جزئیاتی از گزارش محرمانه آژانس درباره ایران / «تهران ذخایر اورانیوم خود را افزایش داده است»

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جدیدترین گزارش محرمانه خود مدعی شده ایران ذخایر اورانیوم خود را افزایش داده است.

در این گزارش تصریح شده تا تاریخ ۱۷ اوت ایران ۱۶۴.۷ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد در اختیار داشته است.

طبق گفته آژانس ایران ذخایر اورانیوم غنی‌شده خودش را به میزان ۲۲.۶ کیلوگرم نسبت به گزارش قبلی این سازمان در ماه می افزایش داده است.

در این گزارش که برخی از رسانه‌های غربی از جمله آسوشیتدپرس می‌گویند به رویت آنها رسیده ادعا شده که پیشرفتی در تحقیقات پادمانی از ایران حاصل نشده است.

روزنامه وال‌استریت‌ژورنال با وجود این، به نقل از رافائل گروسی، مدیر کل آژانس اتمی نوشته او ابراز امیدواری کرده که «دیدارم با رئیس‌جمهور پزشکیان با سفری زودهنگام به ایران و برقراری گفت‌وگوهای سازنده و پویا جهت رسیدن سریع به نتایج ملموس همراه شود.»

در بخشی از گزارش آژانس ادعا شده است: «ایران اظهار داشته که تمامی مواد، فعالیت‌ها و اماکن هسته‌ای که ذیل توافقنامه پادمانی لازم هستند را اعلام کرده است. این مسئله با یافته‌های آژانس در یافتن ذرات اورانیوم با منشا انسانی در اماکن اعلام‌نشده در ایران ناهمسو است.»

رافائل گروسی علاوه بر این ادعا کرده که هیچ پیشرفتی در موضوع لغو انتصاب بازرس‌های آژانس به وقوع نپیوسته است. وی تصریح کرده رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در نامه‌ای به تاریخ ۶ ژوئیه به مدیر کل آژانس اطلاع داده که موضع ایران در قبال آن بازرس‌ها تغییر نکرده است.

در خصوص این موضوع تابناک گفتگویی با «طارق رئوف» رئیس سابق بخش امنیت سیاسی و شفاف سازی آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام داده که در ادامه می آید.

«رئوف» مشاور پیشین هسته ای هیات کانادا و در حال حاضر رئیس برنامه خلع سلاح، کنترل سلاح و عدم اشاعه موسسه صلح استکهلم (سیپری) است.

«رئوف» در خصوص این گزارش به خبرنگار تابناک گفت: شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از 9 تا 13 سپتامبر و کنفرانس عمومی از 16 تا 20 سپتامبر تشکیل جلسه می‌دهد.

«طارق رئوف» رئیس سابق بخش امنیت سیاسی و شفاف سازی آژانس بین المللی انرژی اتمی

وی افزود: در گزارش 29 اوت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آژانس تأیید می‌کند که راستی‌آزمایی و نظارت را بر اساس برجام در فردو در 26 اوت، در نطنز در 24 اوت و در نطنز در 21 اوت انجام داده است. همچنین این راستی ازمایی و نظارت در خصوص سانتریفیوژ مرتبط با تحقیق و توسعه در 21 اوت 2024 و ذخایر اورانیوم و سوخت در 16 اوت 2024 انجام شده است.

رئیس برنامه خلع سلاح، کنترل سلاح و عدم اشاعه موسسه صلح استکهلم یادآور شد:  این گزارش همچنین شامل خلاصه ای از ظرفیت غنی سازی ایران و فهرستی از تعداد آبشارهای عملیاتی شامل تعداد سانتریفیوژها در هر آبشار عملیاتی برای اولین بار است.

در این گزارش آمده است که بر اساس گزارش‌های تغییر موجودی ایران، آژانس کل ذخایر اورانیوم غنی‌شده 60 درصد را شامل 164.7 کیلوگرم (افزایش 22.6 کیلوگرم نسبت به ماه مه) و 813.9 کیلوگرم 20 درصد (افزایش 62.6 کیلوگرم نسبت به ماه می 2024) برآورد کرده است.

