خطر خروج بقعه شیخ صفی‌ الدین‌ اردبیلی از فهرست یونسکو

پس از صدور پروانه و اخیرا توسط میراث فرهنگی از شهرداری خواسته شده تا جلوی ساخت و ساز گرفته شود چرا که ارائه ضوابط قانونی توسط میراث فرهنگی زمانبر خواهد بود.چندی است که مسئله ساخت یک مجتمع مسکونی 6 طبقه در مجاورت محوطه باستانی بقعه عالی قاپو در اردبیل با مجوز شهرداری و بدون رضایت میراث فرهنگی، به موضوعی مهم برای علاقمندان آثار تاریخی و همچنین میراث فرهنگی استان اردبیل تبدیل شده است. به گزارش ایلنا، نقض حریم منظری بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی سر و صدای زیادی در فضای مجازی و در میان مهندسان، متخصصان و صاحبنظران، فعالین مدنی و دوستداران و کنشگران میراث فرهنگی به پا کرده است. عزم میراث فرهنگی برای قلع و قمع ساختمان مجاور محوطه باستانی عالی قاپو نادر فلاحی مدیرکل میراث فرهنگی استان اردبیل در گفت و گو با خبرنگار ایلنا، از عزم اداره کل میراث فرهنگی استان برای قلع و قمع این ساختمان خبر داد و گفت: سازه ساختمانی که در مجاورت بقعه عالی قاپو ایجاد شده حریم منظر بقعه عالی قاپو را مخدوش کرده است. وی اذعان کرد: احداث این ساختمان هرچند با مجوز شهرداری آغاز شده اما مجوز کمیسیون ماده 5 را ندارد و احتمالا شهرداری هم به صورت سهوی این مجوز را صادر کرده است. مدیرکل میراث فرهنگی استان اردبیل ادامه داد: در حال حاضر طبقه 5 و 6 این ساختمان پلمب شده و اقامه دعوا در این خصوص انجام شده است. فلاحی تاکید کرد: با وجود اینکه در حال حاضر فقط سازه این  ساختمان تا 6 طبقه بالا رفته و ساخت و ساز اصلی انجام نشده، میراث فرهنگی با قاطعیت در مقابل این ساخت و ساز خواهد ایستاد. خطر خروج از یونسکو بیخ گوش بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی این اظهارات مدیرکل میراث فرهنگی ما را بر آن داشت تا جهت شفافیت بیشتر موضوع گفت و گویی با  ارشیا صباحتی کارشناس شهرسازی و ارشد طراحی شهری از دانشگاه تبریز انجام دهیم. این کارشناس شهرسازی اذعان کرد: در خصوص بافت ها و ابنیه واجد ارزش، ضوابط حفاظتی وجود دارد که بقعه جهانی شیخ صفی الدین هم از این قاعده مستثنی نیست. وی افزود: با توجه به آخرین طرح تفصیلی بافت کهن که سال ۷۸ تهیه شده حدود بافت مشخص و تعیین شده و همه عملیات عمرانی داخل این محدوده باید با نظر اداره میراث اجرا شود. صباحتی تصریح کرد: با توجه به این طرح و ضوابط و دستور العمل های یونسکو، اثر ثبتی در حریم درجه اول و بلافصل اثر نباید بیش از ۵ و نیم متر ارتفاع و یک طبقه باشد و در حریم درجه دوم هم نباید بیش از ۷ و نیم متر  ارتفاع و دو طبقه باشد؛ این موضوع صراحتا در خصوص بقعه در طرح جامع ۱۳۹۰ اردبیل در چهار حریم و ۵/۵ تا ۷/۵ متر مشخص شده است. متخصص حوزه طراحی ادامه داد: متاسفانه قسمت هایی از محدوده معمار، ملاهادی و خیابان اسماعیل بیگ که ساختمان فوق الذکر نیز در آن قرار گرفته با وجود نزدیکی بسیار با مجموعه و قرار گیری در حریم منظری بقعه در داخل محدوده طرح تفصیلی بافت کهن قرار نگرفته و تنها در حریم منظری است که ضوابط آن به صورت کلی بوده و تنها به ذکر ممنوعیت آسمانخراش ها در حریم منظر اثر بسنده کرده  و همین