یبوست عملکردی چیست و چرا ایجاد می شود؟

اگر یبوست ناشی از عدم عملکرد صحیح سیستم دفع مواد زاید بدن باشد، آن را یبوست عملکردی یا ابتدایی می نامند.

این نوع یبوست به علت دیگری جز عملکرد سیستم بدن ایجاد نمی شود و در کودکان و بالغین مسن تر شیوع بیشتری دارد.

انواع یبوست عملکردی:

یبوست عملکردی خود انواعی دارد که شامل:

-یبوست با وجود سرعت طبیعی مواد در روده:

این نوع، شایع تر از نوع دیگر است. وقتی مبتلا به این نوع یبوست هستید عضلات روده به صورت طبیعی منقبض و ریلکس می شوند؛ نه خیلی آهسته و نه خیلی سریع. مدفوع شما با همان سرعت طبیعی حرکت می کنداما همچنان قوام مدفوع سفت است و به سختی دفع می شود. همچنین ممکن است فرد درد و نفخ را نیز تجربه کند.

این نوع یبوست معمولا با خوردن غذاهای فیبردار و قرص های ملین درمان می شود. در اصل فرد باید روش زندگی و تغذیه ی خود را اصلاح کند.

 -یبوست به دنبال کاهش سرعت عبور مواد در روده: در این نوع یبوست، روده با سرعت مناسب مواد را منتقل نمی کند و پزشکان هنوز نمی دانند علت اصلی آن چیست اما فرضیه ای که وجود دارد این است که اعصاب سیگنال های کافی به عضلات ارسال نمی کنند و در نتیجه عضلات به اندازه ی کافی وارد عمل نمی شوند و سرعت حرکت مواد که وابسته به انقباض و انبساط عضلانیست، کاهش میابد.

علایم این نوع یبوست عبارتند از:

-عدم احساس ضرورت برای دفع

-دفع با فرکانس کمتر از یکبار در هفته

-مدفوع خشک و سفت

-شکم دردناک و نفخ

این نوع از یبوست در بین زنان جوان شایع تر است و علت این شیوع بیشتر هم مشخص نیست. داروهای ملین و غذاهای فیبر دار خیلی کمک کننده نیستند اما رفتاردرمانی (بیوفیدبک تراپی) تاثیرگذار است.

یبوست ناشی از اختلالات دفع ( عدم هماهنگی صحیح عضلات ):

برای خروج مدفوع از بدن عضلات باید به صورت هماهنگ وارد عمل شوند. این عضلات شامل عضلات دریچه ی مقعد هم می شود که حین دفع باید ریلکس شود تا مدفوع بیرون بیاید. اگر این هماهنگی بهم بریزد ممکن است شما حس ضرورت دفع را داشته باشید اما حین انجام دفع با مشکل و درد روبرو می شوید.

چه موقع این مشکل ایجاد می شود؟

-اگر مدت زیادی در توالت زور بزنید و فشار بیاورید تا مدفوع خارج شود

-اگر از انگشتانتان برای خروج مدفوع استفاده کنید یا مکررا انما کنید ( وارد کردن آب یا روغن ب داخل مقعد جهت      تسهیل دفع)

-استفاده از ملین هایی که منجر به بهبودی نمی شوند

افراد مبتلا به این نوع یبوست اغلب مشکل همورویید دارند و ممکن است شقاق نیز در اطراف مقعدشان ایجاد شود.

این بیماری حتما باید درمان شود وگرنه وضعیت پیچیده تر و دردناک تر می شود. این که چه چیزی باعث این نوع یبوست می شود مشخص نیست اما رفتاردرمانی و فیزیوتراپی (شامل تمرین درمانی، بیوفیدبک تراپی و مشاوره در رابطه با اصلاح روش زندگی) تا حد زیادی به درمان آن کمک کرده است.      

تشخیص:

گاهی برای تشخیص یبوست تست هایی انجام می شود با هدف تعیین نوع یبوست و اطمینان از عدم وجود مشکلات دیگر.

تست هایی که پزشک برای یبوست تجویز می کند بستگی به تاریخچه ای که از بیمار می گیرد دارد چراکه ممکن است به تشخیص های متفاوتی با علایم مشابه برسد که برای افتراق آن ها نیاز به این تست ها دارد. عمدتا بر اسا سن بیمار، شدت یبوست، وجود یا عدم وجود خون در مدفوع و مدت زمان وجود مشکل و … تست خاصی را درخواست می کند.

-آزمایش خون

-دفکوگرافی

-سیگموییدوسکوپی و کولونوسکوپی

-سونوگرافی

-MRI

-CT

فیزوتراپیست و پزشک معالج شما برای آگاهی از شرایط ناحیه ی مقعد و عملکرد عضلات معایناتی را انجام می دهند که هم خارج مقعد و هم داخل مقعد حین این معاینات بررسی می شود.