اگر بعد از تعطیلات و مهمانی احساس می‌کنید پوست شما سرزنده و شاداب نیست، بدانید که بدون دلیل نیست! به گفته‌ی دکتر آریل اُستاد، عضو آکادمی آمریکایی بیماری‌های پوست: «پوست شما متاثر از چیزی است که می‌خورید و متناسب با آن بهتر یا بدتر می‌شود.» جنبه‌هایی از رژیم غذایی شما می‌تواند سرعت فرایند پیر شدن پوست و دندان‌هایتان را به مرور زمان بیشتر کند.

در ادامه ۱۳ ماده غذایی یا غیر خوراکی را معرفی می‌کنیم که باید در مصرف شان تجدید نظر کنید.

۱. الکل

کبد سالم به معنای پوست سالم است. دکتر آریل اُستاد می‌گوید: «وقتی عملکرد کبد شما خوب باشد، مواد سمی که به طور بالقوه روی پوست اثر می‌گذارند به صورت طبیعی از بدن خارج می‌شوند. اما اگر نتوانند خارج شوند و در کبد رسوب کنند به درستی تجزیه نمی‌شوند و پوست را دچار مشکلات زیادی از قبیل آکنه، رنگ‌پریدگی و چین و چروک می‌کنند.» نوشیدن مشروبات الکی هم خطر ابتلا به آکنه روزاسه را افزایش می‌دهد، یک بیماری پوستی که می‌تواند فرد مبتلا را مستعد التهاب و قرمزی مزمن پوست صورت کند (منبع: مطالعه‌ی منتشرشده در مجله‌ی آکادمی آمریکایی بیماری‌های پوست). خطر ابتلا به این بیماری بسته به میزان مصرف الکل بالا می‌رود.

افزون بر این، الکل سبب از دست رفتن آب بدن می‌شود و با کیفیت پایین و مدت‌زمان کم خواب ارتباط دارد. به نقل از دکتر استاد: «خواب ناکافی با چین و چروک، ناهمواری رنگدانه‌ها و کاهش انعطاف‌پذیری پوست همراه است.»

۲. شیرینی

مصرف بیش از حد شکر ممکن است محرک آغاز فرایندی به نام «گلیکاسیون» شود (منبع: مطالعه‌ی منتشرشده در مجله Skin Therapy Letter، ۲۰۱۵).

نظریه: وقتی مصرف شکر شما بیش از حدی است که سلول‌های‌تان بتواند آن را پردازش کند، مولکول‌های شکر اضافه با پروتئین ترکیب می‌شوند و محصولات نهایی گلکاسیون پیشرفته را به وجود می‌آورند (که به آن‌ها AGE گفته می‌شود). در نهایت، AGE ممکن است به کلاژن پوست آسیب برساند، همان پروتئینی که پوست را سفت و سالم نگه می‌دارد.

جای تعجب ندارد که مصرف بیش از حد شکر برای دندان‌ها مضر باشد. برایان کانتور، دندان‌پزشک زیبایی می‌گوید: «شکر به دندان‌ها می‌چسبد و موجب جمع شدن باکتری، پوسیدگی و تغییر رنگ دندان‌ها می‌شود.» پس از مصرف غذا یا نوشیدنی‌های شیرین، دهانتان را با آب بشویید!

۳. گوشت زغالی

زغال سیاه حاوی هیدروکربن‌های پیش‌التهابی (ترکیباتِ محرک التهاب) است که مشکل‌زا خواهند شد، چون التهاب گلاژن پوست را تجزیه می‌کند. لازم نیست باربیکیو را از زندگی‌تان حذف کنید، همین که مواد سیاه‌رنگ روی گوشت را از آن جدا کنید و کباب‌پز (گریل) و سیخ را پس از اتمام کارتان تمیز کنید تا غذای بعدی را آلوده نکند، کافیست!

