سونامی هولناک علیه ذخایر ژنتیکی متنوع ایران با تولید محصولات تراریخته

 سرپرست یک گروه تحقیقاتی محصولات تراریخته گفت: واردات محصولات تراریخته و تغییرات ژنتیکی در بذرها به‌بهانه مقاوم‌سازی به آفات و تغییرات اقلیمی غیرقابل پیش‌بینی، سونامی هولناکی علیه ذخایر ژنتیکی متنوع کشورمان است.

به گزارش باشگاه خبرنگاران، رشد روزافزون جمعیت، کمبود منابع آبی و البته تخریب عرصه‌های کشاورزی، جهان را با سرعت به‌سمت پدیده‌ای شوم به‌نام بذرهای تراریخته می‌برد؛ نتیجه‌ای که منجر به تولید محصولات تراریخته، محصولاتی با دستکاری ژنتیکی می‌شود  که از حالت عادی خارج شده‌اند یعنی از نظر ژنتیکی محصولات تراریخته با محصول اصلی تفاوت دارند.

در رابطه با تولید محصولات کشاورزی و غذا با منابع تراریخته، با توجه به تأثیر متعدد و گسترده‌ای که این دست‌کاری‌ها می‌تواند ایجاد کند بین مجامع علمی و محققان دو گروه در دنیا شکل‌ گرفته‌اند که یک گروه حل تمام مشکلات کمبود و فقر غذایی و راه دستیابی به کشاورزی پیشرفته را به این فناوری نسبت داده و گروه دیگر به‌علت گستردگی و تنها مجهول بودن ابعاد آثار این فناوری و حتی اثرات مخربی که به‌روی تنوع زیستی و بر هم خوردن چرخه زیستی می‌شود، در حد محدود و کنترل‌شده در محیط آزمایشگاه بسنده می‌کنند.

در کشور ما شیوع واردات این نوع محصولات و توجه به این تغییرات ژنتیکی به‌روی بذرها به‌بهانه مقاوم‌سازی با آفتها و تغییرات اقلیمی غیرقابل پیش‌بینی؛ سونامی هولناکی علیه ذخایر ژنتیکی گیاهی و خوراکی کشور ایجاد کرده است.

مهر نوشت، سرپرست گروهی از محققان کشورمان که به‌روی این پدیده شوم با عنوان «روتن ارگانیک» تحقیق می‌کنند درباره نحوه برخورد متفاوت دولتمردان کشورهای مختلف با این پدیده گفت: دولتمردان در بعضی از کشورهای پیشرفته با رعایت استانداردهای قوی تنها به کار تحقیقاتی پرداخته و خصوصاً در تولید، رهاسازی و مصرف این‌گونه محصولات غذایی و کشاورزی محدودیت شدیدی قائل هستند؛ در سطح دوم کشورهایی هستند که تولید تجاری این محصولات را جایز شمرده که عمدتاً این کشورها با رویکرد اقتصادی محصولات تولیدی را با برچسب تراریخته به بازار ارائه می‌دهند و مورد حمایت مافیای پیچیده کمپانی‌های غذا و دارو و محصولات کشاورزی هستند و دسته سوم به‌علت نداشتن قانون لازم و مدیریت صحیح ناچار به استفاده از این محصولات هستند.

کاوه خداپرست خاطرنشان کرد: بدون شک این فن‌آوری با توجه به بازار مصرف و نیازمندی‌های اولیه زمینه تهدیدات خاموش و دائمی که ریسک بسیار بالا در حوزه سلامت، کشاورزی، محیط زیست و حتی اقتصادی را داشته، فراهم می‌کند که در صورت بی‌توجهی جدی بر اساس ضوابط و رعایت استانداردهای لازم این تهدیدات برای کشور بسیار جدی و خطرناک است.

وی با اشاره به مزیت پایداری محصولات تراریخته در مقابله با آفات برای کشاورزان و باغداران گفت: با توجه به اینکه، این محصولات نسبت به سموم مقاوم هستند، در نتیجه سموم و آفات را طولانی‌مدت در خود نگه می‌دارند که این موضوع سبب بیماریهای نهان و آلرژیهای گوناگون در بدن انسان می‌شود.

خداپرست یادآورشد: با بررسی مزایا و مضرات روشهای اصلاح ژنتیکی شاید بتوان به این نتیجه رسید که این محصولات برای سرمایه‌داران، تولیدکنندگان، کشاورزان و دولتها از نظر اقتصادی به‌صرفه‌تر و مناسب‌تر است اما آیا برای مصرف‌کنندگان و سلامت افراد هم نتیجه مطلوبی را می‌توان انتظار داشت؟

وی گفت: مطالعات انسانی نشان می‌دهد محصولات تراریخته می‌توانند با ایجاد مواد زاید در بدن انسان‌ منجر به اختلالات طولانی‌‌مدت شوند، ژنی که به داخل سویای تراریخته تزریق می‌شود، می‌تواند وارد DNA باکتری زنده داخل روده‌های انسان شود، همچنین سموم حشره‌کشی که با ذرت تراریخته تولید می‌شود، در خون زنان باردار و کودکان متولدشده هم یافت شده است.