مسئله باعث ایجاد اختلاف میان شهرداری و میراث شده و این خلاء یا به نوعی نقطه کور باعث شده تا سازنده بتواند پروانه ساخت بگیرد. وی بر احتمال حذف بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی از لیست آثار ثبت جهانی یونسکو با ادامه فعالیت ساخت این ساختمان تاکید کرد و گفت: ساختمان ۶ طبقه مذکور منظر گنبد های بقعه که نه تنها نماد هویتی شهر و استان اردبیل هستند بلکه وجهه جهانی دارند را کاملا مخدوش کرده و حتی از محوطه باغ مجموعه جهانی شیخ صفی الدین اردبیلی هم قابل مشاهده است. صباحتی با گلایه از عملکرد کمیسیون ماده 5 در این خصوص بیان کرد: اول اردیبهشت سال ۹۹ موضوع ساخت این ساختمان مسکونی  در کمیسیون ماده 5 قانون شهرداری‌ها مطرح شده که با توجه به حضور نماینده میراث فرهنگی در آن جلسه، از شهرداری خواسته شده که از اداره میراث فرهنگی استعلام بگیرد. در سی‌ویکم اردیبهشت‌ماه ۹۹، کمیسیون ماده ۵ دوباره برگزار و حکم قطعی برای ضرورت استعلام تصویب شده است. بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی پس اگر شهرداری طبق مصوبه کمیسیون ماده ۵ ملزم به گرفتن استعلام از اداره میراث بوده چگونه با وجود مخالفت میراث شهرداری پروانه ساخت صادر کرده و کار به دادگاه کشیده است؟ صباحتی ادامه داد: امید است قبل از اینکه دیر شود و بقعه در خطر خروج از فهرست آثار جهانی یونسکو قرار گیرد شهرداری با پرداخت خسارت به سازنده طبقه ۵ و ۶ ساختمان مذکور را که منظر بقعه را مخدوش کرده سریعا تخریب کند. عجله شهرداری برای صدور پروانه ساخت  مهدی حیدری‌وند مدیر پایگاه جهانی مجموعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی هم  در گفت و گو با خبرنگار ایلنا در اردبیل، ماجرا را این‌گونه شرح می‌دهد: در دو تاریخ ۱۳ و ۲۷ خردادماه ۱۳۹۹ شهرداری در دو نامه مجزا، ولی با یک متن مشترک از اداره میراث درخواست استعلام می‌کند. ما در دو تاریخ ۱۵ خردادماه ۹۹ و دوم مردادماه ۹۹ در دو نامه پاسخ شهرداری را می‌دهیم. در نامه ۱۵ خردادماه ۹۹ به شهرداری اعلام می‌شود که تا تدوین حریم منظری این مجموعه جهانی، منتظر بماند و اجازه بررسی بدهد. ما یکی دو ماه فرصت داشتیم جواب بدهیم، اما شهرداری درست سه روز پس از نامه اول و در تاریخ ۱۸ تیرماه ۹۹ پروانه ساخت را صادر می‌کند، بدون آن‌که منتظر پاسخ استعلام بماند. برای اینکه در جریان نظرات کارشناسان و مسئولین شهرداری نیز قرار بگیریم در شهرداری منطقه یک اردبیل حاضر شدیم و مسائل مطروحه را از آنان پرسیدیم. پروانه احداث ساختمان طبق قانون و ضوابط شهرداری صادر شده  جواد عبدالهی شهردار منطقه یک اردبیل در گفت و گو با خبرنگار ایلنا در خصوص وضعیت فعلی ساختمان بیان کرد: پروانه احداث این ساختمان بر طبق قانون و ضوابط شهرداری صادر شده و از نظر شهرداری هیچگونه نقض مقرراتی در این راستا انجام نشده است. وی با اشاره به اینکه صدور ابلاغیه میراث فرهنگی قبل از صدور پروانه ساختمان توسط شهرداری بوده، افزود: تاریخ ابلاغ منظر شهری میراث فرهنگی پس از صدور پروانه انجام شده و قبل از آن میراث فرهنگی حریم منظر شهری را به شهرداری اعلام نکرده است؛ این ابلاغیه فاقد ارزش قانونی است چرا که بر اساس