دردسر افزایش قیمت دلار برای اقتصاد جهانی
زمانی که مورخان اقتصادی به سالهای پس از بحران مالی جهانی نگاه می‌کنند، ممکن است به این فکر کنند که زمان دقیق اوج رونق وام دهی به دلار چه وقتی بود.
خبرگزاری ایسنا: نشریه اکونومیست در ادامه این گزارش نوشت: آیا دوران اوج رونق وام دهی به دلار در سپتامبر سال ۲۰۱۲ بود که زامبیا اوراق یوروبوند – که به دلار بودند- را با بازده ۵.۴ درصد عرضه کرد و ۱۲ میلیارد دلار پیش سفارش دریافت کرد یا شاید یک سال بعد آن بود که سرمایه‌گذاران ۸۵۰ میلیون دلار اوراق یوروبوند عرضه شده از سوی شرکت دولتی صید ماهی تن در موزامبیک را خریداری کردند. در این بین، شرکت نفت دولتی پتروبراس برزیل در ماه مه سال ۲۰۱۳ موفق شد ۱۱ میلیارد دلار اوراق قرضه ۱۰ ساله با ۴.۳۵ درصد بازده صادر کند که برای یک شرکت بازار نوظهور رکورد محسوب می‌شد.
سرمایه گذاران حتی پیش از صعود اخیر دلار، دلایلی داشتند که بابت خرید این اوراق افسوس بخورند. در فاصله نهم نوامبر که دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برنده شد و تعطیلات روز شکرگزاری، دلار در برابر ارزهای جهان توسعه یافته، سه درصد رشد کرد. چنین جهشی در یک فاصله زمانی کوتاه، کم سابقه به شمار می رود. استقراض به دلار در طول این سالها، علت بهبود این ارز به میزان چشمگیر را توضیح می‌دهد.
طبق آمار بانک تسویه حسابهای بین المللی، دولت‌ها و شرکتهای خارج از آمریکا تا پایان سال گذشته، ۹.۷ تریلیون دلار بدهی به دلار داشتند. از این رقم، ۳.۳ تریلیون دلار بدهی استقراض کنندگان در بازارهای نوظهور است که بیشتر آن در ترازنامه شرکت‌ها قرار دارد. در کشورهایی که بدهی ارز خارجی دارند، نرخ مبادله ارزی به عنوان یک آمپلی فایر مالی عمل می‌کند. بدهی دلاری مانند یک قرارداد فروش است. زمانی که شوکی اتفاق می افتد، تلاش برای پوشش کوتاه مدت، باعث صعود دلار می شود.
جدیدترین دور صعود دلار یک دلیل خاص داشته است. سرمایه‌گذاران انتظار دارند دونالد ترامپ با کنگره درباره کاهش مالیات شرکت‌ها و افزایش هزینه بر روی زیرساخت تفاهم پیدا کند. افزایش هزینه‌های مالی ممکن است بانک مرکزی آمریکا را برای افزایش سریعتر نرخهای بهره ترغیب کند و در نتیجه سرمایه‌ها به آمریکا بر می‌گردد و از بالا رفتن دلار حمایت می‌کند. اگر کاهش مالیات، شرکتهای چندملیتی را تشویق کند درآمدهای مالی را که در بهشتهای مالیاتی نگهداری می کنند به آمریکا برگردانند، دلار مورد حمایت بیشتری قرار می گیرد.
سیاست پولی در منطقه یورو تسهیلی خواهد ماند. انتظار می‌رود بانک مرکزی اروپا در نشست سیاست پولی بعدی خود که هشتم دسامبر برگزار می شود، برنامه خرید اوراق قرضه را گسترش دهد و به گفته پل شیرد از شرکت “اس اند پی گلوبال”، انتخاب ترامپ هدیه ای برای بانک مرکزی ژاپن است. این بانک در سپتامبر متعهد شده بود تورم را به هدف دو درصدی برساند و ضعیف شدن ارزش ین به این هدف کمک خواهد کرد. ین پس از پیروزی ترامپ هفت درصد ریزش کرد.
اگر در توکیو و فرانکفورت از دلار قوی استقبال می‌شود، در مقابل، بازارهای نوظهور به سه دلیل از چنین رویدادی استقبال نمی‌کنند. نخست اینکه کاهش شدید ارزش ارزها، بانک‌های مرکزی را برای افزایش نرخهای بهره تحت فشار قرار می‌دهد تا هم از کاهش بیشتر ارزش ارز ملی جلوگیری شود و هم با تورم حاصل از اُفت ارزش ارز مقابله شود. به عنوان مثال بانک مرکزی ترکیه در ۲۴ نوامبر نرخهای بهره را در واکنش به سقوط تاریخی لیره در برابر دلار افزایش داد.
ثانیا دلار قوی‌تر تاثیر غیرمستقیمی بر شرایط اعتبار در بازارهای نوظهور دارد. زمانی که دلار ضعیف است، شرکتهای مالی در بازار جهانی آزادانه استقراض می‌کنند، اما وقتی دلار قوی‌تر می‌شود، تامین اعتبار در بازارهای نوظهور محدودتر می‌شود.
سومین تاثیر دلار قوی‌تر مربوط به استقراضهای دلاری گذشته است. زیرا شرکت‌ها تلاش می‌کنند بدهی‌های دلاری خود را که با قوی‌تر شدن دلار به ارز داخلی سنگین‌تر می شود، پرداخت کنند و در نتیجه سرمایه گذاری و مشاغل را تعدیل می کنند.
