فرار مالیاتی ۱۶ هزار میلیارد تومانی طلافروشان در ۱ سال

تسنیم: درحالی که بر اساس اعلام سازمان امور مالیاتی، طلافروشان در سال ۱۴۰۲ نیم همت مالیات پرداخت کرده‌اند، اما مشاور کهنه‌کار امور مالیاتی اتاق اصناف تهران برآورد کرده است، این صنف در سال باید ۱۶.۸ همت مالیات بر درآمد پرداخت کند.

صنوف بزرگی مانند طلافروشان و صراف‌ها در کشور در حال فعالیت هستند که گردش مالی بالایی دارند، ولی فعالیت آنها به اندازه کافی شفاف نیست و ساز و کار و سیستم دقیقی برای نظارت بر آنها ایجاد نشده تا بتواند گردش مالی و مالیات آنها را به درستی مشخص شود. این موضوع توسط سازمان امور مالیاتی نیز تأیید می‌شود.

سامانه جامع تجارت که برای ثبت معاملات طلافروشان راه‌اندازی شده با مقاومت مواجه شد، به طوری که حتی اقدام به تعطیلی مغازه‌های خود کردند و رایزنی‌های زیادی با مسئولان دولتی برای عدم اجرای آن انجام دادند.

به نظر می‌رسد در روز‌های اخیر نیز اقدامات قاطع و جسورانه‌ای توسط سازمان امور مالیاتی در این ارتباط در جریان است و حساب برخی از طلافروشان را مسدود کرده است.

در کل وضعیت پرداخت مالیات اصناف جالب توجه است؛ بر اساس اطلاعات موجود، هرچند سهم اصناف از پرداخت مالیات تنها ۶ درصد است، اما سهم این قشر در اقتصاد کشور ۳۰ درصد گزارش شده که سهم قابل توجهی است.

مالیات کارمندان دو برابر مالیات مشاغل و اصناف است به طوری که تحلیل درآمد‌های مالیاتی در پنج ماه امسال نشان می‌دهد که سهم مالیات کارکنان بخش عمومی و خصوصی ۱۲ درصد و سهم مالیات مشاغل و اصناف ۶ درصد از کل مالیات وصولی است.

کل مالیات اخذ شده سال ۱۴۰۲ معادل ۸۰۶ همت بوده است که طبق اعلام مشاور مالیاتی اتاق اصناف تهران، اصناف کشور حدود ۶ درصد آن را پرداخت کرده‌اند.

شاید اگر سازوکاری که مرکز تجارت الکترنیک وزارت صمت در شفافیت مالی برای پلتفرم‌های مجازی در حوزه فروش آنلاین طلا ایجاد کرده است، در حوزه طلافروشان حضوری نیز ایجاد شود، ابهامات مرتبط با مالیات آنها نیز رفع می‌شود.

هرچند که با وجود پیگیری‌های متعدد انجام شده از اتاق اصناف، سازمان امور مالیاتی و اتحادیه طلا، اطلاعات شفافی ارائه نشده است؛ اما با محمدرضا جعفریان، مشاور کهنه‌کار امور مالیاتی اتاق اصناف تهران، به گفت‌و‌گو پرداختیم که در آن نکات قابل توجه و تأملی وجود دارد که نظر شما را به آن جلب می‌کنیم. مشروح این مصاحبه به شرح زیر است:

سوال:با توجه به اینکه هنوز گردش مالی طلافروشان شفاف نیست، سازمان امور مالیاتی نیز به‌طور طبیعی اطلاعات دقیقی درباره میزان مالیات پرداختی طلافروشان در اختیار ندارد، اما اعلام کرده است که طلافروشان در سال ۱۴۰۲ (مالیات مربوط به سال ۱۴۰۱) حدود نیم همت مالیات پرداخت کنند، اما رقم دقیق و واقعی مالیاتی که صنف طلافروشان در کشور باید بپردازند در اختیار ندارد، شما در اتاق اصناف برای این موضوع برآوردی دارید؟ یا به هر حال وضعیت گردش مالی و مالیات صنف طلافروش‌ها قرار است چگونه شفاف شود؟

پاسخ: ما نیز برآورد دقیقی در این ارتباط نداریم، اما کل مالیات پرداختی اصناف برای سال ۱۴۰۲، ۸۴ هزار میلیارد تومان (۸۴ همت) است.

بعد از تصویب مالیات بر ارزش افزوده، اصل طلا از مالیات معاف شده است، چون ما اعتقاد داشتیم که طلا یک سرمایه است و می‌تواند برای کشور درآمدزایی کند که هنوز هم این اعتقاد وجود دارد.

به یاد دارم که در دوره ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد و بعد از تحریم‌های نفتی ایران، جلسه‌ای ساعت ۹ شب درباره لزوم تولید و صادرات طلا به‌جای نفت برگزار شد، زیرا ما اعتقاد داشتیم می‌توانیم این کار را کنیم؛ در منطقه خاورمیانه و کشور‌های حاشیه خلیج فارس در سال حدود ۵۰۰ تن طلا خریداری می‌کنند که می‌توان بخشی از این بازار را به‌وسیله متخصصان ایران تأمین کرد.

