راه دشوار تغییر سن
سن هر یک از ما پیامدهای حقوقی مختلفی برای ما خواهد داشت. به عنوان مثال تا 15 سالگی محدودیت‌هایی برای استفاده از حقوق مالی وجود دارد و تا ۱۸ سالگی هم اگرچه این بسیاری از این محدودیت‌ها برطرف می‌شود اما هنوز تصرف در امور مالی با بعضی بایدها و نبایدها همراه است. به عنوان مثال بانک برای افتتاح حساب سن ۱۸ سال را ملاک می‌داند. علاوه بر این سن آثار اجتماعی هم دارد. به عنوان مثال در امر ازدواج سن زن و شوهر آثار اجتماعی متفاوتی دارد.
این پیامدهای حقوقی اجتماعی و اقتصادی باعث می‌شود که تغییر سن اگر چه ممنوع نشود اما محدودیت‌های زیادی برای آن در نظر گرفته شود.
راه‌هايي براي تغيير سن وجود دارد
در حال حاضر اعلام و ثبت واقعه ازدواج الزامی است. چون ثبت ولادت توسط مامور رسمی انجام می‌شود سند ثبت ولادت سند رسمی محسوب می‌شود. در نتیجه با این هدف که از تزلزل اسناد سجلی جلوگیری شود مانع از تغییر تاریخ این اسناد می‌شوند. با این وجود سختگیری زیاد نباید مانع از آن شود که اگر اشتباهی در سن شخصی وجود داشت مانع از تصحیح آن شود. بنابراین عدالت اقتضا می‌کند راهی برای تغییر سن اشخاص برای مطابقت بیشتر با قانون وجود داشته باشد.اگر اثبات شود مفاد سند رسمی با واقعیت مطابقت ندارد، مقنن اجازه تغییر مفاد سند رسمی را خواهد داشت.
قانون تغییر مطالبی که در دفاتر سجل احوال ثبت شده را تنها در شرایطی ممکن می‌داند که حکم دادگاه در این خصوص صادر شده باشد. بنابراین از نظر قانونگذار، اصل بر عدم امکان تغییر سن است و استثنائاً تغییر آن پذیرفته شده است.
برای اینکه درخواست شخصی برای تغییر سن پذیرفته شود باید شرایط زیر وجود داشته باشد:
– شرایط تغییر تاریخ تولد تغییر سن تنها برای یک بار در طول عمر فرد پذیرفته می شود.
– اختلاف میان سن واقعی و سن مندرج در شناسنامه باید بیش از پنج سال باشد.
اولين مرحله براي تغيير سن
اولین اقدام برای تغییر سن مراجعه به کمیسیون مربوط در سازمان ثبت احوال است. اختلاف سن باید به تایید کمیسیون صالح برسد. یکی از اعضای این کمیسیون، پزشک منتخب است که با توجه به اینکه علم پزشکی می‌تواند در شناخت واقعی سن فرد کمک‌کند، نشان‌دهنده این است که مقنن لازم می‌داند پنج سال اختلاف با واقع منطبق باشد.بنابراین متقاضی برای اصلاح تاریخ تولد باید در قدم اول به دبیرخانه كمیسیون تشخیص سن اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه خود مراجعه کند. روند رسیدگی در این کمیسیون به این ترتیب است که بعد از ثبت دادخواست تاریخ تشكیل جلسه رسیدگی توسط دبیرخانه كمیسیون تشخیص سن محل صدور شناسنامه به متقاضی ابلاغ می‌شود و وی موظف است در وقت تعیین شده به كمیسیون تشخیص مراجعه كند. این رسیدگی ترافعی نیست. یعنی دو طرف در این رسیدگی حضور ندارند بلکه یک نفر حاضر است که باید درخواست خود را مطرح کند تا مورد رسیدگی قرار گیرد.
اما بعد از بررسی آیین رسیدگی به نحوه صدور رای می‌رسیم. در این خصوص باید گفت که اگر متقاضی در جلسه رسیدگی حاضر نشود مشروط به اینکه پرونده برای اظهارنظر آماده باشد كمیسیون تصمیم لازم را اتخاذ می‌کند و در غیر این صورت درخواست وی رد می‌شود. بنابراین خواهان می‌تواند درخواست مجدد خود را به كمیسیون تسلیم كند.
رسیدگی به امور تخصصی از عهده مراجع رسیدگی‌کننده خارج است و قرار کارشناسی و ارجاع امر به متخصص برای همین در دادرسی‌ها پیش‌بینی شده است. در کمیسیون رسیدگی کننده به موضوع تغییر سن هم كمیسیون می‌تواند در صورت لزوم، صاحب سند را جهت معاینه و تعیین سن به پزشكی قانونی معرفی كند و تصمیم كمیسیون تشخیص سن نیز قابل اعتراض نخواهد بود.
اگر با درخواست شما مخالفت شد نااميد نشويد
بدترین خبر برای متقاضی تغییر سن در شناسنامه مخالفت کمیسیون است.
در صورت عدم موافقت كمیسیون با تغییر تاریخ تولد صاحب سند درخواست مجدد فرد متقاضی پذیرفته نخواهد شد. اما یک راه دیگر هم پیش پای متقاضی وجود دارد و آن اعتراض از تصمیم این کمیسیون است. عدالت اقتضا می‌کند که تصمیم هر مرجع قضایی در مرجعی بالاتر مورد بررسی قرار گیرد. تجدیدنظرخواهی و رسیدگی دو مرحله‌ای برای پاسخ دادن به چنین نیازی به وجود آمده است. در این صورت مرجع صالح جهت پذیرش امکان تصحیح یا ابطال این اسناد، هیأت حل اختلاف و دادگاه است.
با این توصیفات مشخص است که تغییر سن غیرممکن نمی‌باشد اما شرایط و تشریفات آن دشوار است. این سختگیری برای رعایت نظم در جامعه است چراکه بر سن افراد اثرات و ترتیبات ویژه‌ای بار می‌شود. سربازی حجر ازدواج رشد و… بخشی از موضوعاتی هستند که مقررات مربوط به آنها به گونه‌ای با سن در ارتباط هستند. بنابراین تغییر سن را نمی‌توان با تغییر نام و نام‌خانوادگی مقایسه کرد و مدعی سهل‌گیری در تغییر سن بود.
