مسئوليت در برابر خانواده های معلولین

عصر خبر: درپی انتشار این خبر که یکی از دو زن کشته شده در حادثه آتش سوزی خیابان جمهوری یک فرزند معلول داشته است، دبیر کل کانون معلولان شهر تهران گفت: «همین که این مادر با وجود یک فرزند معلول، به جای آنکه از فرزندش پرستاری کند مجبور بوده است حتی در روز تعطیل هم به سرکار برود خودش شاهدی بر این ماجراست که هزینه‌هایی که بهزیستی به معلولین می‌پردازد کافی نیست.

یه گزارش ایلنا؛ داستان مادر نسیم را این روز‌ها همه می‌دانند جز خودش. مادر نسیم کارگر تولیدی پوشاک، در یک روز تعطیل هم مانند دیگر روز‌ها به سر کار رفته بود؛ آخر او کارگر روز مزد بود، روزی ۳۵ هزار تومان. اما آن روز یک تفاوتی با روزهای دیگر داشت. ناگهان تولیدی آتش گرفت و مادر نسیم که برای نجات جانش از میله پنجره آویزان شده بود، سقوط کرد.

نسیم ۲۲ ساله که عقب ماندهٔ ذهنی است و در آسایشگاه معلولین زندگی می‌کند اما هنوز نمی‌داند چه بر سر مادرش آمده، در عوض ما هم نمی‌دانیم از این به بعد چه بر سر او می‌آید. مادر نسیم بعد از جدایی از همسرش، ۸ سال بود که در تولیدی کار می‌کرد و لابد روزهایی که نسیم چشم به راهش بود با دست پر پیشش می‌رفت و حتما با حقوق کارگری که داشت حداقل می‌توانست تا حدودی مخارج نگهداری تنها دخترمعلولش را بدهد. اما اکنون چه؟ براستی یک خانواده چه گونه از پس مشکلات وهزینه‌های زندگی فرزند خود بر می‌آیند؟ واگر روزی خانواده نباشد چه بر سرفرد معلول می‌آید؟

ترانه میلادی، دبیر کل کانون معلولان شهر تهران در پاسخ به این سوالات گفت:” همین که این مادرکه یک فرزند معلول دارد به جای آنکه از فرزندش پرستاری کند مجبور بوده است حتی در روز تعطیل هم به سرکار برود خودش شاهدی بر این ماجراست که هزینه‌هایی که بهزیستی به معلولین می‌پردازد کافی نیست و حتی کفاف یک هفته معلولین را هم نمی‌دهد و با این پول به سختی می‌توان حتی زندگی متوسط رو به پایینی داشت، بحث خدمات آموزشی، درمانی و رفاهی معلولین هم که دیگر در بین این مشکلات گم شده است.فرزند این خانم مانند همه معلولان کشور به قدر کافی قهر جامعه، پایمال شدن حقوق شهروندی و نبود مادرش را دیده است. اکنون دیگر او فرزند جامعه است و جامعه باید نسبت به او مسئول باشد.

وی افزود: حوادث محل کار همواره موجب اتفاقات ناگواری می‌شود گاهی مانند این واقعه سبب مرگ اعضای خانوادهٔ یک فرد معلول می‌شود و گاهی هم باعث معلولیت برای خود افراد می‌شود و معمولا کسی نیز از آن خبر دار نمی‌شود و برای آن‌ها کاری انجام نمی‌دهد هرچند که در این حادثه هم هیچ مسوولی تاکنون حتی یک عذر خواهی خشک و خالی هم نکرده است.

