ضررهای استفاده از ظروف پلاستیکی

ایسنا: حسین صفاری مدیر گروه بهداشت محیط مرکز بهداشت استان اصفهان اظهار کرد: تلفن‌های مردمی از ابتدای روزهای آغازین محرم نشان می‌دهد که افراد خیری که اقدام به پخش نذورات می‌کنند هنوز از زیان‌های ظروف پلاستیکی آگاه نیستند.

وی با بیان این‌که ظروف پلاستیکی دارای درجات مختلفی است و تعدادی از آن‌ها مورد تایید است، افزود: انواع نوشیدنی‌ها حتی نوشیدنی‌های سرد در ظروف پلاستیکی برای محیط زیست مشکلات زیادی ایجاد می‌کند.
 
مدیر گروه بهداشت محیط مرکز بهداشت استان اصفهان با بیان این‌که سلامتی شهروندان و موضوع زیست محیطی دو فاکتوری است که موجب منع استفاده از ظروف پلاستیکی می‌شود، ادامه داد: ظروف پلاستیکی در تماس با حرارت و چربی سرطان زا است. صفاری بیان کرد: در حال حاضر ظروف یکبار مصرف گیاهی به وفور در بازار وجود دارد و از خیرین تقاضا می‌شود نذورات خود را در این ظروف توزیع کنند.
 
وی به ذبح حیوانات در خیابان‌ها اشاره کرد و گفت: با توجه به احتمال انتقال بیماری‌های مشترک بین انسان و دام که ممکن است موجب ابتلای انسان و حتی مرگ شود باید از ذبح دام در معابر و خیابان‌ها پرهیز شود. این کارشناس بهداشت محیط تصریح کرد: خون تازه دام، اگر آلوده باشد ابتدا قصاب سپس افرادی که دور محل اجتماع کرده‌اند و پس از آن کسانی که گوشت مصرف می‌کنند را در معرض خطر ابتلا به بیماری قرار می‌دهد.
 
صفاری تاکید کرد: ذبح حیوانات در مقابل دسته‌های عزاداری و هیئت‌های مذهبی موجب باعث افزایش بیماری‌ها می‌شود و این موارد باید الزاما تحت شرایط بهداشتی و در کشتارگاه‌ها انجام شود. وی با اشاره به این‌که با حضور کارشناسان بهداشت محیط در هیئت‌های مذهبی آموزش‌های لازم در این خصوص ارایه شده است، افزود: غذاهای نذری باید یک ساعت قبل از مصرف بسته بندی شود تا از انواع آلودگی‌ها به دور باشد، چرا که سال گذشته مواردی از مسمومیت‌ مشاهده شده است.
 
همچنین ایرنا در این رابطه آورده است: زمانی که ظروف پلاستیکی وارد سفرهای ما شد هیچ کسی فکر نمی کرد که روزی به یک معضل زیست محیطی و بهداشتی تبدیل شوند .این ظروف پلاستیکی کم کم وارد مساجد ، تکایا و مراسم عزاداری شده اند و اکنون کار به جایی رسیده است که ظروف فلزی که سال ها جایگاه خاصی در مجالس داشتند امروزه به فراموشی سپرده شده و ظروف پلاستیکی جای آنها را گرفته اند.
 
براساس بررسی های انجام شده استفاده از ظروف یک بار مصرف پلاستیکی 73 درصد و گیاهی پنج درصد در ایام سوگواری افزایش پیدا می کند. این درحالی است که این ظروف پلاستیکی 300 تا 500 سال در طبیعت باقی می مانند.
 
از پیدایش و آغاز استفاده از ظروف یک بار مصرف در کشورمان بیش از 30 سال نمی گذرد اما در مدت چند سال اخیر سرعت تولید این ظروف آنچنان سریع بالا رفته که میزان تولید آنها به بالای 570 هزار تن در سال رسیده است.
 
ˈحسین عبیری گلپایگانی ˈ فعال محیط زیست در مورد استفاده از ظروف یک بار مصرف پلاستیکی گفت : در حال حاضر به ازای هر ایرانی در سال تقریبا 10 کیلو مواد نفتی به انواع ظروف پلاستیکی یک بار مصرف تبدیل می شود .
 
وی افزود : با توجه به جدی نگرفتن بازیافت پسماند این مواد ، میزان زیادی از آنها پس از مصرف در طبیعت رها می شوند و از آنجا که زمان جذب آنها در طبیعت بسیار طولانی است بنابراین خسارات جبران ناپذیری را به محیط زیست وارد می کنند.
 
بر اساس پیش بینی های کارشناسان زیست محیطی در صورتی که روند تولید ظروف پلاستیکی همچنان ادامه داشته باشد در چند سال آینده قشری از خاک زمین های کشاورزی ایران نیز از این مواد پلاستیکی پوشیده می شود.
 
پلاستیک ها از نفت که منبع انرژی تجدید ناپذیر است ، تهیه می شوند . مصرف روزافزون پلاستیک ها به معنی اتلاف این منبع انرژی است . از طرفی وقتی که مواد پلاستیکی را دور می ریزیم و یا بهتر بگوییم در فضای باز رها می کنیم آنها جزیی از منظره طبیعی آن ناحیه می شوند زیرا 250 تا 300 سال و برخی تا 500 سال در طبیعت باقی می مانند .
 