۴. غذاهای شور

بدن ما به حدود ۵۰۰ میلی‌گرم سدیم یا نمک نیاز دارد به ویژه روزی که بدن عملکرهای مهمی مانند انقباض و شل کردن عضلات و حفظ تعادل درست آب و مواد معدنی را در برنامه‌ی خود دارد، اما مصرف بیش از حد نمک می‌تواند منجر به خطرات جدی از قبیل فشار خون بالا و بیماری قلبی شود، حتی می‌تواند سبب احتباس آب شود. میزان توصیه‌شده برای مصرف روزانه سدیم کمتر از ۲۳۰۰ میلی گرم است. شاید شما در آشپزی از نمک استفاده نکنید، اما این موضوع تضمین نمی‌کند مصرف شما پایین است. دکتر رِنِلا هِرش، متخصص پوست می‌گوید: «بسیاری از غذاهای کنسروشده سدیم دارند و این باعث احتباس آب و پف‌کردگی ظاهر می‌شود». برای رفع سریع مشکل احتباس مایعات از مرطوب‌کننده‌ای استفاده کنید که حاوی کافئین باشد (اگر به صورت موضعی مصرف شود پف‌کردگی را کاهش می‌دهد).

۵. گوشت فراوری‌شده

کالباس، سوسیس و بیکن. دکتر استاد می‌گوید: «بسیاری از این گوشت‌ها سولفیت و نگهدارنده‌های دیگری دارند که می‌تواند محرک التهاب پوست شود و به مرور زمان سرعت پیری را بالا ببرد.» وجود نمک زیاد در این نوع گوشت‌ها سبب پف‌کردگی ظاهر می‌شود. بهتر است این نوع گوشت‌ها را با مرغ یا بوقلمون جایگزین کنید و در کل از میزان مصرف گوشت کم کنید و بر میزان مصرف سبزیجات بیفزایید.

۶. غذاهای پرادویه

غذاهای پرادویه وضعیتِ پوستِ مستعد روزاسه (قرمزی مزمن پوست صورت) را بدتر می‌کنند. به علاوه آسیب‌هایی را در دوره‌ی یائسگی ایجاد می‌کنند. به نقل از دکتر استاد: «این باور وجود دارد که رگ‌های خونی پوست آن زمان واکنش بیشتری نشان می‌دهند.» از آنجا که غذای پرادویه رگ‌های خونی را گشاد می‌کند، پوست افراد یائسه با مصرف آن‌ها لک‌دار می‌شود. مصرف گهگاه غذاهای پرادویه خوب است، اما مصرف همیشگی آن‌ها می‌تواند منجر به گشادشدگی رگ‌ها، پف‌کردگی و قرمزی دائمی شود.

۷. گوشت قرمز

گوشت قرمز رادیکال‌های آزاد تولید می‌کند. رادیکال‌های آزاد مولکول‌های بی‌ثباتی هستند که ممکن است سبب تحریک فرایندی شوند که می‌تواند موجب آسیب سلولی شود. این آسیب سلولی در نهایت می‌تواند بر توانایی پوست در حفاظت از خودش و تولید کلاژن اثر بگذارد؛ بنابراین بهتر است در مصرف گوشت قرمز زیاده‌روی نکنید و آن را جایگزین گوشت‌های بدون چربی مانند بوقلمون یا مرغ کنید.

برای پیشگیری یا به تاخیر انداختن انواع خاصی از آسیب سلولی هم بهتر است مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان مصرف کنید. پیشنهاد می‌کنیم پخچال‌تان را پر از میوه و سبزی کنید، چون این مواد منابع خوب آنتی‌اکسیدان هستند. به دنبال سرم‌هایی باشید که ویتامین سی دارند (اسید اسکوربیک). غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان و سرم‌ها با رادیکال‌های آزادی مبارزه می‌کنند که موجب پیری می‌شوند.

۸. لیموناد

تمام مرکبات به لعاب دندان آسیب می‌رسانند، اما لیمو بدترین آنهاست. تحقیقات اولیه روی دندان گاو که سال ۲۰۱۵ در مجله‌ی PLoS One منتشر شد، نشان داد آب لیمو نسبت به آب پرتقال قدرت فرسایشگری بیشتری دارد، حتی بیشتر از کوکاکولا و رِدبول.

کانتور در این باره می‌گوید: «اگر شکر را به لیموناد اضافه کنید مایعی از اسید به علاوه‌ی رسوبات پلاک ناشی از شکر برای سایش مینای دندان می‌سازید که موجب لک‌شدگی و پوسیدگی دندان‌هایتان خواهد شد.» بهتر است لیموناد را هم مانند نوشیدنی‌های انرژی‌زا بسیار کم مصرف کنید!

