زندگی دانشجویان تهرانی چگونه می‌گذرد؟
پژوهشی که به بررسی نحوه گذران یک شبانه‌روز دانشجویان تهرانی پرداخته است، تاکید دارد الگوهای گذراندن وقت به شدت متأثر از زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه است و در واقع فعالیت‌هایی که افراد در طول شبانه روز وقتشان را صرف آن می‌کنند، مؤید سبک خاص زندگی آنهاست.
غلامرضا مقدم، عضو هیأت علمی پژوهشکده فرهنگ و هنر جهاد دانشگاهی در گفت‌وگو با خبرنگار پژوهشی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، درباره نتایج این پژوهش توضیح داد: داده‌ها حاکی از آن است که دانشجویان دختر یک ساعت بیشتر از پسران در طول شبانه‌روز برای استراحت، بهداشت و نظافت شخصی خود وقت می‌گذارند.
نتایج این پژوهش ممکن است با تصور سنتی ما درباره دانشجویان- کسانی که همیشه وقت خود را پای جزوه و کتاب می‌گذرانند- متفاوت باشد.
به گفته مقدم فعالیت‌هایی که در مطالعات «صرف وقت» بررسی می‌شود یک دسته‌بندی بین‌المللی دارد که وی از این میان، «مراقبت و نگهداری از خود؛مانند فعالیت‌های شخصی، استراحت، بهداشت و سلامت و…»، «فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و تفریحی»، «آموزش»، «استفاده از رسانه‌های گروهی»، «اشتغال در قبال دریافت مزد» و «فعالیت‌های مربوط به درون خانه مانند نگهداری از کودک، نظافت منزل و …» را برای سنجش انتخاب کرده است.
شبانه‌روز دانشجویان چطور می‌گذرد؟
نتایج این پژوهش درباره صرف وقت دانشجویان تهرانی نشان می‌دهد که دانشجویان در طول شبانه‌روز 11 ساعت و 30 دقیقه از وقت خود را صرف استراحت، بهداشت و نظافت شخصی می‌کنند.
عضو هیأت علمی پژوهشکده فرهنگ و هنر نتایج این پژوهش را این گونه توضیح داد: دانشجویان به‌صورت تقریبی شش ساعت و 30 دقیقه را صرف حضور در کلاس‌ها و فراگیری رسمی می‌کنند و نزدیک به سه ساعت از وقت خود را نیز به استفاده از رسانه‌های دیداری و شنیداری می‌گذرانند.
به گفته او فعالیت‌های تفریحی و فرهنگی هر دانشجو در طول روز تقریبا 40دقیقه است و یک ساعت و 20 دقیقه نیز صرف مشارکت اجتماعی و حضور آنان در میان دوستان و خویشان می‌شود.
جالب اینجاست که آنها در طول روز تنها 9 دقیقه ورزش می‌کنند و 23 دقیقه فعالیت شغلی دارند.
میانگین حضور در کلاسهای درس
طبق یافته‌ها میانگین حضور در کلاس و دانشگاه برای دانشجویان 6 ساعت و 30 دقیقه است اما زمان صرف شده در دانشگاه و کلاس برای دانشجویان کارشناسی، سه ساعت بیشتر از مقاطع دیگر است.
بیرون از دانشگاه نیز درس می‌خوانند؟
به گفته پژوهشگر این طرح، در مطالعه درس و انجام تکالیف خارج از کلاس، مقطع دکترای تخصصی با 3 ساعت صرف وقت در شبانه روز، جلوتر از سایر مقاطع تحصیلی است.
مطالعات درسی و انجام تکالیف در دانشجویان علوم پایه 162 دقیقه و در دانشجویان فنی 156 دقیقه است که پس از دکترای تخصصی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
در این میان کمترین وقت برای انجام تکالیف خارج از چارچوب نیز برای دانشجویان هنر و علوم انسانی بوده است.
خویشان و دوستان چه مقدار از زمان دانشجویان را به خود اختصاص می‌دهند؟
مقدم همچنین می‌گوید: دانشجویان به‌طور میانگین تنها 15دقیقه از وقت خود را در حضور خویشان و دوستان می‌گذرانند. البته این در مورد دانشجویان دختر 18 دقیقه و برای دانشجویان پسر 12 دقیقه بوده است.
دانشجویان فعالیت‌های جنبی مناسب و کافی دارند؟
بنا بر یافته‌ها فعالیت‌های تفریحی- فرهنگی نیز 40 دقیقه از شبانه‌روز دانشجویان را به خود اختصاص می‌دهد. این برای دانشجویان پسر 50 دقیقه و برای دانشجویان دختر 30 دقیقه است.
اما در این میان دانشجویان دکترای حرفه‌یی با فاصله‌ای زیاد از میانگین سایر دانشجویان تنها هشت دقیقه را صرف فعالیت‌های تفریحی- فرهنگی می‌کنند.
مطالعات «صرف وقت» زیرساخت مهم فعالیت‌های پژوهشی
مقدم درباره اهمیت انجام مطالعات صرف وقت خاطرنشان کرد: این مطالعات هم‌اکنون یکی از الگوهای ارزیابی میزان توسعه یافتگی و در واقع یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های پژوهشی کشورهای توسعه یافته دنیاست.
به گفته وی الگوهای گذراندن وقت به شدت متأثر از زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه است در واقع فعالیت‌هایی که افراد در طول شبانه روز وقتشان را صرف آن می‌کنند الگوهایی را نمایان می‌کند که مؤید سبک خاص زندگی آنهاست و از جامعه‌ای به جامعه دیگر متفاوت است.
عضو هیأت علمی جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه مطالعات صرف وقت دانشجویان به دلیل اهمیتی که این قشر به عنوان آینده‌سازان جامعه دارند، از اهمیت مضاعفی برخوردار است، اظهار کرد: این مطالعه با دستیابی به مواردی جزئی از فعالیت‌ها و تعاملات دانشجویان، خواهد توانست یک تصویر گویا از فضای رفتاری و عملی حاکم بر دانشگاه با تأکید بر گذران وقت دانشجویان در حوزه‌های مختلف ارائه کند و برای سازمان‌های برنامه‌ریز و مرتبط با امور دانشجویی اطلاعات پایه‌یی و در مرحله بعد کاربردی را برای برنامه‌ریزی و مدیریت امور فرهنگی فراهم آورد.
این پژوهش که با مشارکت 1100 نفر از دانشجویان دانشگاه‌های دولتی شهر تهران- الزهرا(س)، تربیت مدرس، تهران، شهید بهشتی،علامه طباطبایی، صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف، هنر، علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی شهید بهشتی و علوم پزشکی ایران- انجام شد، ضمن آنکه می‌تواند معایب برشمرده حاصل از کارهای جزئی و چندپاره را کاهش دهد، زمینه‌ای را برای ارائه یک تصویر کلان و جامع از فضای دانشجو و دانشگاه ارائه می‌دهد.
این دانشجویان بر اساس فهرست وزارت علوم و به تفکیک رشته، جنسیت و سطح تحصیلی تفکیک شده‌اند تا نتایج آمار قابل تعمیم به تمام دانشجویان و دانشگاه‌های شهر تهران باشد.
