تجربه کشورهایی که راه نفوذ را بر فیسبوک بستند
مدیر یکی از شبکه‌های اجتماعی داخلی راهکار مقابله با نفوذ شبکه‌های بیگانه را به رسمیت شناختن شبکه‌های داخلی، ایجاد و حمایت جدی از شبکه‌های تخصصی و حمایت سرمایه گذاران از شبکه‌های اجتماعی داخلی برشمرد و تاکید کرد: یگانه مسیر نجات فرهنگ ما، استقلال مجازی است.
امیر قاسمی، مؤسس یکی از شبکه‌های اجتماعی داخلی در گفت‌وگو با فارس تاکید بر اینکه رقابت و حتی دستیابی و عبور از شبکه‌های اجتماعی خارجی مانند فیسبوک ممکن اما سخت و پیچیده است، تاکید کرد: کشور آمریکا طی20 سال گذشته بطور همه جانبه -چه به لحاظ فرهنگی و چه به لحاظ توسعه و بکارگیری تکنولوژی- در حوزه اینترنت سرمایه گذاری و تمرکز کرده است.آنچه امروز می بینیم،چشم اندازی بوده است که آنها طی دو دهه گذشته ترسیم کرده اند.
وی معتقد است: دغدغه ای که منجر به محدودسازی دسترسی به برخی شبکه های اجتماعی شده باید صرف حمایت از سرویس دهندگان داخلی و بومی شود، اصلی ترین مسیر ما برای مقابله با این نفوذ کُشنده، مسیر تولید محتوا و ایجاد تکنولوژی های ملی و بومی است. داشتن دید جهانی نسبت به شرایط و ملی کردن این نگاه در سطح داخلی، موثرترین راه ممکن است. مانند آنچه که امروز نمونه آن را در روسیه شاهد هستیم؛ روسیه سهمناک ترین رقیب برای شبکه های اجتماعی بیگانه است، به طوری که شبکه ای چون فیسبوک، در این منطقه شکست را پذیرفته است.
تجربه کشورهایی که وارد رقابت با شبکه‌های اجتماعی بیگانه شدند
وی درباره کشورهایی که در آنها شبکه‌های اجتماعی داخلی قوی تر و مؤثرتر از شبکه های بیگانه مانند فیسبوک ظاهر شده‌اند، گفت: روسیه، چین برزیل و اسپانیا، به کمک طراحی های راهبردی توانسته اند به موفقیت هایی در این زمینه دست پیدا کنند و شبکه های داخلی این کشورها بیشترین سهم از کاربران را دارند. بطوری که چین بخشی از بازار جهانی را هم تحت سیطره خود دارد و برخی از بزرگ ترین شبکه های موبایل در دنیا تحت نظارت و هدایت کشور چین است. روسیه نیز با وجود Vk و چندین شبکه متعدد دیگر، راه را بر فیسبوک سد کرده است.نباید فراموش کرد بسیاری از این کشورها در حال ارائه الگوهای جدید و ملی هستند. اخیراً نیز روسیه با ورود به مبحث دانشنامه های آزاد،ایجاد جایگزینی برای ویکی پدیا را آغاز کرده است.
موسس شبکه اجتماعی داخلی هم‌میهن با اشاره به راهکارهای مقابله با شبکه‌های اجتماعی بیگانه تاکید کرد: اولین قدم در کشور ما، به رسمیت شناختن شبکه‌های اجتماعی داخلی از سوی نهادها، سیاست مداران، سرمایه گذاران، هنرمندان، نخبگان و شخصیت های برجسته است تا ابتدا بخشی از این اجتماع مجازی به تکامل برسد و سپس انگیزه حضور عموم مردم بیش از پیش فراهم شود.همان گونه که دیدیم گوگل پلاس همین استراتژی را به صورت جدی برای رقابتی سخت و نفس گیر در برابر فیسبوک در پیش گرفت و بطور حیرت آوری موفقیت لازم را کسب کرد.
