«خرهای عراقی»؛ متهم اصلی شکست پروژه احیای ببر مازندران

خرهای آلوده‌ای که مصرف گوشت آنها عامل ابتلای دو ببر سیبریایی و شیرهای باغ وحش تهران به مشمشه بود از عراق وارد شده بودند.

انتشار این شایعه در روزهای اخیر محافل زیست محیطی کشور را شگفت زده کرده است. انتشار این شایعه در حالی صورت می‌گیرد که تاکنون سه نهاد دست اندرکار پروژه احیای نسل ببر مازندران، یعنی سازمان حفاظت محیط زیست، باغ وحش تهران و سازمان دامپزشکی کشور در اطلاعیه‌ها و واکنش‌های رسانه‌ای مکرر خود در باره علت شکست پروژه مذکور اشاره‌ای به منشاء ورود خرهای آلوده به مشمشه نکرده بودند.

البته باغ وحش تهران پیش از این مدعی شده بود دو ببر سیبریایی از همان مبداء یعنی روسیه مبتلا به مشمشه بوده‌اند و مقصر سازمان حفاظت محیط زیست است که در ورود این دو ببر ملاحظات فنی مرتبط از جمله آزمایش‌های ضروری بهداشتی و انجام قرنطینه را رعایت نکرده است.

متقابلا سازمان محیط زیست نیز چندین بار پاسخ داده بود ببرها در هنگام ورود سالم بوده‌اند و عامل ابتلای آنها به مشمشه گوشت آلوده‌ای بوده که در باغ وحش تهران به آنها خورانده شده است. سازمان دامپزشکی کشور نیز با تایید مشمشه ناشی از گوشت آلوده هرگز به منشاء این گوشت‌ها اشاره نکرد.

بر اساس گزارش خبرگزاری محیط زیست ایران، فرجام پروژه موسوم به احیای ببر مازندران زمانی به فاجعه تعبیر شد که مسئولان باغ وحش تهران ناچار شدند برای جلوگیری از گسترش مشمشه افزون بر ببر نر سیبریایی، اغلب شیرهای این باغ وحش را نیز معدوم کنند. رسانه‌های مستقل شمار شیرهای معدوم شده را تا 14 قلاده اعلام کردند اما منابع رسمی پس از تکذیب‌های اولیه سرانجام فقط کشتن 8 شیر را تایید کردند. خبری که سال گذشته از جمله تاسف‌بارترین اخبار محیط زیستی در ایران بود.

این گزارش می‌افزاید ماجرا از آنجا آغاز شد که سازمان حفاظت محیط زیست دو سال پیش تصمیم گرفت با خرید دو ببر سیبریایی از روسیه نسل ببر منقرض شده مازندران را احیا کند. این طرح از همان ابتدا واکنش منفی شدید کارشناسان را برانگیخت زیرا نه تنها هیچکدام از استانداردهای معرفی مجدد یک گونه در این طرح رعایت نشده بود، بلکه اساسا ببرهای ورودی از گونه ببر سیبری بودند و از نظر ژنتیکی هرگز نمی‌توانستند ببر مازندران محسوب شوند.

ببر نر چند ماه بعد از ورود به ایران به دلیل ابتلا به مشمشه معدوم شد و ببر ماده نیز هم اکنون بر اساس گزارش‌های غیر رسمی به این بیماری مبتلا بوده و بر اساس خبری که چندی پیش منتشر شد این ببر نیز به زودی معدوم می‌شود.

فرجامی تلخ که اکنون مشخص شده عامل اصلی آن واردات خرهای مبتلا به مشمشه از عراق برای تغذیه گوشتخواران باغ وحش تهران بوده است. مسئولان پروژه پیش گفته از ابتدا سیاست پنهانکاری خبری در باره این طرح را پیش گرفته بودند و خبر منشاء خرهای مبتلا به مشمشه را نیز تاکنون منابع رسمی تایید نکرده‌اند.

با وجود همه مسائلی که ذکر شد، سازمان حفاظت محیط زیست همچنان بر تداوم اجرای طرح احیای ببر مازندران به شکل سابق اصرار دارد و بر اساس اعلام این سازمان به زودی چهار قلاده ببر جدید سیبریایی نیز به کشور وارد خواهد شد. البته شاید با تجربه به دست آمده، این بار هم به قرنطینه بهداشتی ببرها جدی‌تر توجه کنند و هم خرهایی که قرار است از عراق آمده و خوراک آنها شوند.