امروزه فضای مجازی و وسایل ارتباط جمعی جز لاینفک زندگی شده است و زندگی بدون آن‌ها امکان‌پذیر نیست. این وسایل مانند سایر فناوری‌های دیگر مثل رادیو، تلویزیون، ماهواره و… آثار مثبت و منفی دارد و افراد مختلف در سنین متفاوت مخاطب این فضا هستند، اکثر این مخاطبین نسل جوان و نوجوان می‌باشند، پس آثار منفی آن قابل اغماض و چشم‌پوشی نیست.

پرمخاطب‌ترین فضای مجازی کدام است؟

بین تمام وسایل ارتباط جمعی، اینستاگرام پرطرفدارترین فضا است، آمارها نشان می‌دهد که بیش از ۱۵ میلیون نفر ایرانی از اینستاگرام استفاده می‌کنند. به همین دلیل نقش بسزایی در ترویج الگوها و سبک زندگی دارد. بسیاری از برندها برای فعالیت این فضا را انتخاب کرده‌اند و هرکدام از آن‌ها مثل کالاهای مصرفی، پوشاک، رستوران و … دارای یک صفحه اختصاصی در این فضا هستند.

آمارها نشان می‌دهد که بیش از ۱۵ میلیون نفر ایرانی از اینستاگرام استفاده می‌کنند.

بلاگر کیست؟

با گسترش فضای مجازی تقریبا از اوایل دهه هشتاد صنعت بلاگری شکل گرفت. بلاگرها افرادی هستند که دنبال‌شونده‌های زیادی دارند و به طور مستمر و پی‌درپی براساس یک برنامه منظم و ساختارمند در این فضا تولید محتوا می‌کنند و آن را نشر می‌دهند.

بلاگرها ذائقه مخاطب را تغییر می‌دهند

بلاگر با نشان دادن جذابیت‌های زیاد کاربر را مجذوب می‌کند و او خواسته یا ناخواسته وادار به همزادپنداری و همانندسازی با عناصر ارائه شده توسط بلاگر می‌شود و برای یافتن جایگاه خود شروع به تقلید از نوع پوشش، آرایش، تغذیه و … می‌کند، همه این عوامل تاثیر مستقیم در سبک زندگی دارد و به تدریج باعث تغییر ذائقه افراد دنبال‌کننده می‌شود.

مخاطبان این بلاگرها خواسته یا ناخواسته وادار به همزادپنداری با آن‌ها می‌شوند و برای یافتن جایگاه خود شروع به تقلید از نوع پوشش، آرایش، تغذیه و … می‌کند، همه این عوامل تاثیر مستقیم در سبک زندگی دارد.
مخاطب به دنبال چیزی می‌رود که این بلاگرها ارائه می‌دهند و به دنبال شبیه شدن به آن‌ها هستند، این امر مسائلی از جمله افزایش سطح توقعات، رواج مصرف‌گرایی، تغییر سلیقه در پوشش و در انتخاب همسر و ازدواج حتی در قشر مذهبی را دارد.

بلاگری در زمینه‌های متفاوت ظهور و بروز دارد، از جمله آن‌ها «بلاگرهای حجاب» یا «حجاب استایل‌ها» هستند. این افراد به علت تاثیر و تغییر نگرشی که در قشر جوان ایجاد می‌کند، دارای اهمیت هستند.

ظهور حجاب استایل‌ها از کجا بود؟

دراوایل قرن نوزدهم با آغاز مدرنیته، صنعت مد در بین پوشش زنان مسلمان هم ایجاد شد. ظهور آن از کشورهای مثل ترکیه، اندونزی و مالزی که حجاب اجباری در آن‌ها وجود نداشت، آغاز شد. در دنیایی که سعی در نادیده گرفتن زن مسلمان و حجاب آن داشت، این افراد قصد داشتند حجاب را به شکل زیبا و جذاب به دنیا معرفی کنند، اما کاری که آن‌ها انجام دادند باعث تغییر معنی حجاب و استحاله آن شد.

از ذائقه‌سازی تا مدل‌سازی برای حجاب

حجاب استایل‌ها، حجابی که برای بعضی افراد دافعه دارد را با مدل‌ها و ابزارهای متفاوت جذاب و به اصطلاح، امروزی می‌کنند به طوری که حتی افرادی که به «اصل حجاب» اعتقادی ندارند برای بیشتر دیده شدن از این پوشش استفاده «ابزاری» می‌کنند. این افراد اصطلاح «مد اسلامی» را برای حجاب ایجاد کردند و حجاب را به شکل یک صنعت و برند در آورند و برای مخاطب «مدل‌سازی» می‌کنند. آن‌ها از مخاطب مهره‌هایی می‌سازند که با هر عقیده‌ای می‌تواند در این زمین بازی کند و برای جذب مخاطب از هر روشی، اما با پوشش دین و حجاب استفاده کنند.

