نمایشگاه نمایشگاه بین المللی تسلیحات و تجهیزات نظامی- فنی روسیه که به ‌مدت یک هفته از ۲۴ تا ۳۰مردادماه (۱۵تا ۲۱آگوست) در مسکو برگزار شد، با یک پیام ویژه برای جهان همراه بود؛ اینکه جمهوری‌اسلامی آماده نقش‌آفرینی پررنگ‌تر در بازار جهانی صادرات پهپاد و موشک است و تحریم‌های آمریکایی تأثیری بر توسعه قابلیت‌های بومی در این عرصه ندارد.

پیش از این نیز جمهوری ‌اسلامی گام‌های قابل توجهی در این مسیر برداشته بود. در اردیبهشت ‌ماه سال‌ جاری بود که کارخانه تولید پهپاد تمام ایرانی «ابابیل۲» در تاجیکستان به بهره‌برداری رسید؛ رویدادی مهم در حوزه نظامی ایران که با بازتاب‌های وسیع جهانی نیز همراه شد.

توسعه صادرات محصولات دفاعی – نظامی

اگرچه پیش ‌از این توانمندی‌های حوزه صنایع دفاعی ایران در نمایشگاه‌های دیگری، از جمله در عراق و نمایشگاه هوایی «ماکس» روسیه به نمایش درآمده بود، اما عرضه طیف وسیعی از محصولات بومی کشور از پهپادهای انتحاری گرفته تا سلاح‌های سبک و خودکار در سطح بالای جهانی در نمایشگاه «آرمیا۲۰۲۲» مسکو، نشان‌دهنده گام‌ های مهم جمهوری ‌اسلامی ایران در صادرات محصولات دفاعی – نظامی به «کشورهای دوست» است.

غرفه ایران در نمایشگاه آرمیا۲۰۲۲ که به ‌اذعان رسانه‌ های روسی «بزرگ‌ترین غرفه» در این نمایشگاه به‌ حساب می‌ آمد، در طول یک هفته برگزاری توجه بسیاری از بازدیدکنندگان را به‌ خود جلب کرد، چرا که طیف وسیعی از دستاوردهای نظامی – فنی ایران، از جمله سامانه‌های پدافندی، بالگردهای امدادی و رزمی، پهپادهای شناسایی و تجهیزات جنگ الکترونیک به نمایش درآمده بود. در این میان اما روایت رسانه‌های روسی از این رویداد نظامی، حکایت از آن دارد که بازدیدکنندگان توجه ویژه‌ای به پهپادهای ایرانی داشته‌اند. این موضوع بیش‌ از هرچیز ناشی از عملکرد موفق این پرنده‌های بدون‌سرنشین در عملیات محوله، به‌ویژه در حوزه خلیج ‌فارس بوده ‌است.

درخشش پهپادهای ایرانی

برآوردها نشان می‌دهد مقام‌های نظامی حدود ۱۰۰کشور جهان از نمایشگاه نظامی مسکو بازدید کرده‌اند که این موضوع بستر مناسبی برای عرضه توانمندی‌های ایران در حوزه تسلیحات دفاعی – نظامی بومی فراهم کرده است. از سوی دیگر دیدارهای دوجانبه‌ای که میان هیأت اعزامی کشورمان و نمایندگان سایر کشورها انجام شده‌ است، بستر مناسبی برای ورود قدرتمندتر ایران به بازارهای نظامی جهان صفراهم می‌کند. بررسی‌ها حکایت از آن دارد که علاوه ‌بر استقبال بازدیدکنندگان از تجهیزات بومی به‌ نمایش درآمده در غرفه ایران، ازجمله موشک، انواع سامانه‌های پدافند هوایی و موشک‌انداز، ۳پرنده بدون سرنشین جمهوری‌ اسلامی شامل «کوادکوپتر»، «مهاجر۶» و «کرار۳» توجهات ویژه ‌ای را به‌ خود جلب کرده ‌اند.
کوادکوپتر، پرنده بدون‌سرنشینی است که برای اهداف غیرنظامی هم کاربرد دارد و می‌توان از آن در مأموریت‌هایی مانند اطفای آتش‌ نیز استفاده کرد. علاوه ‌بر این کوادکوپتر قادر به حمل «پرتابه‌های تهاجمی» نیز است و وزن برخاست آن به ۲۱کیلوگرم می‌رسد. وزن محموله کوادکوپتر بین یک تا ۷کیلوگرم است که قابلیت پرواز تا مسافت ۱۰کیلومتر و در ارتفاع حدودا ۴۰۰متری را دارد و زمان پرواز آن به یک ساعت می‌رسد.

یک پرنده مهیب ترکیبی

مهاجر۶ پرنده بدون سرنشین دیگری بود که در نمایشگاه نظامی مسکو مورد توجه قرار گرفت. این پهپاد توانمند تاکتیکی، شناسایی و رزمی را می‌توان یکی از دستاوردهای دفاعی مهم کشورمان در سال‌های اخیر دانست که توانمندی انجام مأموریت‌های محموله با شعاع عملیاتی گسترده و مداومت پروازی بالا را برای نیروهای مسلح با قابلیت اطمینان فوق‌العاده، فراهم می‌کند.

