انباشت بیش از حد بافت چربی در بدن انسان می‌تواند شاخصه‌های سلامتی او را دچار اختلال کند و سبب کاهش میانگین کیفیت زندگی و طول عمر فرد شود. تیروئید مهم‌ترین بیماری و شاخصی‌ است که می‌تواند وزن ما را به راحتی تغییر دهد و بدن را دچار اختلال کند، اختلالات تیروئید، کمبود ویتامین D و مشکلات هورمونی در چاقی موثر هستند.

در کاهش وزن سالم تنها داشتن یک برنامه غذایی مهم نیست بلکه کاهش وزن نیازمند داشتن سبک زندگی سالم است که شما به واسطه آن از یک الگوی تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم پیروی کنید. همچنین بیماری چاقی یکی از جدیدترین مشکلات سلامت‌ عمومی در قرن ۲۱ است و ۷۱ درصد مردم جهان دچار این بیماری هستند.

چاقی چیست؟

چاقی یک بیماری پیچیده و به عبارتی همان مقدار بیش از حد چربی در بدن است، زمانی که بافت چربی بیش از حد طبیعی در بدن فرد انباشته شده باشد فرد دچار چاقی می‌شود. انباشت بیش از حد بافت چربی در بدن انسان می‌تواند شاخصه‌های سلامتی او را دچار اختلال کند و سبب کاهش میانگین طول عمر یا کاهش کیفیت زندگی او شود.

چاقی نه تنها بر روی زیبایی و سبک زندگی فرد اثر می‌گذارد بلکه نوعی بیماری‌ است که خطر ابتلا به سایر بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، کبد چرب، درد مفاصل، دیابت تیپ۲، فشار خون و برخی سرطان‌ها را افزایش می‌دهد.

چاقی زمانی تشخیص داده می‌شود که شاخص توده بدن (BMI) ۳۰ یا بالاتر از آن باشد، شاخص توده بدن با تقسیم وزن بر حسب قد به توان ۲ تعیین می‌شود. به طور کلی زمانی که توده بدن فرد (BMI) زیر ۱۹ باشد ما او را در زمره افراد لاغر که دچار کمبود وزن هستند قرار می‌دهیم، اما اگر BMI فرد بالای عدد ۳۰ باشد آن را چاقی خطرناک درنظر می‌گیریم، متعادل‌ترین BMI برای هر فرد بین ۱۹ تا ۲۵ در نظر گرفته می‌شود. همچنین بیماری چاقی یکی از جدیدترین مشکلات سلامت‌ عمومی در قرن ۲۱ است که ۷۱ درصد مردم جهان دچار آن هستند.

بدن ترازویی متعادل/ کدام بیماری‌ها عامل چاقی هستند؟

بدن همانند ترازویی‌ است که همه‌چیز آن برحسب قانون خلقت باید دارای تعادل و توازن باشد، هنگامی که این تعادل دچار اختلال شود بدن انسان به عارضه‌های مختلفی دچار می‌شود. دریافت انرژی و مصرف انرژی در بدن باید با یک‌دیگر در تعادل باشند، چنانچه یکی از این موارد دچار تغییر شود بالانس بدن فرد نیز دچار تغییر می‌شود.

لازم است بدانید تنها کاهش مصرف انرژی و تحرکات، فرد را دچار چاقی نمی‌کند بلکه گاهی افراد به دلیل دست و پنجه نرم کردن با برخی بیماری‌ها اعم از کم‌کاری تیروئید، اختلالات خواب، افسردگی، یائسگی و دیابت دچار اضافه وزن می‌شوند.

تیروئید مهم‌ترین بیماری و شاخصی است که می‌تواند وزن ما را به راحتی تغییر دهد، اختلالات تیروئید، کمبود ویتامین D و مشکلات هورمونی در چاقی موثر هستند. غده تیروئید عملکردهای مهمی را در بدن انسان انجام می‌دهد، زمانی که غده تیروئید شما در تولید هورمون دچار اختلال شود متابولیسم بدنتان کاهش می‌یابد در نتیجه احتمال افزایش وزن شما بیشتر می‌شود.

در مقابل حتی کاهش بسیار کم در عملکرد تیروئید می‌تواند شما را دچار اضافه وزن کند. امروزه در بین دختران جوان اختلالات هورمونی یکی از شایع‌ترین دلایل اضافه وزن است، که این مسئله بر رویه دوران قاعدگی و باروری آن‌ها اثر می‌گذارد.

