شوک تازه به اقتصاد سینمای ایران
نسخه غیرمجاز سریال‌ها و فیلم‌های منتشر شده در شبکه نمایش خانگی، باردیگر در پیاده‌روها در حال خرید و فروش است که این موضوع در شرایطی که گیشه سینماها وضعیت نامناسبی را تجربه می‌کنند، می‌تواند شرایط اقتصادی سینما را بغرنج‌تر کند.
به گزارش مهر، این روزها در کنار تمام حاشیه‌های سینمای ایران از
جمله مجادله موافقان و مخالفان پروژه‌های میلیاردی، مشکلات اکران، وضعیت
اقتصادی تولید، گران شدن بلیت‌های سینما، اختلافات مدیریتی و… شاید کمتر
سینماگر و حتی علاقمند به سینما متوجه احیای مجدد پدیده قاچاق فیلم‌های
سینمایی و حتی سریال‌های شبکه خانگی باشد.
از طرف دیگر این پدیده آنقدر به چشم مخاطبان سینما در گوشه و کنار خیابان
آشنا شدهاست که دیگر خیلی اهمیت به آن نمی‌دهند. اما این روزها در گوشه
خیابان‌های تهران شاهد فروش گسترده نسخه‌های قاچاق فیلم‌هایی هستیم که به
تازگی وارد شبکه خانگی شده‌اند و با وجود اینکه قیمت نسخه مجاز آنها 3000
تومان است، متخلفان از فرصت استفاده کرده و کپی این آثار را با قیمتی بسیار
نازل به فروش می‌رسانند.
به طوریکه در یک دی‌وی‌دی کپی فشرده فیلم‌هایی چون قسمت اول و دوم
مجموعه “قلب یخی”، مجله تصویری “روزی روزگاری فوتبال” و فیلم‌های
سینمایی “نارنجی پوش”، “پس کوچه‌های شمرون” و… تنها با قیمت 1500 تومان
ارائه می‌شود! غیرطبیعی به نظر نمی‌رسد که در شرایط اقتصادی موجود مخاطبان و
علاقمندان از این نسخه‌های غیرمجاز که اتفاقا چون از نسخه‌های مجاز کپی
شده‌اند دارای کیفیت هم هستند، استقبال کنند.
احیا یک پدیده شوم و فعالیت شبانه‌روزی یک ستاد
این معضل که به تازگی و پس از مدت‌ها پررنگ شده است، می‌تواند بیش از
گذشته افت فروش در گیشه سینمای ایران و حتی فروش نسخه‌های موجود در شبکه
نمایش خانگی را به‌دنبال داشته باشد. البته در طی این سالها و بعد از
کمپین سال 86 توسط سینماگران در موزه سینما برای مبارزه با قاچاق فیلم و
محصولات فرهنگی، شاهد کمرنگ شدن این پدیده در بازار بودیم. هرچند به گفته
مسئولان و برخی از سینماگران، در همین سالها هم شهرستانها همچنان با این
مشکل روبرو بودند و نسخه‌های مجاز آثار سینمایی کمترین فروش را در این
شهرها داشتند.
این شرایط در حالی است که جابری انصاری دبیر ستاد حمایت و صیانت از آثار فرهنگی و هنری
در ارتباط با عملیات‌های این ستاد در راستای مبارزه با توزیع گسترده آثار
غیرمجاز به خبرنگار مهر می‌گوید: عملیات ستاد به طور شبانه‌روزی در حال
انجام است. وی تأکید می‌کند: حتی در استان‌ها نیز ما عزم خود را برای
مبارزه با این موضوع جزم کرده‌ایم وخوشبختانه نیروی انتظامی نیز در این
ارتباط با ما همکاری‌های لازم را داشته‌است.
گرانی محصولات مجاز شبکه نمایش خانگی طبیعی است
گران شدن نسخه مجاز محصولات شبکه نمایش خانگی و در مقابل قیمت پایین
نسخه‌های غیرمجاز را می‌توان یکی از مهمترین دلایل در راستای فراهم شدن
بستر مناسب برای احیا پدیده قاچاق محصولات فرهنگی دانست. جابری انصاری در
این ارتباط معتقد است: بیشتر محصولات در کشور گران شده‌اند و نمی‌توان از
موسسه‌ها شبکه نمایش خانگی توقع داشت که با همان قیمت‌های قبلی محصول خود
را به بازار عرضه کنند. در هر صورت آنها معتقدند که مواد خام برای تولید و
عرضه گران شده و این درصد گران شدن طبیعی است.
وی یکی از راهکارهای مبارزه با این پدیده در سینما را چنین بر می‌شمارد:
قیمت سی‌دی خام در بازار هم اکنون 200 یا 300 تومان است. این قیمت باید به
1500 تومان برسد. از طرفی باید جلوی قاچاق سی‌دی از خارج از کشور را بگیریم
و تعرفه سی‌دی وارداتی را هم بالا ببریم. در این شرایط است که مواد خام که
متخلفان در اختیار می‌گیرند هم گران می‌شود و قطعا آنها کمتر سراغ آن
می‌روند.
