به تاریخ انقضای داروها توجه کنید/ داروهای تاریخ‌گذشته، سمی هستند؟!
خیلی از ما زمانی که با تاریخ انقضای یک دارو مواجه می‌شویم، از خودمان می‌پرسیم که یعنی از این تاریخ به بعد، دیگر نباید آن دارو را مصرف کرد؟ آیا ممکن است داروی تاریخ گذشته، ما را مسموم یا راهی بیمارستان کند؟
به گزارش بهداشت نیوز، خیلی از ما زمانی که با تاریخ انقضای یک دارو مواجه می‌شویم، از خودمان می‌پرسیم که یعنی از این تاریخ به بعد، دیگر نباید آن دارو را مصرف کرد؟ آیا ممکن است داروی تاریخ گذشته، ما را مسموم یا راهی بیمارستان کند؟
بهتر است بدانید که منظور از درج تاریخ انقضا روی یک دارو، آخرین تاریخی است که شرکت دارویی تولید کننده دارو، نهایت قدرت اثر آن را تضمین می‌کند. یعنی بعد از گذشت این تاریخ، ما نمی‌توانیم تکیه چندانی بر اثربخشی آن دارو داشته باشیم.
شاید برایتان جالب باشد که نتیجه یکی از تازه‌ترین پژوهش‌های انجمن پزشکی امریکا درباره تاریخ انقضای دارو را بدانید که طی آن، این انجمن به بررسی اثربخشی داروهای مختلف پس از گذشت تاریخ انقضای آنها پرداخت. براساس یافته‌های این پژوهش، مشخص شد که ۸۸ درصد داروها به‌طور متوسط حتی تا ۶۶ هفته پس از گذشت تاریخ انقضا هم همچنان از نهایت اثربخشی برخوردار هستند. یعنی گاهی برخی از داروها، بیش از یک سال پس از گذشتن تاریخ انقضای خود هم اثر درمانی مناسبی برای مصرف‌کننده خواهند داشت.
حالا شاید این سوال برایتان پیش بیاید که پس چرا تاریخ انقضایی با این دامنه از خطا روی داروها درج می شود؟ پاسخ این است که خطایی در این زمینه رخ نمی‌دهد و نداده، بلکه شرکت‌های دارویی معمولا این تاریخ انقضا را براساس پیش‌فرض‌های خود مبنی بر نگهداری دارو در شرایط نامناسب تعیین می‌کنند تا در صورت نگهداری در شرایط نامطلوب، همچنان تاریخ انقضای دارو قابل استناد باشد. این در حالی است که اگر شما دارو را در جای خشک و خنک و به دور از تابش مستقیم نور آفتاب نگهداری کنید، می‌توانید امیدوار باشید که اثربخشی داروی‌تان تا مدت‌ها پس از تاریخ انقضای آن ماندگار باشد.
حالا سوال دیگری که مطرح می‌شود، این است که منظور از درج عبارت Beyond use date در کنار داروها چیست؟ این تاریخ و عبارت به ما می‌گوید که اگر محافظ دارو را باز کردیم، مثلا اگر قرص را از غلاف آن خارج کردیم یا در شیشه شربت را باز کردیم، دیگر باید تاریخ انقضا را نادیده بگیریم و به تاریخBeyond use date توجه کنیم. این تاریخ دوم، کوتاه‌تر از تاریخ انقضای اصلی است و ممکن است شربتی که ۲ سال تاریخ انقضا دارد، تنها ۲ هفته شانس ماندگاری و اثربخشی در صورت باز شدن درش را داشته باشد.
در مورد احتمال ابتلا به مسمومیت دارویی پس از مصرف داروهای تاریخ گذشته هم باید بدانید که به جز در مورد یکی از فرمولاسیون‌های قدیمی تتراسایکلین که پس از گذشت تاریخ انقضا موجب نوعی آسیب توبولار (سندرم فانکونی) برگشت‌پذیر می‌شود، شانس ابتلا به مسمومیت دیگری وجود ندارد. درواقع، جز این یک مورد، هیچ‌گونه گزارشی مبنی بر ایجاد مسمومیت دارویی به علت گذشتن تاریخ انقضای دارو وجود ندارد و گذشتن تاریخ انقضا به خطرات مصرف یک دارو چیزی نمی‌افزاید، بلکه تنها از قدرت اثر آن می‌کاهد.