خانم‌هایی که چاق هستند، احتمال بارداری در آن‌ها کمتر از سایر بانوان با وزن متعادل است. نکته ای که لازم است بدانید این است که تخمک‌گذاری در زنان چاق اتفاق می افتد، اما تخمک‌ها از کیفیت خوبی برخوردار نیستند و یا تخمک کمتری از تخمدان ها آزاد می شود.

اما چاقی تنها بر روی باروری خانم‌ها اثر منفی ندارد و چاقی در آقایان نیز می‌تواند شانس باروری در آن‌ها را کاهش دهد که به دلایل مختلف هورمونی، اختلالات جنسی و یا بیماری‌های مرتبط با چاقی مانند دیابت یا تیروئید برمی‌گردد. البته لازم است بدانید همه افرادی که دچار اضافه وزن می‌شوند بیماری‌های مرتبط با چاقی ندارند اما اگر یکی از اعضای خانواده سابقه این بیماری‌ها را داشته باشد احتمال مبتلا شدن شما بیشتر می‌شود.

ژنتیک عاملی موثر در چاقی

ژنتیک نیز یکی از عوامل موثر ابتلای فرد به چاقی ارثی یا ژنتیکی است. اینکه برخی از افراد استعداد چاقی دارند مربوط به ژن‌های موجود در بدن‌ آن‌ها می‌شود در همین راستا می‌توان از ژن FTO باعنوان ژن چاقی و عامل اصلی چاقی ژنتیکی یاد کرد، در واقع ایجاد جهش یا تغییراتی در این ژن در برخی افراد می‌تواند موجب چاقی و اضافه وزن شود، این ژن در ۳۴ درصد مردم وجود دارد.

جالب است بدانید عوامل اجتماعی و اقتصادی نیز با چاقی ارتباط دارند، اگر مناطق ایمن برای راه رفتن یا ورزش نداشته باشید، روش‌های سالم پخت‌وپز به شما آموزش داده نشود و یا به غذاهای سالم دسترسی نداشته باشید دچار چاقی و اضافه وزن می‌شوید. علاوه بر این‌ها، افرادی که با آن‌ها وقت می‌گذرانید ممکن است بر وزن شما تأثیر بگذارند، اگر دوستان یا اقوام چاقی داشته باشید، احتمال چاقی بیشتر می‌شود.

چاقی در کودکان

بیماری چاقی تنها در سنین بالا رخ نمی‌دهد بلکه این بیماری، کودکان را نیز درگیر کرده است، چاقی کودکان نوع دیگری از چاقی است که آینده کودکان و نوجوانان مبتلا به آن را به خطر می‌اندازد. عوارض چاقی کودکان، آن‌ها را در مسیر بیماری‌های مانند دیابت، فشارخون، کلسترول و کاهش عزت‌نفس و افسردگی بالا قرار می‌دهد.

اما همه کودکانی که جثه درشت‌تری نسبت به همسن و سال‌های خود دارند دچار چاقی و اضافه وزن نیستند شما از روی ظاهر فرزندتان نمی‌توانید لزوما اضافه وزن داشتن و چاق بودن آن را تشخیص دهید. لازم است بدانید زمینه چاقی افراد در بزرگسالی ریشه در تغذیه و عدم تحرکات آن‌ها در کودکی دارد.

طی سال‌های اخیر تمام جهان با بیماری به نام کووید۱۹ درگیر شدند که آسیب‌های جبران ناپذیری در این راستا شکل گرفت، بخش عظیمی از اضافه وزن افراد به دلیل بی‌تحرکی و استفاده بیش از حد از فضای مجازی در طول این بیماری است، در این میان کودکان و نوجوانان بیشترین آسیب را متحمل شدند که اضافه وزن یکی از صدها آسیب این بیماری برای آن‌ها بود.

برای کاهش وزن چه بخوریم؟

در کاهش وزن سالم صرفا داشتن یک برنامه غذایی اولویت نیست بلکه شما نیازمند داشتن سبک زندگی سالم هستید که به واسطه آن از یک الگوی تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم پیروی کنید. اما اگر می‌خواهید با رژیم غذایی وزن خود را کاهش دهید باید غذاهایی را که حاوی مواد مغذی و آنتی اکسیدان هستند مصرف کنید، خوردن این مواد غذایی به شما کمک می‌کند زمان بیشتری احساس سیری داشته باشید.

