هپاتیت چیست و چرا ایجاد می شود؟

هپاتیت، بیماری التهابی کبد می باشد که معمولا از طریق عفونتهای ویروسی ایجاد می شوند اما مصرف سوء داروها، سموم و الکل هم می توانند سبب بروز هپاتیت شوند.

کبد در قسمت فوقانی سمت راست شکم قرار گرفته و دارای نقشهای مهمی می باشد، مانند :

1.    تولید صفرا که برای هضم غذا ضروری است

2.    جذب و دفع سموم از بدن

3.    دفع بیلی روبین، کلسترول، هورمونها و داروها

4.    تجزیه کربوهیدارتها، چربی خا و پروتئینها

5.    ذخیره سازی گلیکوژن، مواد معدنی و ویتامینها (A، D،E  و K)

6.    سنتز پروتئینهای خون مانند آلبومین

هپاتیت التهاب بافت کبد است که به دنبال عفونتهای ویروسی یا سوء مصرف برخی داروها و سموم ایجاد می شود. هپاتیت می توان به صورت مسری و غیر مسری رخ دهد. برخی افراد مبتلا علایمی از خود بروز نمی دهند اما برخی دیگر ممکن است دارای علایمی نظیر تغییر رنگ زرد پوست و سفیدی چشم، بی اشتهایی، استفراغ، خستگی، درد شکم و یا اسهال باشند.

هپاتیت می توان به صورت حاد (به خصوص ناشی از عفونت ویروسی) و مزمن در افراد مبتلا وجود داشته باشد. با گذشت زمان نوع مزمن شده هپاتیت می تواند به نارسایی کبد و یا سرطان کبد پیشرفت نماید.

هپاتیت براساس نحوه درگیری ویروسی به پنج گروه  A، B، C، D، E  تقسیم بندی می شود. هپاتیت A همیشه یک بیماری حاد و کوتاه مدت است، در حالی که هپاتیت B، C و D به احتمال زیاد بیماری مداوم و مزمن شده خواهند بود. هپاتیت E معمولا حاد است ولی بروز آن در زنان باردار می تواند بسیار خطرناک باشد.

هپاتیت A به وسیله عفونت ویروسی و به صورت حاد ناشی از مصرف مواد غذایی و آب آلوده با مدفوع فرد آلوده، آلوده شده است، منتقل می شود. هپاتیت A معمولا به درمان نیازی ندارد و با استراحت و تغذیه مناسیب درمان می شود. البته واکسن هپاتیت A برای جلوگیری از عفونت ویروسی در کودکان و بزرگسالان وجود دارد و کودکان بین سنین 12 تا 18 ماهه این واکسن را دریافت می کنند.

هپاتیت B از طریق تماس با مابعات عفونی (نظیر خون، ترشحات واژن و یا مایع منی) بدن فرد آلوده منتقل می شود. استفاده از داروهای تزریقی، داشتن رابطه جنسی با شریک آلوده به ویروس هپاتیت B خطر ابتلا به هپاتیت B را افزایش می دهد. هپاتیت B با داروهای ضد ویروسی درمان می شود ولی درمان ممکن است مدت زمان طولانی طول بکشد. البته واکسن هپاتیت B در کودکان و بزرگسالان انجام می شود.

هپاتیت C از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن فرد آلوده، به خصوص از طریق تزریق مواد مخدر و روابط جنسی، منتقل می شود این نوع از هپاتیت شایع ترین عفونت ویروسی کبد در امریکا می باشد. برای درمان هر دو نوع حاد و مزمن هپاتیت C از ترکیبی از داروهای ضد ویروسی استفاده می شود. با پیشرفت بیماری هپاتیت مزمن C به سیروز کبدی ممکن است افراد مبتلا، کاندید پیوند کبد شوند. متاسفانه واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد.

هپاتیت D به عنوان یک بیماری نادر ولی جدی و خطرناک کبدی مطرح می شود. این نوع از هپاتیت به طور عمده از طریق تماس مستقیم با خون فرد آلوده منتقل می شود. متاسفانه درمانی برای هپاتیت D وجود ندارد؛ البته می توان با واکسیناسیون برای هپاتیت B، از ابتلا به هپاتیت D جلوگیری نمود.

هپاتیت E اغلب یک عفونت ویروسی حاد خودمحدودشونده و خوش‌خیم می باشد و به‌ ندرت خطرناک می شود؛ مگر اینکه فرد مبتلا باردار باشد یا ضعف سیستم ایمنی داشته باشد. در حال حاضر هیچ درمانی برای هپاتیت E وجود ندارد ولی به افراد مبتلا توصیه می شود که استراحت مناسب، مصرف مایعات سالم و کافی و مواد مغذی کافی داشته باشند.

در هپاتیتهای B و C ممکن است در  ابتدا علایم بیماری ایجاد نشوند ولی علایم هپاتیت حاد عبارتند از :

1.    خستگی

2.    علایم آنفولانزا

3.    ادرار تیره رنگ

4.    مدفوع کمرنگ یا زرد رنگ

5.    درد شکم

6.    از دست دادن اشتها و کاهش وزن بی دلیل

7.    پوست زرد رنگ

هپاتیت از طریق آزمایشات خون، کبدی، سونوگرافی و نمونه برداری بافت کبد (بیوپسی کبدی) تشخیص داده می شود.

در بیماری هپاتیت بهترین روش، پیشگیری می باشد. برای جلوگیری از ابتلا به هپاتیت، کارهای زیر ضروری می باشند :

1.    در زمان پانسمان زخم و بریدگی‌های پوست از دستکش استریل استفاده شود.

2.    از ریش‌تراش، مسواک، و لوازم آرایشی اختصاصی خودتان استفاده کنید.

3.    رابطه جنسی سالم داشته باشید و در صورت نیاز از کاندوم استفاده نمایید.

4.    در صورتی که به این بیماری مبتلا هستید، خون، پلاسمای خود را اهدا  نکنید.