چه می شود که قرنیه قوز می کند!

برخی بیماری‌ها شایع و شهره هستند و برخی کمتر شناخته شده. بیماری قوز قرنیه (کراتوکونوس Keratoconus) نیز از جمله این بیماری هاست که گرچه اسم و رسم چندانی ندارد، اما می‌تواند بسیار خطرناک باشد و ما را دچار تبعات جبران‌ناپذیری کند. قوز قرنیه، اختلالی غیرالتهابی و پیشرونده است که معمولاً قرنیه چشم را گرفتار می‌کند. در این بیماری قرنیه نازک و از شکل منظم و کروی خود خارج می‌شود.

این بیماری چشمی-که در صورت بی‌توجهی بسرعت پیشروی می‌کند- در بسیاری موارد به ایجاد نزدیک بینی، آستیگماتیسم نامنظم و کاهش دید منجر می‌شود. از این رو، شناختن آن و دانستن راه‌های درمان این بیماری می‌تواند ما را در پیشگیری از بروز کم بینایی و حتی نابینایی ناشی از قوز قرنیه یاری دهد.

دکتر امیر اسهرلوس، در تعریف بیماری قوز قرنیه می‌گوید: به زبان ساده، نازک شدن بافت قرنیه چشم را قوز قرنیه می‌گویند. در این بیماری بخشی از سطح قرنیه چشم که مهم‌ترین بافت بینایی چشم محسوب می‌شود به شکلی پیشرونده نازک می‌شود و حالت مخروطی شکل و بیرون زده به خود می‌گیرد.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران می‌افزاید: معمولاً این بیماری در سنین بلوغ فرد را گرفتار می‌کند و در مدت زمانی حدود یک تا دو دهه پیشرفت می‌کند. پس از گذراندن مدت زمان پیشرفت، ممکن است بیماری ثابت بماند یا پیشرفت محسوس نباشد و به کندی صورت بگیرد.
دلیل ایجاد قوز قرنیه هنوز کاملاً مشخص نشده اما معمولاً در بیماران دارای حساسیت‌های چشمی، سندروم داون و مبتلایان به دیگر اختلالات چشمی شایع‌تر است و به ایجاد ضعیفی چشم و تار شدن دید فرد مبتلا منجر می‌شود.
وی علائم بروز این بیماری را چنین توضیح می‌دهد: این بیماری معمولاً درد یا التهاب و قرمزی به همراه ندارد و بیشتر مبتلایان به قوز قرنیه با شکایت از کاهش بینایی و تاری دید که با استفاده از عینک هم رفع نمی‌شود به چشم پزشک مراجعه می‌کنند.
مسئول علمی بیستمین کنگره سراسری اپتومتری ایران در ادامه به مراحل بیماری اشاره می‌کند: در مراحل ابتدایی بیماری معمولاً کاهش بینایی خفیف است و متخصص می‌تواند با تجویز یک عینک کاملاً تخصصی مشکل بینایی بیمار را اصلاح کند. مبتلایان باید بدانند، اصول تجویز عینک در این بیماری کاملاً خاص و تخصصی است و اطلاعات ویژه‌ای می‌طلبد. بنابراین نباید در تهیه عینک سهل‌انگاری کرد و آن را از افرادی که دانش کافی در این زمینه ندارند تهیه کرد. با پیشرفت بیماری، رفته رفته قدرت دید فرد مبتلا افت می‌کند و دیگر عینک نمی‌تواند به طور کامل دید فرد را افزایش دهد.
دکتر اسهرلوس معتقد است بهترین روش اصلاح دید در مراحل پیشرفت بیماری، تجویز و فیت لنزهای تماسی هارد و لنزهای تماسی مخصوص قوزقرنیه است. این لنز‌ها با مکانیزم پوشاندن نامنظمی‌های سطح قرنیه دید بسیار عالی و فوق‌العاده‌ای را برای بیمار فراهم می‌کنند که با عینک و لنزهای تماسی معمول (نرم) قابل دستیابی نخواهد بود. اما گاهی لنزهای تماسی هارد معمولی با قطر کم هم مشکل برخی از بیماران را حل نمی‌کند این دسته از بیماران بهتر است از لنزهای اسکلرال مانند لنزهای MSD استفاده کنند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه 90 درصد مبتلایان می‌توانند با استفاده از لنز تماسی مناسب تا آخر عمر، دید خوبی داشته باشند خاطرنشان می‌کند: درمان جراحی برای بیماری که در مراحل خفیف و متوسط بیماری قرار دارد نامناسب است اما اگر بیماری پیشرفت کرد و لنزها نیز کارایی خود را از دست دادند می‌توان از جراحی‌هایی مانند گذاشتن حلقه (رینگ) داخل قرنیه استفاده کرد. این شیوه درمان به تأیید سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) نیز رسیده است. اما کمتر از 8 درصد این بیماران دچار پیشرفت شدید بیماری و کدورت در قرنیه می‌شوند به طوری که قرنیه به طور کامل عملکرد و بافت سالم خود را از دست می‌دهد. برای درمان این دسته از بیماران جراحی پیوند قرنیه بهترین گزینه خواهد بود.
متأسفانه در بسیاری از موارد برخی از بیماران با تصور اینکه با انجام عمل جراحی قرنیه دید مناسبی خواهند داشت و دیگر از استفاده از لنز تماسی بی‌نیاز می‌شوند، اصرار می‌کنند که مورد عمل جراحی قرار گیرند. دکتر اسهرلوس در این مورد می‌گوید: این تصور اشتباه است. حتی اگر بهترین جراحی پیوند قرنیه صورت گرفته و قرنیه پیوندی نیز پس زده نشود باز هم بیمار با قرنیه پیوندی دید و بینایی خوبی نخواهد داشت و باید 6 ماه پس از عمل جراحی برای آنها لنز تماسی هارد قرار داده شود. به علاوه این بیماران باید تا آخر عمر ضمن استفاده از دارو تحت معاینات مکرر و منظم قرار گیرند تا مشکلی برای قرنیه پیوند شده به وجود نیاید.
وی در خاتمه خاطرنشان می‌کند: فیت لنز تماسی روی قرنیه پیوندی بسیار سخت‌تر از فیت این لنز روی قرنیه خود بیمار است و ممکن است عوارضی هم به همراه داشته باشد. بنابراین توصیه می‌کنم تا جایی که ممکن است از جراحی و دستکاری در بافت قرنیه پرهیز شود.