میلادی اضافه کرد: امیدوارم اصلاحیه قانون جامع حمایت از معلولین هر چه سریع‌تر به مجلس برود و آنجا هم در اولویت قرار بگیرد تا بهبودی در وضعیت زندگی معلولین کشور فراهم آید. معلولین هم مانند همه شهروندان مالیات می‌دهند اما مانند همه شهروندان از خدمات بهره‌مند نمی‌شوند.مشکلات معلولین فقط به بهزیستی مربوط نیست بلکه مسائل معلولین در زمینه ازدواج، اشتغال و… به همه ارگان‌ها مربوط است و همه باید در این زمینه احساس مسئولیت کنند. “

از طرفی “زهرا نوپرست”، مدیر کل دفتر توانبخشی روزانه بهزیستی اظهار کرد:” هنگامی که بر طبق دستور قوه قضائیه سرپرستی فردی چه معلول وچه غیر معلول به بهزیستی واگذار شود بهزیستی قیم قانونی آن فرد خواهد بود. چه افرادی که این شرایط را دارند و چه دیگر معلولان می‌توانند از خدمات که بهزیستی ارائه می‌دهد استفاده کنند.

به گفته وی، برای نمونه اکنون در بخش روزانه ۹۰۳ مرکز آموزشی – توانبخشی روزانه در کشور داریم که تقریباً ۳۱ هزار نفر از افراد معلول از آن استفاده می‌کنند و براساس نظر مددکاران ما، هر کدام از این افراد به میزانی از یارانه‌ای که سازمان بهزیستی در اختیار این مراکز می‌دهد، استفاده می‌کنند و تعدادی هم رایگان از خدمات بهره می‌برند. برخی مراکز ما هم مراقبتی هستند که شاید ظرفیتی دو برابر مراکز روزانه را پوشش بدهند. البته با وجود انکه اعتبارات ما نسبت به سالهای گذشته ۳ برابر شده است اما شاید مراکز ما در شهرستان‌ها کافی نباشد.

نوپرست خاطر نشان کرد: مراکز غیر دولتی نیز وجود دارد که زیر نظر وزارت بهداشت کار می‌کنند و به معلولین خدمت رسانی می‌کنند. در قانون جامع حمایت از معلولین که توسط کار‌شناسان و سازمانهای مردم نهاد نوشته شده است بندی در نظر گرفته شده که بر طبق آن این خدمات برای معلولین، تحت پوشش بیمه قرار بگیرد. “

بایک حساب سر انگشتی اگر تعداد معلولین کل کشور بر اساس سر شماری سال ۹۰ یک میلیون و پنجاه هزار نفر بدانیم، مراکز توانبخشی بهزیستی حدودا به ۹ درصد از معلولان کشور خدمات می‌دهد.

امید علی احمدی، جامعه‌شناس و عضو هیات مدیره دانشگاه آزاد اسلامی در مورد خانواده‌های افراد معلول معتقد است: “به شکل تاریخی دو نوع نگاه در مورد معلولیت وجود دارد. یک نگاه این گونه است که فرزند معلول تقاص گناه والدین خویش است. بنابراین مسولیت او به طور کامل بر عهده خانواده است و خانواده باید تا آخر عمر، خودشان به تنهایی برای نگهداری از این فرزندان تلاش کنند و این مساله ربطی به دیگر مردم، دولت ویا سازمانهای حمایتی ندارد.

اما نگاه دوم نگاهی است که می‌گوید پدر، مادر و نزدیکان معلول هیچ گناهی ندارند و هزینه‌های وارد شده را خانواده نباید به تنهایی متحمل شود. خانواده باید به گونه‌ای حمایت شود تا تاثیری بر روی کارکرد آن خانواده و اعضای آن نداشته باشد تا همهٔ منابع و امکانات یک خانواده صرف این مساله نشود.

جامعه در چنین مواردی باید به کمک خانواده بیاید. یا شرایطی فراهم کند که فرد معلول در خارج از خانواده نگه داری شود ویا در شکل درست‌تر، فرد معلول در خانواده باشد و خانواده از او مراقبت کنند اما جامعه توسط دولت یا سازمانهای حمایتی و خیریه‌ای هزینه‌های او را بپردازد وبه فرد مراقب او که می‌تواند مادر، پدر و یا خواهر و برادرش باشد نیزحقوق پرداخت کند.”

نسیم هم کم کم خواهد فهمید که بر سر او و مادرش چه آمده است. براستی اما این اتفاقات باید بر سر چند نسیم بیاید تا بالاخره فکری برای حقوق پایمال شدهٔ آن‌ها بشود؟