صادرات طلا اکنون نیز وجود دارد، اما شفاف نیست، زیرا طلای خام به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شود و در ایران روی آن ارزش افزوده ایجاد و بعد صادر می‌شود.

آمار ورود طلا به کشور شفاف نیست، به طوری که در مقطعی در سال ۱۳۷۶ آمار ورود طلا به کشور حتی ۴ کیلوگرم اعلام می‌شد درحالی‌که در آن دوران این برآورد وجود داشت که ۱۰۰ تن طلا به کشور وارد و ساخته شده است؛ به همین منظور بود که واردات طلا را از مالیات معاف کردیم تا شفافیت ایجاد شود.

امروز با وجود اینکه این قانون در سال ۱۴۰۰ تصویب شده است، هنوز نیز دقیقاً نمی‌دانیم چقدر طلا به‌صورت قانونی و چقدر به‌صورت غیرقانونی به کشور وارد و ساخته می‌شود.

برخی با وجود همه ریسک‌های واردات طلا به‌صورت قاچاق، اما این محصول قاچاقی به کشور وارد و بعد از ساخت مصنوعات آن، دوباره صادر می‌شود؛ درحالی‌که همان‌طور که گفته شد واردات طلا از مالیات معاف است! اما چرا کماکان عده‌ای ریسک قاچاق را به جان می‌خرند؟

برای این صنف حتی می‌توان اعتبار مالیاتی ایجاد کرد در صورتی که محصول خود را صادر کردند و ارز آن را به کشور برگرداند، حتی مالیات از آنها دریافت نشود.

این نشان‌دهنده آن است که نهاد‌های مربوطه در این راستا راهکار مناسب و شفافی را به این صنعت اعلام نکرده‌اند؛ گمرک، بانک مرکزی و وزارت صمت هرکدام حرفی را می‌زنند، اما در نهایت راهکار روشنی ارائه نمی‌شود.

اصل طلا از مالیات معاف است، اما یک درصد پولی که به حساب بنکداران طلا و ۷ درصد از مبلغی که به حساب طلافروشان و سازندگان طلا می‌آید مشمول مالیات است و از آن ۱۵ تا ۲۵ درصد مالیات بر درآمد و ۱۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده باید دریافت شود.

سوال: طبق فرمایش شما ۱۵ تا ۲۵ درصد مالیات بر درآمد از ۷ درصد پولی که به حساب طلافروشان می‌آید مشمول اخذ می‌شود، اما در قانون اشاره شده که مالیات بر درآمد، باید از درآمد خالص اخذ شود؛ این میزان درآمد خالص چطور محاسبه می‌شود و هزینه‌های آب، برق، گاز، اجاره و … طلافروشان چگونه از آن کسر می‌شود؟

پاسخ: با توجه به اینکه نرخ ضریب ۹۳ درصدی بابت خرید و هزینه‌ها در نظر گرفته شده است و ۷ درصد باقی‌مانده، به معنای درآمد مشمول مالیات است ومالیات بر ارزش افزوده را از آن باید مطالبه نمود (این ۷ درصد به‌عنوان درآمد خالص در نظر گرفته شده است).

ه هر حال اصناف باید آموزش لازم برای استفاده از پایانه‌های فروشگاهی را دیده باشند تا از آن به‌درستی استفاده کنند؛ بعد از گذشت چند سال از اجرای طرح سامانه‌های فروشگاهی، هنوز اطلاع‌رسانی لازم صورت نگرفته است و برای مردم و اصناف مزایای این طرح به‌خوبی شرح داده نشده است.

در صورتی که قانون مرتبط با پایانه‌های فروشگاهی در کشور اجرا و این دستگاه‌ها نصب شود، شفافیت اقتصادی هم رخ می‌دهد و دیگر کالای قاچاق در کشور وجود ندارد و اتفاقات خوبی در کشور رقم خواهد خورد.

سوال: بر اساس قانون از سال ۱۴۰۰ باید قانون مرتبط با نصب پایانه‌های فروشگاهی در کشور اجرا می‌شد، اما چرا این مهم محقق نشده است؟

از سال ۱۴۰۰ باید این پایانه‌ها در فروشگاه‌های کشور نصب می‌شد، اما اکنون که در آستانه ورود به سال ۱۴۰۴ هستیم، تنها تعداد محدودی از فروشگاه‌ها به این سامانه وصل شده‌اند.

سوال: در حال حاضر برای کدام اصناف فراخوان نصب پایانه‌های فروشگاهی وجود دارد؟

اصنافی که بیشتر از ۱۸ میلیارد تومان گردش مالی در سال دارند باید پایانه فروشگاهی را به‌طور قطعی استفاده کنند و فراخوان نیز شده‌اند و در صورتی که نصب نکنند در آینده نزدیک گرفتار و با جریمه‌های سنگین سازمان امور مالیاتی مواجه خواهند شد.

سوال: اکنون مشاهده می‌شود که در میان اصناف، فروشگاه‌های زنجیره‌ای پایانه‌های فروشگاهی را دارند، آیا تمام فروشگاه‌های زنجیره‌ای متصل شده‌اند؟

فروشگاه‌های زنجیره‌ای با توجه به نوع کارشان مجبورند داشته باشند، همچنین کلیه اشخاص حقوقی نیز پایانه فروشگاهی دارند.