رژیم غذایی شما لازم است از مواد مناسب و مغذی تشکیل شده باشد و باید مطمئن شوید که مخلوط درستی از مواد مغذی و ترکیبات مفید را برای سالم نگه داشتن خود مصرف می‌کنید. برای اینکه سرعت کاهش وزن خود را افزایش دهید بهتر است از میوهایی مانند سیب، انگور قرمز، بلوبری، موز و گریپ‌فروت و سبزیجاتی اعم از کرفس، کلم بروکلی، قارچ، اسفناج، سیب‌زمینی، سرکه سیب و حبوبات استفاده کنید.

خوردن غذاهایی پروتئینی مثل آجیل و خشک‌بار، تخم‌مرغ، گوشت بدون چربی، ماهی، برنج قهوه‌ای، شکلات تلخ و چای سبز نیز اثرگذاری بالایی در کاهش وزن افراد دارند. پروتئین‌ها، چربی‌ها و سبزیجات در کاهش سریع وزن نقش مهمی دارند، به همین دلیل لازم است سعی کنید در همه وعده‌های غذایی خود یک منبع پروتئین، سبزیجات (که کربوهیدرات کمتری نسبت به سایر مواد دارند) و یک منبع چربی داشته باشد.

پیاده‌روی در طول روز کاری کوچک با تاثیر دوچندان

رژیم غذایی و تمرینات ورزشی راه‌حل‌های نجات از چاقی هستند، پس در کنار رژیم و سبک غذایی سالم، پیاده‌روی تند آن هم پنج روز در هفته به مدت ۲۰ دقیقه تاثیر بسیار زیادی در کاهش وزن افراد و همچنین کاهش عارضه‌های بدن دارد. مشاهده اثرگذاری پیاده‌روی در کاهش وزن نیازمند برنامه‌ای منسجم و منظم است که باید به صورت روزانه این فعالیت هوازی را در دستور کار خود قرار دهید.

پیاده‌روی مهم‌ترین کار کوچک اما بزرگ در طول روز است که بعد از گذشت مدتی نسبتا طولانی تاثیرات آن در کاهش وزن افراد نمایان می‌شود. انباشت چربی در قسمت میانی بدن (اطراف شکم) یکی از مهم‌ترین دلایل ابتلا به بیماری‌هایی مثل دیابت تیپ۲ و بیماری‌های قلبی است.

چربی انباشته شده در اطراف سینه و شکم، بدن را به صورت سیبی شکل در می‌آورد. همچنین زمانی که چربی تجمع‌یافته بیشتر در اطراف شکم و در قسمت‌های زیرین آن مانند روی ران و باسن باشد باعث می‌شود بدن حالت گلابی شکل داشته باشد. از همین رو مردانی که اندازه دور شکم آن‌ها بیشتر از ۱۰۲ سانتی‌متر باشد دچار چاقی سیبی و زنان بیش از ۸۸ سانتی‌متر دچار چاقی گلابی هستند.

قرص لاغری یا مواد اعتیادآور!

برخی از افراد بعد از گذشت مدت کوتاه و عدم تغییر در کاهش وزن خود به قرص‌ها لاغری برای کاهش وزن روی می‌آورند، بهتر است بدانید بسیاری از قرص‌های لاغری ترکیبی از کافئین، گاها مواد مخدر مانند شیشه و سایر داروهای ادرارآور دیگر هستند که فقط باعث از بین رفتن آب بدن می‌شوند.

علاوه بر این، ریزش شدید آب به دلیل قرص‌های لاغری می‌تواند باعث کمبود آب در بدن شود که این مسئله بسیار خطرناک است. استفاده از قرص‌های لاغری، خطر حمله قلبی، سکته مغزی، اعتیاد، ناراحتی معده، سرطان، بی‌خوابی، سرگیجه، نارسایی‌های کلیوی و حالت تهوع را در افراد افزایش می‌دهد.

ممکن است عوارض جانبی قرص‌های لاغری با توقف مصرف آن‌ها ناپدید شود، اما همیشه اینگونه نیست، تپش قلب، سفتی قفسه‌ سینه و سرگیجه از علائمی هستند که می‌توانند در اثر مصرف درازمدت قرص‌های لاغری، در افراد پدیدار شوند.