رونمايي از نت‌هاي 110 ساله قاجاري
اين كارشناس درباره ويژگي‌هاي اثر گفت: از نظر ظاهري، اين آلبوم داراي جلد مخمل طلاكوب بود و نام اثر «فانتزي سفر به اروپا» است كه نگارنده آن را به مظفرالدين شاه قاجار تقديم كرده است.
طي مراسمي، نت‌هاي موسيقي عصر قاجار كه 110 سال پيش در كنج عزلت قرار گرفته
بود پس از گذشت يك قرن، شامگاه گذشته 24 خردادماه در كاخ گلستان رونمايي
شد.
در اين
مراسم كه با عنوان «شب موسيقي تصنيفي» و با حضور جمع زيادي از هنرمندان
عرصه موسيقي برگزار شده بود، شهرام امينيان كارشناس ميراث فرهنگي در سخناني
گفت: در جريان كارشناسي اسناد مكتوب موجود در كاخ گلستان يك جلد آلبوم
منحصر به فرد حاوي نت‌هاي دست‌نويس مربوط به دوران قاجار كشف و به عنوان يك
اثر فاخر تاريخي و هنري مورد بررسي قرار گرفت. اين اثر از لحاظ مشخصات
فيزيكي و محتوايي بررسي شد و دكتر نادر مشايخي نيز قدمت آن‌ها را تاييد
كرد.
اين كارشناس درباره ويژگي‌هاي اثر گفت: از نظر ظاهري، اين آلبوم داراي جلد
مخمل طلاكوب بود و نام اثر «فانتزي سفر به اروپا» است كه نگارنده آن را به
مظفرالدين شاه قاجار تقديم كرده است.
امينيان اثر را شامل 18 صفحه نت دانست كه به صورت كاملا هنرمندانه نگاشته
شده و اظهار كرد: در پشت جلد نيز نام نگارنده كه يك آهنگساز اتريشي‌تبار
بوده (ژوزف ماخنر) نوشته شده است.
او همچنين گفت: تهيه اين آلبوم در سال 1902 در تفليس انجام شده و قطعات
براي «پيانو» تنظيم شده‌اند. اين اثر همزمان با دومين سفر مظفرالدين‌شاه
قاجار به غرب اروپا و بازگشت او جمع‌آوري شده و به احتمال زياد هنرمند با
سفارش قبلي و با اطلاع از مسير سفر شاه قاجار اقدام به چنين كاري كرده است.
مظفرالدين شاه به پايتخت هر كشوري كه وارد مي‌شده، براي او موسيقي
مي‌نواختند.
امينيان معتقد است كه با مطالعه اين نت‌ها مسير سفر مظفرالدين‌شاه نيز مشخص
شده است. به اين صورت كه او از طريق بندرانزلي از كشور خارج شده است و در
اتريش و انگلستان اقامت كرده و از طريق ارمنستان به ايران بازگشته است.
اين كارشناس درباره نت‌ها نيز توضيح داد: اين اثر با مارش فرانسوي و سرود
ايران آغاز شده و احتمال مي‌رود كه اين اولين سرود ملي ايران باشد. قطعه
سرود ايران با كلام «ژان باتيس لومر» همراه بود كه سالار عقيلي امروز اين
اثر را خوانده است. همان شعري كه مي‌گويد «همه جان و تنم، وطنم، وطنم،
وطنم»… .
در ادامه اين مراسم، نادر مشايخي رهبر اركستر نيز در سخناني مطرح كرد: اين
قطعه كه «موسيو لومر» آن را نوشته در واقع قدمي است كه او طي كرده تا به
موسيقي ايراني و به فرهنگ ما برسد. در اين اثر از ريزپرده‌هاي موسيقي
ايراني استفاده شده و قبل از اينكه اين قطعه را در آلمان با صداي سالار
عقيلي بشنوم فكر نمي‌كردم يك قطعه كاملا ايراني باشد.
مشايخي اظهار كرد: وقتي نت‌ها را ديدم احساس كردم دستخط خود «ماخنر» است.
يعني از اشتباهاتي كه كرده بود اين امر را متوجه شدم. ما در زمان
مظفرالدين‌شاه نت‌هاي زيادي داشتيم كه متاسفانه در جنگ جهاني دوم همه آن‌ها
نابود شدند.
به گزارش ايسنا مرتضي احمدي بازيگر تلويزيون نيز در اين مراسم حضور داشت و
پس از دعوت شدن به صحنه با تك‌نوازي تنبك قطعه «رفتم به در شمس‌العماره» را
براي حاضران خواند.
بخش ديگري از اين مراسم به اجراي گروه بازسازي «شيدا» اختصاص داشت. سازمان
ميراث فرهنگي در پيام‌هاي دعوت خود درباره اين اجرا نوشته بود كه اجراي
موسيقي زنده با حضور محمدرضا لطفي صورت مي‌گيرد در حالي كه اين اجرا بدون
حضور لطفي سپري شد.
«گروه بازسازي شيدا» اجراي خود را به بازسازي همان نت‌هاي قاجاري در همان
فرم‌ها اختصاص داد و اصوات تازه‌اي از كار را به مخاطبان ارائه كرد. اجراي
شيدا در واقع همان كارهايي بود كه در گذشته آن‌ها را با كيفيت صوتي پايين
شنيده بوديم. اما اين گروه با خوانندگي «سجاد مهرباني» توانست اين آثار را
به بهترين نحو بازسازي كرده و اجازه ندهد فرم‌هاي فاخر موسيقي از بين برود.
همچنين بسياري از هنرمندان در شب موسيقي تصنيفي در كاخ گلستاناز جمله
مصطفي كمال پورتراب،سالار عقيلي،حسام‌الدين سراج، امين‌الله رشيدي، ايرج
نوذري، داريوش پيرنياكان،نادر گلچين، فرهاد فخرالديني، محمد سرير و صديق
تعريف حضور داشتند و مورد تجليل قرار گرفتند.
سالار عقيلي كه در هنگام برگزاري مراسم تجليل از او، قطعه «نام جاويد وطن»
پخش شد، در سخناني كوتاه گفت: بسيار خوشحالم كه امشب در ميان اين جمع هستم.
وقتي كه مجري برنامه خواست من را به شما معرفي كند از عبارت استاد عقيلي
استفاده كرد بايد بگويم بنده هنوز استاد نيستم و راه زيادي در پيش دارم.
بنده شاگرد صديق تعريف هستم و استاد من در واقع ايشان هستند.
ايرج نوذري نيز در سخنان كوتاهي گفت: مي‌خواهم جسارت كنم و به شما جوانان
خاطرنشان كنم كه احترام در اين روزها در حال كمرنگ شدن است و اين موضوع در
هيچ زماني در مرام و مكتب ما نبوده است. احترام به بزرگتر چيزي است كه هر
كسي آن را به جا آورده، خيرش را هم ديده است.
به گزارش ايسنا، «ماه‌ملك بهار» دختر «ملك‌الشعراي بهار» نيز در اين مراسم حضور داشت و غزلي را براي حاضران خواند.
ماه‌يار تسكيني نوازنده سنتور، رضا پرويز‌زاده نوازنده كمانچه، امين
اكبرپور نوازنده تار، حسين حدت نوازنده عود، محمد ميرزايي نوازنده ني و
سيف‌الله دادياني نوازنده تنبك در گروه هم‌نوازان شيدا هنرنمايي كرده و
قطعاتي چون «تصنيف نگارا»، «تصنيف مخالف» و «تصنيف بتا» را براي مخاطبان
اجرا كردند كه متن اشعار در دستگاه چهارگاه اجرا شد.
