روند صعودی نرخ تورم و نوسانات ارز باعث شده است تا مشکلات اقتصادی مردم برای تهیه کالاهای اساسی هر روز سخت‌تر شود.

نرخ تورم ماهانه ایران در آذرماه ۱۴۰۱، ۴۸.۵٪ بوده است. این مقدار، تورم سال ۱۴۰۱ را به ۴۵٪ رسانده است. هنوز از تورمی که در نیمه دهه هفتاد رخ داد، بیشتر نیست، اما اگر به جای آخرین مقدار، متوسط چهار سال منتهی به سال جاری را در نظر بگیریم، خواهیم دید فشار تورمی که در حال حاضر تجربه می‌شود، در ۷۵ سال گذشته بی‌سابقه بوده است.
اگر تغییرات تورم را به تفکیک گروههای کالایی بررسی کنیم با مقادیر بی‌سابقه تورم در مواردی مانند روغن و چربی (۲۵۰%)، لبنیات و تخم مرغ (۸۴%) و نان (۷۴%) در اقلام خوراکی و همینطور مواردی مانند بهداشت و درمان (۵۲%)، مسکن (۴۲%) و آموزش (۳۲%) از خدمات عمومی و پایه مواجه می شویم.

معیارهای لازم برای اندازه‌گیری تورم

تورم افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در یک بازه زمانی است که می‌توان آن را به کاهش قدرت خرید در طول زمان هم تعبیر کرد. برای اندازه گیری تورم، شناخته شده‌ترین روش، مراجعه به شاخص قیمت مصرف کننده است که در آن سبد منتخبی از کالاها و خدمات که عموم مردم استفاده می‌کنند، شناسایی و تغییرات قیمت آن سنجیده می‌شود. مرکز آمار هم برای تعیین مقدار تورم، از همین شاخص استفاده می‌کند.

بررسی تورم در 75 سال گذشته

بررسی روند تورم در ۷۵ سال گذشته نشان می دهد بیشترین تورم در سال ۱۳۷۴ رخ داده است. در دهه های ۳۰ و ۴۰ شاهد تورم های کمتر از ۱۵% هستیم. اما با تزریق درآمد بالای نفتی به اقتصاد ایران، تورم در دهه ۵۰ شدت گرفت و بعد از جنگ ایران و عراق، در سال ۱۳۷۴ به بیشترین مقدار خود از سال ۱۳۲۵ رسید. با این حال، می توان گفت امروز فشار افزایش قیمت ها، حتی بیشتر از نیمه دهه هفتاد احساس می شود.

در سال ۷۴ تورم به ۴۹% رسیده بود. در سالهای قبل از آن، تورم ۳۵%، ۲۳% و ۲۴% بود (متوسط چهار سال = ۳۳%) اما در چهار سال منتهی به ۱۴۰۱، تورم به ترتیب ۴۵%، ۴۱%، ۳۶% و ۳۶% است (متوسط چهار سال = ۴۰%). مقدار زیاد تورم در سالهای پی در پی و البته افت ارزش ریال در برابر دلار و اثرات آن در بازارهای مختلف، فرصتی برای تجدید قوای حقوق بگیران که بخش عمده مصرف کنندگان را تشکیل می‌دهند باقی نمی‌گذارد و تامین هزینه‌های زندگی را برای آنان به یک ماراتن نفس‌گیر و پایان ناپذیر تبدیل می‌کند.

متوسط تورم در چهار سال منتهی به ۱۴۰۱ بیش از هر زمان دیگری در ۷۵ سال گذشته بوده است و به همین دلیل می‌توان گفت فشار ناشی از تورم در زمان حاضر بیشتر از هر زمان دیگری از سال ۱۳۲۵ تاکنون احساس می‌شود .

اما این تنها دلیل برای بی‌سابقه بودن فشار ناشی از تورم نیست. اگر نرخ تورم را در گروههای کالایی مختلف مورد بررسی قرار دهیم، اطلاعات بیشتری درباره فشار ناشی از تورم به دست خواهد آمد