وی افزود: دومین قدم، ایجاد و حمایت جدی از شبکه های تخصصی است؛ شبکه های تخصصی، توانایی جذب بخشی از جمعیت متخصص و نخبه را خواهند داشت که شاید شرایط کافی برای حضور در شبکه های اجتماعی عمومی داخلی را ندارند یا محیط آنها را با نیاز خود سازگار نمی بینند.
به گفته وی توسعه شبکه های تخصصی به قدری دارای اهمیت است که هم اکنون شرکت فیسبوک یکی پس از دیگری در حال خرید و تصاحب این شرکت هاست. قبل تر نیز خرید دیگر شبکه ها توسط گوگل و فیسبوک، حتی با هدف انهدام نیز صورت گرفته بود. این در حالی است که فیسبوک تا سال 2008،یعنی 4 سال پس از تأسیس نیز، موفقیت و اقبال چندانی کسب نکرد.
قاسمی یادآور شد: بارزترین و بزرگترین انهدام یک شبکه در تاریخ شبکه های اجتماعی، مربوط به خرید شبکه اجتماعی مای اسپیس توسط روبرت مرداک،یکی از مدافعان سرسخت اسرائیل به قیمت 580 میلیون دلار بود که چند سال بعد تنها با مبلغ 35 میلیون دلار واگذار شد تا این شبکه اجتماعی موفق و پرطرفدار در تمام دنیا، از دور رقابت خارج شود و فضا فاقد هرگونه رقیب قدرتمند شود. این امربیانگر برنامه ریزی های کلان و استراتژیک در راستای ایجاد یک هژمونی قدرتمند در فضای مجازی است.
این فعال فضای مجازی در ادامه تاکید کرد: قدم سوم، حمایت سرمایه گذاران از شبکه های اجتماعی داخلی است؛ راه اندازی و پیشروی یک شبکه اجتماعی به لحاظ مالی بسیار پرخرج است زیرا به لحاظ فنی،یک شبکه موفق رشدی سریع و غیر قابل کنترل را در پیش دارد. حتی در صورت وجود نیروی متخصص و خبره، وقت کافی و حمایت معنوی، وجود ضعف مالی در شبکه های اجتماعی میتواند تمام برنامه را مختل کند.
بسیاری از فعالان اقتصادی از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی غافلند
مدیر شبکه اجتماعی داخلی هم‌میهن درباره شرایط اقتصادی شبکه های اجتماعی داخلی تاکید کرد: بدیهی است که اقتصاد شبکه های اجتماعی مجازی عنصری تعیین کننده در بازار پر رقابت در عرصه شبکه های اجتماعی است. شبکه های اجتماعی در ایران از طریق جذب تبلیغات شرکتها تامین هزینه میشوند که عموماً این شرکت ها مخابراتی یا بازارهای تجاری آنلاین را شامل میشوند؛ با این حال در بیشتر اوقات جذب تبلیغات با مشکلات بسیاری همراه است. از طرفی مدل تجاری شبکه های خارجی با شبکه های داخلی، کاملا متفاوت است، به هر حال به نظر میرسد بسیاری از فعالان اقتصادی و حتی فرهنگی از ظرفیت شبکه های اجتماعی غافل بوده و در راستای معرفی خدمات و محصولات خود بهره برداری لازم را نمی برند.
دلیل مسدود بودن شبکه‌های خارجی عدم هماهنگی با فرهنگ بومی و دینی است
وی فیلتر بودن یا نبودن شبکه‌های اجتماعی بیگانه را در موفقیت شبکه‌های داخلی بی‌تاثیر دانست و ادامه داد: عمق فعالیت ما در سطح ملی و محلی است و به این سبب بسیاری از اعضاء و فعالان شبکه، تمایلی به فعالیت در دیگر شبکه های خارجی ندارند. بخش عظیمی از اجتماع ما صرفاً به دلایل ملی در کنار هم حضور پیدا کرده اند، بطوری که ما اجتماع بزرگی از مخالفان این شبکه ها بطور ویژه فیسبوک را شاهدیم که از این شبکه ها اظهار بیزاری میکنند.عمده دلیل مسدود بودن این شبکه ها به لحاظ نبود هیچگونه هماهنگی با مسائل دینی و فرهنگ ایرانی و اسلامی است. آنطور که برخی از مسئولین به رفع فیلترینگ اصرار می‌ورزند، بطور حتم به ما ثابت میکند که این مسئولین حتی ساعتی در این محیط ها کنکاش نداشته‌اند! شبکه های داخلی تمام آنچه کاربران نیاز دارند را پوشش میدهد. از طرفی، تحت سیطره بی چون و چرای شبکه های بیگانه قرار گرفتن، تفاوت چندانی با استعمار و یوغ بر گردن نهادن ندارد.