این پژوهشگر و محقق بیان کرد: راه‌حل اساسی و راهگشا برای خروج از بحران مصرف این نوع محصولات بین مردم، بی‌نیازی از واردات این حجم از تراریخته‌ها در کشور است که بالای 50 درصد از حجم واردات به کشور را شامل می‌شود.

خداپرست اضافه کرد: کنار این مهم توجه به تولید داخلی در زمین‌های تحت کشت به‌علاوه واردات محصولات غیر تراریخته و طبیعی افزایش کمی برداشت بذور طبیعی توسط مبارزه طبیعی با آفات، استفاده از روشهای مؤثر و طبیعی اصلاح کلاسیک مانند انواع هیبریداسیون، اینتروگرسیون، استفاده از تلاقی‌های برگشتی، انواع انتخابهای دوره‌ای و توده‌ای است.

وی برنامه‌ریزی برای اصلاح ساختار خاک‌ها و کشت زمین‌های انبوه غیربارور با راه‌حل‌هایی نوین و سرمایه‌گذاری در این زمینه و برنامه‌ریزی برای استفاده بهینه از منابع موجود و کاهش ضایعات و تلفات محصولات تولیدی و توجه عموم مردم به ضرورت استفاده از محصولات ارگانیک را از دیگر عوامل کنترل ورود بذور و محصولات تراریخته به داخل کشور عنوان کرد.

خداپرست با اشاره به نوع برخورد کشورهای توسعه‌یافته با توجه به دستیابی زودهنگام آنها به این نوع محصولات خاطرنشان کرد: با وجود آنکه واردات محصولات تراریخته در اتحادیه اروپا آزاد است، طبق قانون، این کشورها مختار هستند تا کشت این محصولات را درون خاک خود محدود یا ممنوع کنند، ضمن اینکه بیشتر محصولات تراریخته در کشورهای دنیا مصارف غیرخوراکی و یا غیرمستقیم دارند.

سرپرست گروه تحقیقاتی روتن ارگانیک با اشاره به تهدیدات ذخایر ژنتیکی متنوع گیاهی و خوراکی در کشور توسط این فناوری گفت: در خصوص تنوع زیستی بسیار غنی و ذخایر ژنتیکی متنوع ایران در جوامع بین‌المللی اتفاق‌ نظر وجود دارد و دشمن به هر نحوی که ممکن است در پی خارج کردن ذخایر از کشور و ثبت در کشور خود و در نهایت تخریب و حذف آن در کشور ایران است در حالی که همین ذخایر ژنتیکی به‌عنوان برترین عامل برای مقابله با هر نوع تهدید و حمله بیوتروریستی و اگروتروریستی به‌حساب آمده که متأسفانه توسط فناوری تولید محصولات تراریخته در معرض تهدید قرار گرفته است.

خداپرست افزود: فناوری تراریخته به‌مرور زمان تنوع زیستی را از بین خواهد برد به‌علاوه اینکه با فرار ژن‌های محصولات تراریخته نه‌‌تنها ارقام بومی و ذخایر ژنتیکی آسیب می‌بیند بلکه موجب ایجاد آفات و بیماری‌های مقاوم‌تر می‌شود و به‌تبع آن کشور در معرض تخریب، آلودگی و فرسایش قرار می‌گیرد و به‌خلاف ادعای طرفداران تولیدات این محصولات مصرف سموم و آفت‌کش‌ها به ‌مراتب در کشور بیشتر خواهد شد.

مسئول گروه تحقیقاتی روتن ارگانیک تصریح کرد: امروزه استفاده از محصولات تراریخته، تنها در 26 کشور و عموماً در کشورهای جهان سومی مجاز است؛ در اروپا 17 کشور تولید محصولات دستکاری‌شده ژنتیکی را به‌طور کلی منع کرده‌اند؛ واردات تراریخته‌ها از خارج اتحادیه اروپا هم حداکثر با یک درصد تراریختگی و با زدن “برچسب” انجام می‌شود.

وی گفت: مصرف این محصولات پرخطر در روسیه طی یک دهه اخیر از 12 درصد به تنها دوصدم درصد رسیده است ولی متأسفانه در کشور ما به‌خلاف تجربه ثابت‌شده جهانی سالانه 5 میلیارد دلار محصولات دستکاری‌شده ژنتیکی وارد می‌شود!

این پژوهشگر با اشاره به تشکیل گروهی از محققان و دانشگاهیان کشور برای مقابله با خطرات این محصولات خاطرنشان کرد: یکی از مؤثرترین شیوه‌ها در این زمینه اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به مردم و با در نظر گرفتن این موضوع که امروزه استفاده از شبکه‌های اجتماعی ظرفیت بالا و ضریب نفوذ زیادی در افکار عمومی جامعه ایجاد کرده است.

وی ابراز امیدواری کرد با روشنگری در این زمینه بین آحاد مردم، مقاومت نسبت به مصرف این نوع محصولات را بالا برد.