مصوبه ای خاص مکاتبه نشده است. عبدالهی ادامه داد: شهرداری جهت همکاری با میراث فرهنگی در حال حاضر ادامه فعالیت ساخت و ساز در این مجتمع را متوقف کرده است. معاون دادستان مرکز استان خواستار ارائه ابلاغیه مصوب از میراث فرهنگی است وی گفت: در خصوص حل مساله مکاتباتی با دادستانی مرکز استان داشته ایم و معاون دادستان نیز خواستار ارائه ابلاغیه مصوب از سوی میراث فرهنگی اردبیل شده است. فرشید ملک نژاد معاون شهرسازی و معماری شهرداری منطقه یک اردبیل در گفت وگو با ایلنا اذعان کرد: قبل از صدور پروانه احداث ساختمان مذکور، 2 مورد مکاتبه در طول سال گذشته با میراث فرهنگی انجام داده ایم که هیچگونه جوابیه قانونی در این خصوص از سوی میراث فرهنگی اردبیل صادر نشد و صرفا گفتند که موضوع در دست بررسی است. وی افزود: طبق قانون تسهیل، جوابیه باید نهایتا تا 15 روز ابلاغ و اعلام شود و اگر جوابیه مناسبی صادر نشود به عنوان موافقت با موضوع تلقی می شود. موضوع احداث ساختمان 6 طبقه به تایید کمیسیون ماده 5 رسیده است معاون شهرسازی شهرداری منطقه یک اردبیل از تایید ساخت این مجتمع مسکونی در کمیسیون ماده 5 خبر داد و گفت: صدور پروانه ساخت پس از تصویب این موضوع در کمیسیون ماده 5 انجام شده و شهرداری هیچگونه منع قانونی در خصوص جلوگیری از صدور پروانه نداشته است. ملک نژاد تصریح کرد: در کمیسیون ماده 5 نماینده میراث فرهنگی، نماینده شهرداری، نماینده مسکن و شهرسازی و سایر افراد مرتبط با موضوع حضور داشته اند و اگر مشکلی در پرونده این ساختمان وجود داشت باید نماینده میراث فرهنگی در آن جلسه مطرح می کرد تا کار به اینجا نکشد. وی اذعان کرد: پس از صدور پروانه و اخیرا توسط میراث فرهنگی از شهرداری خواسته شده تا جلوی ساخت و ساز گرفته شود چرا که ارائه ضوابط قانونی توسط میراث فرهنگی زمانبر خواهد بود. معاون شهرسازی شهرداری منطقه یک اردبیل ادامه داد: بر اساس اظهارات میراث فرهنگی، سازه 2 طبقه از این ساختمان اضافه بوده و باید از ادامه فعالیت جلوگیری شود. ملک نژاد گفت: شهرداری نیز جهت تعیین تکلیف موضوع با ادامه فعالیت در این ساختمان مقابله کرده و منتظر تصمیم نهایی از سوی دادستانی مرکز اردبیل هستیم که ظاهرا بررسی ها در دست اقدام است. با بررسی موارد یاد شده طبق اظهارات شهرداری منطقه یک اردبیل صدور پروانه و احداث این ساختمان در مجاورت محوطه تاریخی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی به صورت قانونی انجام شده و مشکل اینجاست که فعلا میراث فرهنگی مصوبه ای قانونی و محکم برای مقابله با احداث طبقه 5 و 6 این ساختمان در دست ندارد اما تلاش های آنان برای توقف ساخت و ساز حداقل برای زمانی کوتاه به نتیجه رسیده است. نکته مبهمی که وجود دارد و باعث ایجاد اختلاف بین میراث فرهنگی و شهرداری شده عدم شفافیت کمیسیون ماده 5 در این خصوص است که می توانست با ورود جدی به موضوع جلوی صدور پروانه توسط شهرداری را بگیرد که البته هنوز هم دیر نشده است. این موضوع مهم متاسفانه وارد دور تسلسل شده و میراث فرهنگی و شهرداری یکدیگر را مقصر و دخیل در این مسئله می دانند. باید منتظر بود تا نظر نهایی دادستانی مرکز استان اردبیل نیز در این خصوص صادر شود