وی درباره امکان رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی بیگانه گفت: رفع فیلتر زمانی امکان پذیر میشود که امکان دسترسی حداقلی مجریان قانون کشور در رسیدگی به تخلفات جدی مانند نقض حریم شخصی و آنچه به جان و مال و آبروی مردم سر و کار دارد، فراهم شود.از طرفی مسائل اشاره شده تنها بخشی از دلایل مسدودیت شبکه های بیگانه بوده و بخش عظیمی از آن به رفتار خصمانه این شبکه ها طی مناسبات گوناگون برمی‌گردد. حتی با وجود فیلترینگ هوشمند، اصل جرایم در این شبکه ها پا برجا خواهند بود و این همان بخش اساسی موضوع و نقطه تقابل با شبکه های بیگانه است. رفتار خصمانه میتواند افسار گیسختگی و یورش در مناسبات سیاسی، اجتماعی یا عدم توجه به احکام قضایی یک کشور باشد. این در حالی است که مشاهده شده است در برخی کشورها، فیسبوک احکام را محترم میشمرد و اجرا می کند.
وی با بیان اینکه نگاه مسئولان و مردم به شبکه های اجتماعی بسیار متفاوت تر از سالهای پیش شده است، گفت: فرهنگ لازم طی یک دهه گذشته تا حد مطلوبی شکل گرفته است و چه در نهادهای فرهنگی و چه نهادهای نظامی و قضایی، بطور منطقی و صحیح با این مسئله برخورد میشود. که این موضوع به ما نیز توان مانور هرچه بیشتر را می دهد.اوج هماهنگی و همکاری با شبکه های داخلی و در پیش گرفتن سعه صدر تا کنون از سوی قوه قضاییه، کارگروه نظارت و مرکز ملی فضای مجازی صورت گرفته است.
قاسمی با تاکید بر اینکه در فضای سایر پیروزی از آن سیستمی است که مولد و انتقال دهنده محتوا و نه بهره بردار از آن است، ادامه داد: عدم توجه به این موضوع، در نقطه ای مرگ سیستم بهره بردار را به همراه دارد و عدم تلاش در این راستا، خیانت به جامعه خواهد بود. امروز شاهد آن هستیم که گوگل، یاهو، فیسبوک و بسیاری دیگر از شرکت های آمریکایی، خدماتی که حتی بطور حداقلی در جهت پیشرفت علمی، محتوایی ، اقتصادی و تجاری که ممکن است به سود ایران و ایرانیان واقع شود را تحریم کرده اند. بنابراین رصد گسل های مجازی آسیب زا و اندیشیدن تدابیر لازم، باید اولویت ما باشند. یگانه مسیر نجات فرهنگ ما، استقلال مجازی است.
قاسمی درباره شبکه اجتماعی هم میهن (HamMihan.com) هم گفت: این شبکه از بهار سال 1384، پایه گذاری شد و تاکنون 3 نگارش را پشت سر گذاشته است و اکنون 900 هزار نفر کاربر و 6 میلیون و 200 هزار نفر بازدید ماهانه دارد.
به گفته وی در نسخه نهایی هم‌میهن تغییرات ساختاری به لحاظ رابط کاربری و تکنولوژی های مورد استفاده ایجاد شده است و هماهنگی با تمام دستگاه‌ها از جمله کامپیوتر، موبایل و تبلت، اشتراک‌گذاری ویدئو ، لینک ، گفتگوی زنده و گفتگوی چند نفره و امکان ایجاد صفحه رسمی شرکتها، موسسات، برند‌ها و گروه هواداری را از امکانات نسخه جدید برشمرد.
