موارد کاربرد جراحی قلب و عوارض آن را بشناسید

قلب یک ارگان توخالی و مخروطی شکل است و در فضای قفسه سینه بین ریه ها قرار دارد قلب یک لایه عضلانی به نام میوکارد دارد و دارای 2 پوشش است که یکی لایه داخل قلب را می پوشاند که موسوم به اندوکارد است و لایه خارجی را پری کارد می گویند. پری کارد دارای 2 جداره است که مابین آن مایع سروزی قرار دارد که باعث سهولت حرکت قلب می شود.
موارد کاربرد جراحی قلب و عوارض آن را بشناسید

نوک قلب در فضای پنجم دنده ای سمت چپ قرار داد و در این نقطه ضربان قلب به خوبی شنیده می شود. قاعده قلب به سمت بالا و عقب متمایل است.

قلب دارای دو دسته اعصاب خودکار سمپاتیک (افزایش ضربان قلب) و پاراسمپاتیک (کاهش ضربان قلب) می باشد در حالت استراحت قلب بیشتر تحت تأثیر سیستم پاراسمپاتیک قرار دارد ولی در فعالیت و اضطراب ضربان قلب تحت کنترل سمپاتیک افزایش می یابد.

 

موارد کاربرد جراحی قلب:

 

A  ) ضایعات مادرزادی:

 

 بیشتر کودکان 14-1 ساله تحت این نوع جراحی قرار می گیرند.

 

عوامل موثر در ایجاد ضایعات مادرزادی:

 1) اعتیاد مادر به الکل ، مواد مخدر و سیگار در دوران بارداری

2) دیابت

3) آنتی بیوتیک ها و مصرف بی رویه آنها در سه ماهه اول حاملگی

4) برخی بیماری ها مثل سرخچه

 

1) Patent ductus arteriosus(P.D.A)( باز بودن مجرای شریانی)

جنین در زمانی که در رحم مادر است با خون تصفیه شده مادر در ارتباط است و نیازی به گردش خون ریوی  ندارد لذا بین قوس آئورت و شریان ریوی مجرایی وجود دارد که خون بین آنها جریان دارد.

بعد از تولد این مجرا بایستی بسته شود و اما در  برخی موارد این مجرا باز می ماند. این عامل باعث می شود که خون از آئورت با فشار زیاد وارد شریان ریوی که دارای فشار کمتری است می شود و علائم زیر بروز می کند.

1-  افزایش جریان خون ریوی

2-  کاهش جریان خون سیستیک

3- عدم رشد طبیعی کودک

4-  مستعد بودن به عفونت های تنفسی

2- AortaCoarctation of: (تنگ شدن مادرزادی شریان آئورت)

در این اختلال آئورت در قسمت دیستال تراز محل انشعاب شریان ساب کلاوین چپ دچار تنگی موضعی می گردد علائم زیر بروز می کند.

1- اختلال ریتم نبض

2- افزایش فشار خون در سر و اندام های فوقانی که باعث سردرد، خونریزی های مکرر از بینی، کاهش فشار خون اندام تحتانی و سرد شدن و سیانوزه شدن دیستال پا

3- هیپرتروفی بطن چپ

3- Arterial Septal Defect (A.S.D): نقص دیواره بین دو دهلیز

4- Ventricular Septal Defect(V.S.D): نقص دیواره بطنی

5- Pulmonary stenosis:

تنگی مادرزادی دریچه شریان ریوی است که سبب کاهش جریان خون ریوی می شود و هایپرتروفی بطن راست را بدنبال دارد در این اختلال خون اکسیژن دار کمتری به وجود می آید.

لذا بیمار حالت تنگی نفس دارد که با فعالیت بدنی بیشتر می شود و علایم سیانوز و خستگی نیز دیده می شود.

6- Aortic Stenosis:

تنگی دریچه آئورت علائم هیپرتروفی بطن چپ،  کاهش برون ده قلبی، خستگی زودرس، تنگی نفس و درد را بدنبال دارد.

این تنگی به مرور زمان با رسوب کلسیم روی دریچه و افزایش سن، دارای علائم شدیدتری است.

7- Fallot’s tetralogy:

شایع ترین عارضه مادرزادی است که 15% ضایعات مادرزادی را تشکیل می دهد و این سندروم دارای چهار علامت ذیل است.

الف–تنگی دریچه شریان ریوی

ب –  هایپرتروفی بطن راست

ج –  آنومالی محل قرارگیری آئورت

د –وجود V.S.Dیا وجود منفذ بین دو بطن

علائم :

Ø     این بیماران متسعد عفونت های تنفسی هستند.

Ø     سیانوز به علت دریافت خون وریدی توسط آئورت

Ø     افزایش احتمال سنکوب به علت آنوکسی مغز

Ø     تنگی نفس حین فعالیت

Ø     تمایل بچه به نشستن در حالت Squat: زیرا با ایجاد این وضعیت فشار روی آئورت شکمی افزایش یافته و گردش خون آئورت در مقابل خون وریدی مقاومت کرده و مانع از ورود خون بیشتر از بطن راست به آئورت می شود.

Ø     انگشتان چماقی شکل

 

B)  Ischemic heart disease:  بیماری های ایسکمیک قلبی

 

 اسپاسم و تنگ شدن عروقی کرونر قلب که باعث نرسیدن خون به میوکارد می شود.

 بیمار درد شدیدی را در قفسه سینه احساس می کند. و اگرحمله ایسکیمی شدید باشد موجب سکته قلبی می شود (M.I)  به معنی نکروز سلولهای میوکارد است و به تدریج سلولهای نکروزه تبدیل به بافت فیبروز می شود.