این پرنده بدون‌سرنشین آخرین نسل معرفی شده از پهپادهای مهاجر است که در دوران دفاع‌ مقدس عملیاتی شدند. مهاجر۶ نیز دارای قابلیت به‌کارگیری در انواع مأموریت‌های نظامی و غیرنظامی است و امکان دیده‌بانی هوایی طولانی‌مدت و انهدام اهداف در زمان‌ها و مکان‌های مختلف را با دقت بالا فراهم می‌کند.
این پهپاد ترکیبی که قابلیت حمل و شلیک بمب‌های هوشمند نقطه‌زن اپتیکی- حرارتی «قائم» با برد تقریبی ۸کیلومتر را دارد، در رزمایش پیامبراعظم(ص) ۱۷سپاه پاسداران که از ۳۰آذر تا ۴دی ۱۴۰۰ در جنوب کشور و خلیج‌فارس برگزار شد، با موفقیت به‌کار گرفته شد و توانست بخشی از توان بالای عملیاتی خود را به ‌نمایش درآورد. مهاجر۶ یک پهپاد «بال بالا» است؛ یعنی بال آن به قسمت بالایی بدنه نصب شده، اما شکل دم دوگانه یا Twin-boom آن مشابه مهاجر۴ است. بدنه آن نیز مشابهت‌هایی با پهپاد ایتالیایی «فالکو» دارد، اگرچه کمی کشیده‌تر است. این پهپاد دارای بیشترین وزن برخاست ۶۰۰کیلوگرم، طول ۵/۵متر، پهنای بال ۱۰متر، سقف پرواز ۱۸هزار پا و سرعت ۲۰۰کیلومتر برساعت است. همچنین برد عملیاتی این پرنده هدایت‌پذیر از دور تقریباً ۲هزارکیلومتر است که به انجام دیده‌بانی در روز و شب و ردگیری و تعقیب اهداف مدنظر می‌پردازد. برهمین اساس هم بود که نیروی زمینی ارتش مأموریت مهم کشف و اخلال روی سامانه‌های راداری را برای مهاجر۶ تعریف کرده ‌است.

مدرن‌ترین پهپاد از خانواده «کرار»

پهپاد «کرار۳» نیز از دیگر توانمندی‌های تسلیحاتی ایران بود که در نمایشگاه نظامی روسیه توجه بسیاری از بازدیدکنندگان را به‌خود جلب کرد. کرار۳ که از مدرن‌ترین پهپادهای خانواده «کرار» محسوب می‌شود، یکی از اهرم‌های ایجاد بازدارندگی درمقابل تهدیدات احتمالی است. بیشینه وزن برخاست این پرنده بدون سرنشین ۷۵۰کیلوگرم است و قابلیت حمل محموله به وزن ۲۵۰کیلوگرم را دارد. سرعت این پهپاد ۱۰هزار و ۶۷۰متر و مداومت پروازی آن یک ساعت و ۱۵دقیقه است و قابلیت شلیک موشک‌های «یاسین» و «بالابان» را دارد.

پهپاد کرار۳ با اصابت مستقیم یا نزدیک شدن تا فاصله مناسب از هدف، عمل انفجار سرجنگی را انجام می‌دهد. گفته می‌شود بیش ‌از ۳۶۰۰نقطه پدافندی که در سطح کشور گسترده شده‌اند و برخی از آنها فواصل اندکی نیز با مرز کشور دارند، می‌توانند محل ذخیره تعدادی پهپاد انتحاری کرار۳باشند که از نزدیک‌ترین نقطه پدافندی به محل نفوذ دشمن، بسته به شرایط هدف یا اهداف متخاصم در زمان بسیار کوتاهی پرتاب شده و وارد مرحله درگیری با هدف می‌شوند.

نمایش طیف وسیع محصولات دفاعی – نظامی ایران

علاوه‌ بر پهپادهای ایرانی که به‌گفته رسانه‌های روس، به‌عنوان «پرنده‌های مهیب»، آرامش را از آمریکایی‌ها گرفته‌اند، موشک‌های بالستیک بردبلند و بردکوتاه و همچنین سامانه‌های پدافندی ساخت کشورمان، در نمایشگاه نظامی روسیه توجه بسیاری را به‌ خود جلب کردند. در این نمایشگاه موشک‌های کروز دریایی با برد ۹۰ تا ۳۰۰کیلومتر ایرانی متقاضیان ویژه خود را داشت؛ موشک‌هایی که می‌توان از آنها از روی ناو، ساحل و حتی از هوا (از روی یک جنگنده)، برای انهدام اهداف دریایی استفاده کرد. با موشک کروز دریایی مدل CM-۲۰۰ می‌توان از روی جنگنده شلیک کرد.

سامانه موشکی زمین به زمین BM-۱۲۰ هم از دیگر محصولات به ‌نمایش درآمده بود. این سامانه ۶فروند موشک با خود حمل و با فاصله کمی آنها را شلیک می‌کند و می‌تواند به‌راحتی صحنه نبرد را ترک کند. سلاح‌های سبک نیز بخش دیگری از محصولات ایرانی عرضه شده از سوی ایران بود. مسلسل مدرنیزه شده شلیک‌سریع «محرم» مخاطبان زیادی را در این نمایشگاه به‌ خود جذب کرد.

این مسلسل ۴لوله دارد که برد نهایی آن حدود ۴۰۰۰متر است، اما برد مؤثر آن ۲۰۰۰متر برآورد می‌شود. در هر دقیقه نیز ۲۵۰۰ تا ۳۵۰۰تیر شلیک می‌کند که در ۲حالت آهسته و تند تعریف می‌شود. تولیدات حوزه هلی‌کوپتری نیز در این نمایشگاه به مخاطبان عرضه شد. غرفه ایران در نمایشگاه نظامی مسکو محصولاتی را نیز در حوزه «پشتیبانی رزم» به‌ نمایش درآورد که شامل انواع باطری‌ها، انواع سامانه‌های مربوط به پشتیبانی نیروهای رزمی ازجمله غذا و… بود.