در برخی شهرستانها در پروانه اشتغال “کپی و رایت آثار” درج می‌شود!
جابری انصاری همچنین درباره بحث قاچاق فیلم‌ها در شهرستانها که در تمام
این سالها قابل جلوگیری نبوده‌است هم عنوان می‌کند: جالب است در بعضی از
استان‌ها در پروانه اشتغال افراد کپی و رایت آثار مجاز اعلام شدهاست. این
موضوع در حال اصلاح است. به طور نمونه در استان قم با کمک ارشاد این شهر
موضوع در حال رفع شدن است و مشخص نیست که با چه تفسیر و بررسی این قبیل
پروانه‌های اشتغال صادر شده است. ما به طور شبانه روزی این موارد را نظارت
می‌کنیم.
وی یکی دیگر از مناطقی که متخلفان آثار هنری و سینمایی در آن مبادرت به
فروش می‌کنند را قطارهای مترو دانست و در اینباره می‌گوید: موارد زیادی ما
در مترو شهر تهران دیده‌ایم. در واگن خانم‌ها کسانی هستند که سی‌دی‌های
غیرمجاز را با قمیت پایین می‌فروشند. قطار نیز در حال حرکت است و این
دستفروش‌ها یک محل ثابت ندارند. امیدواریم حراست مترو تهران با ما در این
زمینه همکاری کند.
فرهنگسازی مهمترین رکن مقابله است
یکی از مسائلی که در دوران سال 86 به بعد و پس از برگزاری کمپین سینماگران
مورد توجه قرار گرفت و اتفاقا بسیار نیز به این موضوع کمک کرد، تهیه
انیمشن‌های مختلف و حتی تیزرهای متعدد با مضمون کپی آثار غیرمجاز بود که در
برخی از انها اتفاقا سینماگران حضور داشتند و از مردم می‌خواستند که این
کار را انجام ندهند و مدام در این تیزرها و انیمشن‌ها تاکید می‌شد که این
کار با دزدی هیچ تفاواتی ندارد.
نمایش این آثار تبلیغی از طریق تلویزیون و یا حتی در جشنواره‌ها و
جشن‌های مختلف یک نوع فرهنگسازی به وجود آورد و مردم نیز وقتی چنین کلمات و
درخواست‌هایی را از زبان بازیگران مورد علاقه‌شان می‌شنیدند، بسیار از آن
استقبال کرده و دیگر سراغ این نسخه‌های غیرمجاز نمی‌رفتند اما چند سالی است
که این رویه نیز به فراموشی سپرده شده است.
دبیر ستاد حمایت و صیانت از آثار فرهنگی و هنری در این باره معتقد است:
فرهنگسازی مهمترین رکن این موضوع است. دستگاه‌های فرهنگی و صداوسیما باید
ما را در این امر کمک کنند. این انیمیشن‌ها با محتوا مبارزه با قاچاف آثار
هنری قطعا می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. در این راستا باید تلویزیون به
عنوان یک رسانه مهم برنامه و تیزر در اینباره پخش کند. حتی می‌تواند
نشست‌هایی برگزار کرده و گفتگوهای ویژه پخش کند. برنامه هفت نیز می‌تواند
گزارش‌های خوبی در این ارتباط پخش کرده و از مردم بخواهد که به این موضوع
توجه کنند.
سایت‌های اینترنتی در کمین محصولات مجاز فرهنگی
وی همچنین یکی از دیگر فضاهای که متخلفان در آن مشغول به کپی غیرمجاز
هستند را اینترنت و سایت‌ها دانست و در اینباره می‌افزاید: متاسفانه در
فضای ایترنتی و برخی سایت‌ها دانلود غیرمجاز آثار صورت می‌گیرد. ما در این
بخش هر روز سایت‌ها را رصد می‌کنیم. در این بخش از طریق معاونت مربوطه این
موارد را به کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه گزارش می‌دهیم.
اما در هر صورت وی تاکید دارد که در اینباره همچنان مانند گذشته این ستاد
مسئولیت خود را انجام می‌دهد، جابری انصاری در اینباره می‌گوید: ما در
استان‌های مختلف مدام سفر داریم و با متخلفان برخورد می‌کنیم. به تازگی در
مازندان 54 هزار سی دی غیرمجاز کشف کردیم. جا دارد از نیروی انتظامی و
دادسرای فرهنگ و رسانه تشکر کنیم که ما را در این امر همیاری کردند.
با وجود تمام این تفاسیر در شرایطی که حاشیه‌ها پررنگ‌تر از متن سینما شده
است، باید توجه کنیم که همیشه سودجویانی هستند که از این فضا سواستفاده
کرده و شرایط را سخت‌تر از امروز می‌کنند. توجه سینماگران، اهالی رسانه،
مسئولان مربوطه و حتی صداوسیما می‌تواند به این امر راهگشا باشد تا ما شاهد
افول سینمای ایران بیش از این در بخش عرضه و تقاضا نباشیم.
