مسکو تا کجا با تهران است؟

دیپلماسی ایرانی: آن چه درباره سفر ناگهانی بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه به مسکو نوشته می شود بازگوکننده مواضع ایران نیست، همچنین نشان می دهد که مسکو و تهران حرف یکسانی در برابر جنگ جاری در سوریه نمی زنند. کسانی که سفر بشار اسد به مسکو را پیگیری کردند متوجه شدند که بشار اسد در کاخ کرملین تنها ظاهر شد که نشان می دهد ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه می خواهد از بشار اسد حرفی را بشنود و حرفی را به او بگوید که به گوش تهران نرسد.
از سوی دیگر ولادیمیر پوتین که درگیر جنگ مستقیم در سوریه شده است، می بیند که نیروهای اسد و نیروهای ایران در میدان نبرد آن امیدی که از آنها می رفت را تا کنون نتوانسته اند برآورده کنند. با وجود این که ایران و روسیه و سوریه یکی از هوا دیگری از زمین حملات خود را آغاز کرده اند و اتفاقا به کمک هم پیشروی هایی نیز به دست آورده اند اما از آن سو مخالفان سوری نیز پیشروی هایی داشته اند که نشان می دهد جنگ آن طور که ولادیمیر پوتین انتظار داشت، پیش نمی رود. از این جا است که می توان گفت که با وجود همکاری میدانی و اطلاعاتی ایران با روسیه و سوریه و اتخاذ مواضعی نزدیک به مسکو و دمشق سفر بشار اسد به مسکو ناگهانی انجام شد و نمی توان گفت که صرفا یک سفر ساده بود و انتظارات ایران را برآورده کرده باشد.
در حالی که امیر عبداللهیان، معاون امور عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در سفر خود به لندن می گوید که روابط ایران – روسیه “ادامه دار و استراتژیک” است و هم زمان صحبت از پیشنهاد ایران به روسیه برای مشارکت در پروژه هایی به ارزش 28 میلیارد دلار زده می شود، روزنامه ایرانی “اطلاعات” می پرسد: “…آیا روسیه به بازی ادامه می دهد یا به محض این که تضمینی برای منافعش در منطقه به دست آورد فورا خود را از بازی کنار می کشد؟”آن چه بر سوء ظن ایران بعد از خروج هواپیمای بشار اسد از مسکو افزود، تماس های فوری ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه با رهبران سنی خاورمیانه به ویژه عربستان و ترکیه و مصر و اردن بود، در حالی که کرملین هیچ تماسی با تهران نگرفت. کما این که شاهدیم مواضع عربستان که در مذاکرات وین حضور داشت و از زبان عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان تکرار شد، حتی بعد از سفر به مسکو تغییر نکرده است و همچنان می گوید: “جنگ در سوریه پایان نمی یابد مگر با خروج بی قید و شرط اسد از سوریه.”
هم پوشانی منافع روسیه با غرب با منافعش با ایران وارد مرحله سختی شده است. بعد از آن که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه تلاش کرد که طرف های مذاکره کننده در وین را راضی کند که تهران هم به جمع این مذاکرات بپیوندد، روشن شد که تلاش های او نتیجه ای در بر نداشته و تنها توانسته چهره ای متفاوت از بشار اسد نشان دهد و بگوید: “اسد آمادگی گفت وگو با مخالفان مسلح را دارد.” اما این اظهار نظر که از زبان پوتین بیان شد، تاثیر منفی بر مذاکرات وین داشت. تاثیری که مسکو بعد از آزادی 70 گروگان در غرب کرکوک عراق از میدان نبرد جاری در این کشور از زبان واشنگتن شنید: “ادعا دارید برای مبارزه با داعش آمده اید اما نتوانسته اید تا کنون کاری کنید. در حالی که ما وارد میدان شدیم و برای نخستین بار در رویارویی زمینی با داعش موفق به انجام نخستین عملیات خود در میدان عمل شدیم.”
اگر تا دیروز اتفاقات ناگهانی را ولادیمیر پوتین رقم می زد ممکن است این بار همه چیز تغییر کند و این بار او شوکه شود. شیوه خروج بشار اسد از سوریه به مقصد مسکو در چند روز پیش می تواند این پیام را هم بدهد که شاید روزی برسد اسد در صورت نیاز مشابه همین سفر را انجام دهد و برای همیشه دیگر برنگردد. این مساله ای است که ایران از آن نگرانی دارد و شاید حاضر باشد برای جلوگیری از وقوع آن سر پوتین را هم بر باد دهد.