وقتی استخوان هایمان پوک می شوند!

پوکی استخوان یا استئوپروز از دیرباز وجود داشته ولی زیاد مورد توجه قرار نمی‌گرفت به دلیل اینکه علایم خاصی به غیر از شکستگی استخوان در موارد پیشرفته از خود نشان نمی‌دهد.

پوکی استخوان شایع‌ترین بیماری متابولیک استخوان است که امروزه به عنوان یک معضل بهداشت عمومی شناخته می‌شود که با بالارفتن سن جامعه، اهمیت آن روز به روز بیشتر می‌شود. به طوری که سازمان جهانی در سال 1991 پوکی استخوان را همراه با سرطان، سکته قلبی و سکته مغزی، چهار دشمن اصلی بشر اعلام کرده است. با توجه به اهمیت و شیوع این بیماری در این باره با دکتر نیما باقری، متخصص ارتوپد و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به گفتگو نشسته که در ادامه می‌خوانید:

وی در ابتدا گفت: پوکی استخوان از دو منظرقابل بررسی است. نوع اول و شایع آن که در افراد به دلیل افزایش سن، توده استخوانی از بین می‌رود و افراد دچار پوکی استخوان می‌شوند ولی در نوع دیگر که در همه سنین قابل مشاهده است بدین صورت است که اختلال در رسوب کردن مواد معدنی در استخوان‌ها ایجاد می‌شود و بر اثر آن افراد دچار پوکی استخوان می‌شوند.

دکتر باقری با بیان اینکه “روش‌های درمانی برای هر نوع از پوکی استخوان متفاوت است”، ادامه داد: در مورد نوع اول پوکی استخوان که اکثرا در افراد مسن مشاهده می‌شود و در خانم‌ها پس از یائسگی با توجه به تغییرات هورمونی بیشتر مشاهده می‌شود به طوری که توده‌های استخوانی کاهش پیدا کرده و در نتیجه بافت استخوانی فرد نیز کاهش می‌یابد و در این نوع از بیماری علایمی مشاهده نمی‌شود درصورت وارد شدن یک ضربه ساده، استخوان فرد می‌شکند به طور مثال با یک افتادگی ساده امکان شکستگی دست و لگن وجود دارد.
این متخصص ارتوپد خاطرنشان کرد: در نوع دیگر پوکی استخوان به دلیل عدم رسوب مواد معدنی و کلسیم بافت استخوانی کاهش می‌یابدو دیگر آن استحکام لازم از بین می‌رود و به شکستگی‌های متعدد، درد در استخوان منجر می‌شود.

وی در پاسخ به این سوال که” علل عدم رسوب مواد معدنی در استخوان‌ها چیست”، عنوان کرد: یکی از دلایلی که موجب عدم رسوب مواد معدنی در استخوان‌ها می‌شود، ژنتیک است که توسط جذب مواد معدنی در روده‌ها و افزایش دفع آن از کلیه زیاد ایجاد می‌شود . نوع تغذیه هم در ایجاد این بیماری نقش بسیارمهمی دارد بدین گونه که فرد بر اثر کمبود مصرف لبنیات، غلات و ویتامین D دچار این بیماری می‌شوند.

وی بیان کرد: با توجه به اینکه یکی از منابع مهم ویتامین D، قرار گرفتن در زیر نور خورشید است، در کشور ما به دلیل تماس کم با نور آفتاب، کمبود این نوع ویتامین به وجود می‌آید، به خصوص در خانم‌ها به دلیل نوع پوشش کمبود ویتامین D، کلسیم و ضعف در استخوان‌ها ایجاد می‌شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، راه‌های تشخیص بیماری پوکی استخوان از نوع اول را اینگونه عنوان کرد: خانم‌ها بعد از سن 60 سالگی و در دوران یائسگی برای تشخیص و پیشگیری این بیماری هر پنج سال یکبار باید آزمایش سنجش تراکم استخوان انجام شود و در آقایان نیز در صورت بروز شواهدی از پوکی استخوان باید این آزمایش سنجش تراکم استخوان انجام شود تا در صورت وجود این بیماری از گسترش آن جلوگیری شود. وی در مورد تشخیص نوع دوم پوکی استخوان بیان کرد: افرادی که دچار کمبود مواد معدنی در استخوان‌ها هستند باید با انجام آزمایش خون که در آن سطح کلسیم، فسفر، ویتامین D مورد بررسی قرار می‌گیرد، پی به وجود این بیماری برد و آن را ریشه کن کرد. دکتر باقری در پاسخ به این سوال که علایم پوکی استخوان چیست، اظهار کرد: علایم پوکی استخوان ضعف، بی حالی، دردهای پراکنده در ناحیه استخوان می باشد .

وی در مورد راه‌های جلوگیری از پوکی استخوان خاطرنشان کرد: مصرف منظم مواد معدنی، لبنیات، قرار گرفتن در معرض آفتاب، پیاده روی 5 الی 10 دقیقه‌ای زیر نور آفتاب، مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم و در صورتی که شخص به آن حساسیت دارد از مکمل غذایی حاوی کلسیم استفاده کند از راه‌های پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان می‌باشد.

دکتر باقری ادامه داد: برای افراد مسن ورزش و فعالیت منظم و مصرف منظم لبنیات، تشخیص به موقع پوکی استخوان شروع به موقع اقدامات درمانی، برای درمان و پیشگیری بیماری پوکی استخوان موثر است. وی در پایان توصیه کرد: در صورت ایجاد بیماری پوکی استخوان‌، افراد باید سریعا مراحل درمان را آغاز کنند تا از عواقب جبران ناپذیر آن جلوگیری گردد زیرا شکستگی‌هایی که در اثر پوکی استخوان ایجاد شود هم درمان آنرا مشکل‌تر می‌کند و طول عمر افراد را نیزکاهش می‌دهد لازم است که افرادی که در گروه خطر قرار دارند یعنی خانم‌ها پس از یائسگی و آقایان بعد از سن 60 سالگی حتماً به پزشک مراجعه کرده و آزمایش سنجش تراکم استخوان را جهت اطمینان خاطر انجام دهند.