مخاطب برای عقب نماندن از این صنعت و دیده شدن به دنبال پیروی از این مد می‌رود و تلاش می‌کند به شکل این مدل‌ها دربیاید. آن‌ها به مخاطب محجبه خود القا می‌کند که دختر باحجاب دیده نمی‌شود، لایک نمی‌گیرد یا از خودنمایی بی‌بهره است، پس در نتیجه در جامعه هم دیده نمی‌شود.

بلاگری ابزاری برای دیده شدن

اصل کار بلاگرها بر جذاب دیده شدن است، هرچقدر بیشتر دیده بشوند موفق‌تر خواهند بود و اساس حجاب بر پوشش زیبایی‌ها و جذابیت‌ها است. بلاگر حجاب یک تناقض است که تنها با تغییر مفهوم بنیادین حجاب دست‌یافتنی است.

در واقع بلاگرهای حجاب، فرار از قانون، شرع و عرف، افراط و تفریط را که خلاف مباحث اسلامی است رواج می‌دهند و باعث دور شدن حجاب از مفهوم اصلی و اساسی خود، که برای جلوگیری از «خودنمایی» است، می‌شوند. آنان حجاب را به یک لباس و مد تقلیل می‌دهند و بی‌مفهوم می‌کنند. به طوری که حتی برای زیارت اماکن مقدسه مدل لباس، مدل آرایش و مدل عکاسی تعیین می‌کند.

بلاگرها تفکر «حرف دین مهم نیست، دیده‌شدن مهم است» را رواج می‌دهند

این صنعت تا جایی پیش می‌رود که به مخاطب خود یاد می‌دهد چطور محجبه‌ی جذابی باشی و دیده بشوی. به تدریج علاوه بر تغییر مفهوم حجاب باعث «دین‌زدایی» می‌شود و دین را به یک مسئله بی‌هویت و بی‌مصرف تبدیل می‌کند. تفکر را به سمت «مهم نیست که این حجاب و این فعل را دین می‌پسندد یا نمی‌پسندد، دین مخالف این امر هست یا نه» می‌برد که برخی با حجاب تبلیغ هم‌جنس‌بازی، زنا، سگ بازی و… را با شعار «دین من مال خودم است» می‌کنند.

آسیب حجاب استایل‌ها در زمینه‌های مختلف است

آسیب این مدلینگ‌ها فقط در علینه‌شدن و دگرگونی معنای دین و حجاب نیست، ضربه دیگر این افراد در بحث خانواده، در مراحل انتخاب همسر و در زندگی زناشویی است.

این افراد با نشان دادن ظاهر و فیزیک ایده‌آل، جذاب و آراسته باعث تغییر ذائقه و ایجاد توقع در جوانان به هنگام انتخاب همسر می‌شوند. برخی از افراد به‌خصوص در قشر مذهبی تمایل دارند که همسرشان از لحاظ ظاهر، فیزیک و حجاب بسیار شبیه به این مدلینگ‌های حجاب باشد. این دیدگاه و نگرش باعث می‌شود نظام خانوادگی ایران تضعیف شود و سبک زندگی خلاف آن چه که مورد تایید کشور «ایرانی _ اسلامی» است رواج پیدا کند.

کار حجاب استایل همان کار مدلینگ است

حجاب استایل‌ها همان مدلینگ‌های اروپایی هستند که مدل‌سازی می‌کنند، با این تفاوت که با برچسب حجاب، حساسیت را کمتر می‌کنند و همه کارها را فقط با پوشیدن سر، مجاز می‌دانند.

آن‌ها در دنیای مجازی با خلق معیارهای زیبایی و جذابیت، زمینــه‌ســاز نیازهــای کاذب در زنــان «بــه ویــژه دختــران جــوان» می‌شوند. این افراد در تولید محتواهایشان بـه زیبایـی‌هـای باطنـی توجـه نمی‌کنند و صرفا توجــه آن‌ها در برجسته‌سازی زیبایــی‌های ظاهری خودشان است. نتیجـه چنیـن فرآینـدی این اسـت کـه زنان و دخترانی کـه بیشـتر در معـرض پیام‌هـای رســانه‌ای این افراد قــرار می‌گیرنــد، ایــن پیام هــا را درونـی می‌کننــد و تمایــل بیشــتری بـرای بروز و خودنمایی پیدا می‌کنند.

راه‌حل مقابله با مدلینگ‌ها افزایش سواد رسانه‌ای است

اما نکته حائز اهمیت این است که، تربیت و پرورش نسل امروز تنها تحت تاثیر خانواده‌ها نیست بلکه فضای مجازی برای تربیت آن‌ها برنامه‌ریزی خاص و منظمی دارد. باید برای بالا بردن «سواد رسانه‌ای» نسل نوجوان و جوان تلاش کرد و به آن‌ها آموزش داد که چه تاثیری را از این فضا می‌گیرند. علاوه براین متولیان امر هم باید برای نسل جوان مسلمان امروز تولید محتوای جذاب و مناسب داشته باشند تا نسبت به فضای مجازی جذابیت بیشتری داشته باشد، که مبادا به جایی برسیم که کاری از دستمان برنیاید و آنقدر تاثیر گرفته باشیم که نتوانیم تغییری ایجاد کنیم