وی افزود: اکنون موضوع گیج کننده ای که توسط آژانس ایجاد شده این است که ایران متعهد به اجرای کامل توافقنامه پادمان های NPT (INFCIRC/214) شده است و بنابراین موظف است همه فعالیت های هسته ای و مواد هسته ای را تحت پادمان های آژانس قرار دهد از جمله هر میلی گرم اورانیوم غنی شده.

رئوف در ادامه تآکید کرد: در گزارش مرتبط با پادمان‌های ایران، آژانس هیچ اشاره‌ای به این موضوع ندارد که نمی‌تواند تأسیسات هسته‌ای و مواد هسته‌ای اعلام‌شده ایران را راستی‌آزمایی کند. از آنجایی که ایران به طور کامل برجام را در پاسخ به خروج آمریکا اجرا نمی کند، اما همچنان به ارائه گزارش ها و دسترسی به تاسیسات و مواد هسته ای اعلام شده خود ادامه می دهد.

وی گفت: با این حال، ایران دسترسی به تأسیسات ساخت و مونتاژ سانتریفیوژها را که طبق توافقنامه پادمان INFCIRC/214 به عنوان تأسیسات «هسته‌ای» طبقه‌بندی نشده‌اند، لغو کرده است.

«ایران دسترسی به تأسیسات ساخت و مونتاژ سانتریفیوژها را لغو کرده است»

رئیس سابق بخش امنیت سیاسی و شفاف سازی آژانس بین المللی انرژی اتمی افزود: اظهارنظر آژانس در گزارش برجام (پاراگراف 34) تا حدودی گیج کننده است زیرا بیان می دارد که «آژانس تداوم دانش در رابطه با تولید و موجودی سانتریفیوژها و روتورها را از دست داده است….» از دست دادن تداوم دانش یک اصطلاح خاص برای اجرای پادمان‌ها است و استفاده از آن در رابطه با برجام نادرست است. آژانس در عوض می تواند بگوید «آژانس دیگر اطلاعات دقیق و به روزی در مورد تولید و موجودی … ندارد.»

وی تأکید کرد: بنابراین، آژانس باید سردرگمی‌ها را برطرف کند و بر این اساس موارد پادمانی را در گزارش پادمانی گزارش کند، و برجام در گزارش برجام. و تعهدات برجام را که فراتر از دستور INFCIRC/214 است متمایز کند.

مشاور پیشین هسته ای هیات کانادا در ادامه گفت: وضعیت این است که سردرگمی در آژانس، شورای حکام، رسانه ها و مفسران حاکم است. با این حال، ملاحظات سیاسی شرایط را پیچیده می کند و مانع از منطقی شدن این دو گزارش می شود.

وی افزود: آژانس در گزارش برجام (پاراگراف 33) بیان می‌کند که مدیرکل پیام تبریکی به رئیس‌جمهور پزشکیان فرستاد و آمادگی خود را برای سفر به ایران و از سرگیری گفتگوها اعلام کرد. و پاسخی از رئیس جمهور مبنی بر تایید موافقت وی برای ملاقات با مدیرکل در مقطع مناسب دریافت کرد.

رئوف یادآور شد: از اواخر سال 2023، پرونده ایران در وزارت امور خارجه آمریکا، با به حاشیه راندن رابرت مالی، هیچ رهبری نداشته است و در این سال دولت بایدن بر پرونده ایران تمرکز نکرده است، و تروئیکای اروپایی هم به حاشیه رانده شده است.

سیاست ایالات متحده در مورد ایران اکنون تنها در فوریه 2025 تحت ریاست جمهوری جدید ایالات متحده روشن خواهد شد، تا آن زمان ایران و اتحادیه اروپا/E3 و آژانس باید پرونده ایران را در شورای حکام مدیریت کنند و شرایط را بدتر نکنند.

وی در پایان گفت: ایران برای ادامه همکاری در مورد برجام و حفظ ذخایر اورانیوم غنی‌شده 20/60 درصدی‌اش، به طور مستمر باید تحت راستی‌آزمایی و نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد و تروئیکای اروپایی از تحریکات یا هیجانات غیرضروری خودداری کند.

در نهایت، موضوع غزه/کرانه باختری و وضعیت کل منطقه را نمی توان به طور کامل از پرونده هسته ای ایران جدا کرد.