مهاجرت میکروب‌ها در بدن چگونه است ؟ + علائم و عوارض

به گزارش بهداشت نیوز، محمد حسینی – داروساز با تشریح عوارض خود سرانه مصرف دارو به هفت سئوال از جمله مقاومت میکروبی نسبت به آنتی بیوتیک چگونه به وجود می‌آید؟ مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک چه عوارضی دارد؟ مصرف نکردن آنتی بیوتیک تجویز شده توسط پزشک (قطع خودسرانه) چه عوارضی دارد؟ تغییر داروی آنتی بیوتیک از شکل خوراکی به تزریقی به طور خودسرانه کار درستی است؟ چه کسی در تغییر آن صاحب نظر است؟ آیا مقاومت میکروبی نسبت به آنتی بیوتیک از طریق زیست هم ایجاد می‌شود؟ و نحوه امحا داروها چگونه باید باشد؟ پاسخ داد.
آنتی بیوتیک به معنای ضد حیات است. یعنی از بین برنده حیات میکروب‌ها. از آنجایی که میکروب‌ها هوشمند هستند وقتی جان خودشان را در خطر ببینند، تغییر می‌کنند، این تغییر به دو صورت انجام می‌شود. یعنی مقاومت میکروب‌ها به آنتی بیوتیک‌ها، یا به صورت جهش داخلی است که در میکروب ایجاد می‌شود و یا به این صورت که وقتی میکروب آنتی بیوتیک را ببیند؛ اما آنتی بیوتیک آنقدر مقدارش بالا نباشد که بتواند میکروب را از بین ببرد، خودش را طوری تغییر می‌دهد که نسبت به آنتی بیوتیک مقاوم باشد.
بنابراین با مصرف خود سرانه آنتی بیوتیک‌ها، نوع دوم مقاومت میکروبی که مهم ترین نوع هم هست، ایجاد می‌شود. فراموش نشود مقاومت دارویی به آنتی بیوتیک فقط گریبان خودمان را نمی‌گیرد بلکه گریبان افرادی که اصلاً آنتی بیوتیک مصرف نکرده را هم می‌گیرد. یعنی مقاومت آنتی بیوتیکی به تمام مردم دنیا نیز منتقل می‌شود.
وقتی فرد آنتی بیوتیک مصرف می‌کند، آنتی بیوتیک به کمک سیستم ایمنی آمده و تعداد میکروب‌ها را کاهش می‌دهد. وقتی تعداد به جایی می‌رسد که کمتر از آشکار شدن علائم بیماری است، پس علائم فروکش می‌کند؛ اما میکروب از بین نرفته؛ اینجاست که فرد آنتی بیوتیک را قطع می‌کند؛ اما میکروب رشد بیشتری می‌کند و مثلا در گلو درد چرکی، میکروب مهاجرت می‌کند به سمت مفاصل، کلیه‌ها، قلب و آن جا تکثیر می‌شود.
حالت دیگر این است که بعد از 2 -5 روز از قطع خودسرانه دارو، علائم بیماری برمی‌گردد و فرد دوباره شروع می‌کند به خوردن دارو در نتیجه این دفعه فرد دیرتر از دفعه قبلی خوب می شود. اینجاست که فرد فکر می‌کند بدنش مقاوم شده است؛ اما اینطور نیست میکروب‌ها هر بار قوی تر می‌شود و در نتیجه مدت طولانی تری باید آنتی بیوتیک مصرف کند. مقاومت دارویی برای تمام افراد دنیا ایجاد می‌شود.
فراموش نشود اگر پزشک برای عفونت دندان آنتی بیوتیک تجویز کرده، فرد باید آن را تا آخر مصرف نماید. در حالیکه با مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک، خطر مقاومت عفونت نسبت به آنتی بیوتیک وجود دارد. حال اگر کسی با خوردن آنتی بیوتیک، در او ناراحتی ایجاد می شود مثلا گوارشی، نباید خودسرانه آن را به نوع تزریقی تغییر دهد بلکه این تغییر در نوع مصرف، فقط با نظر متخصص مربوطه صورت می‌گیرد.
فرد متخصص آنتی بیوتیکی را که همان طیف اثر را داشته باشد انتخاب کرده و میزان و فواصل مصرف تزریقی را تعیین می‌کند و لازم به ذکر است که مقاومت میکروبی نسبت به آنتی بیوتیک می‌تواند از طریق آلودگی زیست محیطی هم انجام شود. به همین خاطر توصیه می‌شود، همه داروها را باید منطقی مصرف کنیم؛ اما آنتی بیوتیک ها را باید مسئولانه مصرف کنیم. این مسئولیت بر عهده فرد است در قبال تمام دنیا نه فقط انسان‌ها بلکه محیط زیست و دیگر حیوانات.
دور ریختن آنتی بیوتیک به صورت غیر مسئولانه و نادرست، موجب می‌شود آنتی بیوتیک وارد محیط زیست شود و طریق آب‌های زیر زمینی. این آب را یا خودمان مصرف می‌کنیم یا دیگران بخورند، مثلاً گیاهان از این آب تغذیه می‌شوند و حیوانات این گیاهان را می‌خورند و به این ترتیب در چرخه محیط زیست قرار می‌گیرد چرا که گوشت این حیوان را انسان مصرف می‌کند.
خالی کردن داروهایی که ما نمی‌شناسیم در داخل فاضلاب، ممکن است متصاعد شوند و به ما آسیب برساند. ریختن آنتی بیوتیک به داخل فاضلاب یک فاجعه زیست محیطی است چرا که اگر هر فرد 2 قاشق آنتی بیوتیک بریزد، این آنتی بیوتیک از جاهای مختلف در یک جا جمع می شود و ایجاد مشکل می‌کند.
بهتر است داروهای اضافه را به داروخانه برده و نحوه درست امحا دارو را آموزش بگیریم. توصیه می‌شود افراد از ریختن دارو در زباله خودداری کنند و در این مورد با داروساز مشورت کنند. این موضوع در مورد هورمون‌ها، آنتی بیوتیک‌ها و … صدق می‌کند.
بعضی افراد آنتی بیوتیک تجویز شده برایشان به فاصله 6 ساعت است که اگر نتوانند دارو را سر وقت مصرف کنند، به محض به یادآوری این قضیه باید داروی فراموش شده را مصرف کنند مگر اینکه زمان مصرف آنتی بیوتیک بعدی رسیده باشد که در این صورت باید فقط یک عدد مصرف شود و دوز دارو 2 برابر نشود. البته اگر این افراد همواره فراموش می‌کنند باید از پزشک خود بخواهند آنتی بیوتیک دیگری که با فواصل طولانی تر مصرف شود را برایشان تجویز شود.