم، شما ریسک نوسان بازار را پذیرفتهاید.
گفتنی است که در روش غیرمستقیم نیز تضمینی جهت سوددهی و یا عدم ضرر برای سهامدار وجود ندارد؛ در اصل ریسک بازار متوجه سهامدار خواهد بود ولیکن مدیریت ریسک بر عهده وی نمیباشد.
مورد دیگر مربوط به تفاوت سود دریافتی است که در روش مستقیم علاوه بر سودی که از طریق خرید و فروش سهام بدست میآورید، سود نقدی شرکتها نیز به سهام شما تعلق خواهد گرفت.
از طرفی شرکتهای سرمایهگذاری استانی تا کنون عملکرد قابل قبولی داشته و ارزش سهام خود را به بیش از 10 برابر رسانده اند؛ بنابراین در صورت ادامه این روند، پیشبینی میشود که انتخاب روش غیرمستقیم هم بتواند سود مناسبی را عاید سهامداران خود نماید.
سرعت نقدشوندگی نیز از مواردیست که در انتخاب روش مستقیم میتوان به آن اشاره کرد؛ در صورتیکه شما سهام خود را وارد بازار بورس نمایید، علاوه بر انجام معاملات، در صورت ضرورت امکان نقد کردن آن وجود دارد.
و آخرین موردی که در این بخش میتوان به آن اشاره کرد، مشخص نبودن ادامه فرآیند در صورت انتخاب روش غیرمستقیم است. نحوه و زمان سودهی، امکان فروش و موارد دیگری که میتواند شامل تغییر شود، همچنان از جانب دولت اعلام نگردیده است.
سخن آخر
طبق توضیحات فوق و تحلیلهای صورت گرفته، انتخاب هر دو روش مستقیم و غیرمستقیم دارای شرایط مخصوص به خود است که میتواند با توجه به ویژگیهای فردی هر شخص، برای وی مزیت و یا عیب به حساب آید.
به عبارتی در اختیار گرفتن مدیریت سبد سهام و تحمل ریسک ناشی از نوسانات بازار برای فردی آشنا با بازار بورس و یا حتی مشتاق به یادگیری، مزیت به حساب آمده و از طرفی همین مورد برای اشخاص ناآشنا با بازار سرمایه چالشی بزرگ تلقی میشود. لذا تصمیمگیری جهت آزادسازی سهام عدالت بر عهده شخص سهامدار بوده و هر فردی میتواند با در نظر گرفتن موارد ذکر شده بهترین انتخاب را داشته باشد.