۹. شیر

اگر مستعد آکنه هستید، بهتر است مصرف شیر گاو را محدود کنید. برخی مطالعات نشان دادند میان نوشیدن شیر و آکنه زدن رابطه وجود دارد، با این حال دلیل بالقوه‌ی آن به درستی درک نشده است. یک فرضیه این است که برخی از هورمون‌های موجود در شیر سبب التهاب در بدن می‌شوند و این التهاب منجر به بسته شدن منافذ می‌شود. ماست و پنیر در دنیای لبنیات گزینه‌های بهتری هستند، چون هیچ مدرکی مبنی بر افزایش احتمال آکنه با مصرف آن‌ها وجود ندارد.

۱۰. چربی‌های ترانس

چربی‌های ترانس علاوه بر افزایش کلسترول بد و خطر بیماری‌های قلبی به پوست هم آسیب می‌رسانند. بیشتر چربی‌های ترانس در یک فرایندِ تولید ایجاد می‌شوند که هیدروژن را به روغن مایع گیاهی می‌افزاید تا آن را جامدتر کند. اداره‌ی کل خوراک و دارو (FDA) سال ۲۰۱۵ مصرف چربی‌های ترانس مصنوعی را دیگر ایمن ندانسته است.

چربی‌های ترانس التهاب ایجاد می‌کنند و التهاب خبر بدی برای کلاژن است. گول برچسبی که روی آن نوشته شده «۰ گرم چربی ترانس» را نخورید، چون هنوز ممکن است حاوی ۰.۵ گرم چربی مصنوعی باشد. حتماً از مصرف محصولاتی که در فهرست مواد اولیه‌شان روغن هیدروژنه دارند اجتماب کنید.

۱۱. غذاهای سرخ‌شده

منبع شایع دیگرِ فراورده‌های نهایی گلیکاسیون پیشرفته (AGEs) و التهابِ آسیب‌رسان به پوست غذاهای سرخ‌شده هستند. یک نشانگر AGEs با افزایش دمای پخت می‌تواند تا ۲۰۰ برابر افزایش یابد. اگر غذای سرخ‌شده‌ی غیرخانگی مانند چیپس مصرف کنید ممکن است حاوی چربی‌های مضر ترانس باشد.

۱۲. قهوه، سودا و نوشیدنی‌های انرژی‌زا

قهوه، سودا و نوشیدنی‌های انرژی‌زا همگی نوشیدنی‌های اسیدی هستند که به دندان آسیب می‌رسانند. نوشیدنی‌های اسیدی می‌توانند منافذ میکروسکوپی روی سطح مینای دندان ایجاد کنند. این منافذ میکروسکوپی به مرور زمان فساد تدریجی دندان می‌شوند. تمام نوشیدنی‌ها موجب فرسایش مینای دندان می‌شوند با این تفاوت که نوشیدنی‌های انرژی‌زا بیشترین آسیب را به دندان‌ها می‌رسانند. اگر نیاز شدیدی به مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا داشتید، هرقدر تماس آن با دندان‌ها کمتر باشد بهتر است.

اگر به نوشیدن قهوه علاقه دارید نیازی به ترک این علاقه نیست، چون قهوه مزایای زیادی برای سلامتی دارد، فقط کافیست بعد از نوشیدن قهوه، یک لیوان آب بخورید. آب PH خنثی دارد که اسید را می‌شوید. آدامس بدون شکر هم می‌تواند رنگ‌رفتگی را کاهش دهد، چون تولید بزاق را افزایش می‌دهد و بزاق دهان مواد معدنی مینای دندان را تامین می‌کند (این مواد معدنی به حفاظت از مینای دندان کمک می‌کنند).

۱۳. چای سیاه

چای‌خورها به دلیل محتوای بالای تانین موجود در چای سیاه از شر لکه خلاص نمی‌شوند. تانین‌ها ترکیبات گیاهی هستند که طعم گس و رنگ سیاه چای ناشی از وجود آنهاست. چای سیاه مقصر شایع لکه‌های دندانی است. خبر خوب این است که بر اساس مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۴ در مجله‌ی بین‌المللی بهداشت دندانی منتشر شد، کازین موجود در شیر لکه‌های دندانی ناشی از چای را کاهش می‌دهد؛ بنابراین پیشنهاد ما این است که چای را با شیر مصرف کنید