در آقایان و در سنین بالای 45 سال بیشتر دیده می شود. شریان کرونری چپ بیشتر درگیر می شود.

عوامل موثر: چاقی، مصرف سیگار، اضطراب، افزایش فشار خون و کلسترول توارث، وضعیت شغل، عدم فعالیت های ورزشی، دیابت.

 

* علائم:

1- درد شدید خنجری در قسمت قدام سینه با انتشار به بازوی چپ

2- تعریق حین حمله بر اثر واکنش سیستم سمپاتیک در صورت و دستها

3- آریتمی قلبی

4- سرد شدن نواحی دیستال

5- تنگی نفس به صورت تنگی نفس حین فعالیت Exertion Dypnea

6- برادی کاردی و تاکی کاردی

7- علائم رادیوگرافی: هیپرتروفی قلب، رسوب کلسیم در مناطقی از قلب

 

تکنیکهای جراحی قلب:

 

الف: جراحی قلب ( open heart sutgery) که به دو صورت زیر انجام می شود:

1- Bypass: (دستگاه قلب وریه مصنوعی)

2- Hypotermia: ( کاهش دمای بدن)

 

در صورتی که نیاز به تکنیکهای فوق نباشد به آن جراحی قلب بسته یا Closed heartگویند.

مثل جراحی های لازم برای رفع تنگی در دریچه های قلب و آنوریسم آئورت

* Bypass:

شامل یک پمپ و یک دستگاه اکسیژناتور است در زمانی که به صورت Total Bypassاستفاده شود. خون را از وریدهای بزرگ مثل وریداجوف تحتانی و فوقانی گرفته و بعد از عبور خون از دستگاه اکسیژناتور و اکسیژن گیری، خون وارد پمپ شده و بدون ورود به قلب از طریق لوله دیگری وارد آئورت نزولی یا شریان فمورال می شود.

در مواقع Partial Bypass، خون از دهلیز و بطن راست خارج می شود ولی خون از وریدهای ششی گرفته شده پس از عبور از پمپ وارد آئورت نزولی می شود. زمانی که جراحی روی قلب چپ باشد از روش Partial  استفاده می نمایند.

 

* Hyportemia

در حالت عادی ارگانهای بدن قادر به تحمل ایسکمی بدون عوارض نیستند اما در هیپوترمی در دمای 10 درجه سانتی گراد بدون هیچ عارضه ای بافت های بدن تا یک ساعت می توانند ایسکیمی را تحمل نمایند.

1- پتوی سرد کننده که دارای مخازن آب و الکل است.

2- سرد کردن جریان خون توسط دستگاه Refrigerantو عبور خون از این دستگاه که سریعترین روش می باشد  در این روش استفاده از استفاده از هپارین جهت جلوگیری از لخته شده خون می باشد.

 

برش های جراحی:

 

1- Median sternal:

 متداولترین روش می باشد که در آن استرنوم به دو قسمت تقسیم می شود که بیمار احساس سائیدگی استرنوم در حین تنفس را دارد. مهمترین اختلال پوسچر shoulder protraction و Round backمی باشد.

2- Lat thoracotomy:

این برش نیز برای جراحی قلب، در فضای اینترکوستال چهارم و پنجم در سمت چپ قفسه سینه است. عضلات پکتورال ماژور و مینور و بین دنده ای قطع می شود و اختلال پوسچرال بصورت عدم تقارن یکطرفه در پوسچر و خشکی مفاصل شانه بوجود می آید. را داریم.

3-  برش Transverse   یا Submammary:

این برش در فضای بین دنده ای چهارم زده می شود و استرنوم به دو قسمت فوقانی و تحتانی به صورت عرضی قطع می شود. عضلات پکتورال و بین دنده ای در این برش قطع می شود.این برش متداول نمی باشد.

 

 

عوارض جراحی:

 

1- عوارض تنفسی :

 کلاپس ریه یکی از مهمترین عوارض جراحی ریه است.  عفونت ریه ، پنوموتوراکس،  هموتوراکس از دیگر عوارض تنفسی مطرح می باشند.

2- عوارض قلبی و عروقی :

Ø     ترومبوز در وریدهای مختلف از جمله اندام تحتانی و آمبولی

Ø     آریتمی قلبی

Ø     تامپوناد  Tamponade: تجمع خون بین دو لایه پری کارد را گویند که اگر بیشتر از cc200 باشد قلب به اندازه کافی متسع نشده و مانع پر شدن بطن ها در مرحله دیاستول می شود و در نتیجه ایست قلبی به وقوع می پیوندد.

* علائم تامپولاد : رنگ پریدگی –تعریق –تنگی نفس –کاهش فشار خون –کاهش صدای قلب و آریتمی قلب

3-  عوارض محل برش:

عفونت –درد – بد جوش خوردن و چسبندگی و عدم ترمیم

4- خشکی مفاصل:

معمولاً مفاصل بین دنده ای و مهره ها و به خصوص شانه ها مستعد خشکی مفصل هستند است.

5- ضعف عضلانی :

 این افراد ضعف جنرال دارند. اما عضلاتی که حین جراحی پاره می شوند نیز مستعد ضعف هستند.

6- دفورمیتی پوسچرال به صورت Protractionشانه بعد از برشMid sternalو یا اسکولیوز در لترال  توراکوتومی.

7- مشکلات نورولوژیکی مثل آسیب عصب واگ و آسیب شبکه براکیال.

برگردان: فیزیوتراپیست غزل خراجی