پلاستیک های مدفون از رشد ریشه های گیاهان جلوگیری می کنند این در حالی است که پلاستیکی شدن خاک موجب خفگی گیاهان می شود.
 
عبیری در این مورد گفت : ˈ مشکل بودن بازیافت مواد پلاستیکی و مخاطرات محیط زیست ˈ وˈ انتقال مواد مضر ( مونومرها) به غذا در شرایط خاصˈ از مهمترین معایب ظروف پلاستیکی یک بار مصرف است.
 
این فعال محیط زیست یادآور شد که هم اکنون حدود 5000 کارخانه و کارگاه تولید ظروف یک بار مصرف در کشور وجود دارد که بسیاری از آنها مجوز تولید این ظروف را ندارند . در حالی که باید تمام این ظروف بر اساس استاندارد های تعیین شده ، تولید شوند.
 
کارشناسان معتقدند انباشته شدن این مواد در طبیعت به خصوص در پارک های جنگلی و سواحل ، از نظر دیداری باعث نازیبایی مناظر و در نتیجه ناراحتی و کاهش بازدید کننده ها و کم شدن درآمد اقتصادی مناطق می شود.
 
ولی در این میان برخی از کارخانه های داخلی نیز ظروف یک بار مصرف بر پایه گیاهی تولید می کنند .
 
کار روی پلیمرهای گیاهی در جهان از سال 1970 و در زمان بحران نفت آغاز شد . در آن زمان کشورهای پیشرفته به فکر استفاده از موادی برای بسته بندی افتادند که وابسته به نفت و مشتقات آن نباشد ، بنابراین پلیمرهای گیاهی ساخته شده با ترکیباتی مانند سیب زمینی ، ذرت و گندم مورد آزمایش قرار گرفت .
 
این پلیمرهای هیدروکربنی دارای خواص ضعیف پلیمری هستند که با تغییر و اصلاح آنها می توان به ویژگی های پلیمر نفتی رسید. شکل و ظاهر این ظروف کاملا مشابه ظروف پلاستیکی است با این تفاوت که زیست تخریب پذیر هستند.
 
در بهمن ماه سال 1384 واحد تولید ظروف یک بار مصرف گیاهی با حضور وزیر بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی وقت در کشور گشایش یافت . ایران پس از کشورهای آمریکا ، انگلیس ، آلمان و ایتالیا پنجمین کشور جهان و اولین کشور آسیایی موفق در این زمینه و ورود به عرصه انقلاب سبز جهانی محسوب می شود.
 
تولید ظروف قابل بازیافت از پلیمرهای زیست تخریب پذیر بر دو پایه طبیعی و سنتزی است ، پلیمرهای بر پایه مواد طبیعی، بر اساس پلیمرهای با منشا حیوانی یا گیاهی هستند.
 
عمده ترین و شاخص ترین مواد اولیه طبیعی که در دنیا برای تولید پلیمرهای زیست تخریب پذیر مورد استفاده قرار می گیرند، ˈپلی ساکارید هاˈ به خصوص انواع نشاسته هاست . نشاسته نیز از گندم ، ذرت ، سیب زمینی و برنج به دست می آید.
 
عبیری در مورد ظروف یک بار مصرف گیاهی گفت : مواد تشکیل دهنده پلیمرهای گیاهی در نقاط مختلف دنیا بر اساس فراوانی مواد گیاهی فرق می کند . به عنوان مثال در اروپا از نشاسته سیب زمینی و در آمریکا از نشاسته ذرت و در استرالیا از نشاسته گندم استفاده می شود . هر چند نشاسته سیب زمینی از لحاظ پلیمری دارای بیشترین خاصیت است اما در ایران از نشاسته ذرت استفاده می شود چون تولید آن زیاد است.
 
وی خاطرنشان کرد : در استفاده از این ظروف هیچ محدودیتی وجود ندارد و تمام انواع ظروفی که با پلاستیک های معمول ساخته می شوند با پلیمرهای گیاهی هم قابل تولید هستند. قیمت ظروف یک بار مصرف گیاهی تقریبا به اندازه بهای ظروف یک بار مصرف پلاستیکی است ولی در صورتی که جامعه به سمت استفاده از این ظروف گام بردارد ، بدون تردید قیمت آن ها بسیار کاهش می یابد.
 
در حال حاضر بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای اروپایی با به کار بستن روش های جانشین سعی کرده اند استفاده از ظروف یک بار مصرف پلاستیکی را به حداقل برسانند. کاربرد پلیمرهای گیاهی جهت تولید ظروف یک بار مصرف و به کارگیری کیسه های پارچه ای به جای کیسه های نایلونی در هنگام خرید نمونه ای از این روش ها است.
 
باید تلاش شود تا ظروف یک بار مصرف پلاستیکی بر پایه پلیمر جایشان را به ظروف یک بار مصرف بر پایه گیاهی بدهند در غیر این صورت خسارات ناشی از ظروف پلاستیکی پلیمری بر طبیعت ، محیط زیست و انسان جبران ناپذیر خواهد بود.