علل ایجاد خشکی دهان و روش های درمان آن
همه ی ما به بزاق دهان برای مرطوب نگه داشتن و تمیز کردن دهان و هضم غذا نیاز داریم. بزاق دهان همچنین از طریق کنترل باکتری ها و قارچ ها، از عفونت دهان جلوگیری می کند.
وقتی دهان شما به اندازه ی کافی بزاق تولید نکند، دهان شما خشک و وضعیت ناراحت کننده ای خواهد داشت. خوشبختانه بسیاری از درمان ها می توانند به رفع خشکی دهان کمک کنند که به آنها زروستومیا گفته می شود.
دلایل خشکی دهان چیست؟
علل خشکی دهان شامل موارد زیر است:
عوارض جانبی داروهای خاص
خشکی دهان یک عارضه جانبی رایج بسیاری از داروهای تجویزی و غیر تجویزی استه که این داروها شامل داروهای مورد استفاده برای درمان افسردگی، اضطراب، درد، آلرژی و سرماخوردگی (آنتی هیستامین ها و دکونژستان)، داروهای ضد چاقی، آکنه، صرع، فشار خون بالا (دیورتیک)، اسهال، تهوع، اختلالات روان پریشی، بی اختیاری ادرار، آسم (برونش دیالیتور) و بیماری های پارکینسون است. خشکی دهان همچنین می تواند یکی از عوارض جانبی آرام کننده عضلات و آرامبخش ها باشد.
عوارض جانبی برخی بیماری ها و عفونت ها
خشکی دهان می تواند از عوارض جانبی شرایط پزشکی خاص مانند سندرم شوگرن، بیماری ایدز، آلزایمر، دیابت، کم خونی، فیبروز کیستیک، آرتریت روماتوئید، فشار خون بالا، بیماری پارکینسون، سکته مغزی و سرخک باشد.
عوارض جانبی برخی از درمان های پزشکی
آسیب رسیدن به غدد بزاقی (غددی که بزاق تولید می کنند) سبب کاهش مقدار بزاق تولید شده می شود. به عنوان مثال این آسیب ها می تواند شامل تابش اشعه به سر و گردن و شیمی درمانی برای درمان سرطان باشد.
آسیب عصبی
خشکی دهان می تواند به علت آسیب یا جراحی ناشی از آسیب عصبی به ناحیه سر و گردن باشد.
مشکلات تنفسی
مشکلات سینوس ها یا تیغه ی بینی که بینی را به دو سوراخ چپ و راست تقسیم می کند، می تواند موجب تنگی در نفس شود و نفس کشیدن از راه بینی را سخت کند و همین امر باعث می شود که شما از راه دهان تنفس کنید و زمینه ی خشکی دهان را فراهم کند.
بالا رفتن سن
وقتی سن شما بالاتر می رود، غدد بزاقی دیگر مانند سابق بزاق تولید نمی کند و عملکرد آن کاه می یابد و طبیعتا ترشح کمتر آنها سبب خشکی دهان می شود.
کمبود آب بدن
شرایطی که سبب کاهش آب بدن می شود شامل تب، عرق کردن بیش از حد، استفراغ، اسهال، از دست دادن خون و سوختگی می باشد و این عوامل می توانند سطح آب بدن را کاهش دهند.
شیوه ی زندگی
سیگار کشیدن و یا جویدن آدامس می تواند بر مقدار بزاق شما تاثیر گذار باشد و سبب خشکی دهان شود. همچنین تنفس با دهان باز می تواند باعث خشکی دهان شود.
از بین بردن غدد بزاقی
علائم خشکی دهان چیست؟
علائم معمول عبارتند از:
احساس چسپندگی و خشکی در دهان
تشنگی مکرر
زخم های دهان، زخم یا ترک پوست گوشه ی دهان، لب های ترک خورده
احساس خشکی در گلو
احساس سوزش در دهان به ویژه در زبان
زبان خشک، قرمز و سرد
مشکلات در صحبت کردن یا مشکل در خوردن، جویدن و بلعیدن
خارش و خشکی بینی و گلو درد
بوی بد دهان
دهان خشک چرا ایجاد مشکل می کند؟
علاوه بر ایجاد علائم ذکر شده در بالا، خشکی دهان می تواند خطر ابتلا به ورم لثه (بیماری های لثه)، پوسیدگی دندان و عفونت های دهان را افزایش دهد. خشکی دهان همچنین می تواند استفاده از دندان مصنوعی را سخت کند.
مشکل خشکی دهان چگونه درمان می شود؟
اگر فکر می کنید که خشکی دهان شما به علت داروهای خاصی است که مصرف می کنید، می توانید با پزشک خود مشورت کنید. پزشک ممکن است دوز مصرفی را تغییر دهد و یا یک داروی متفاوت دیگر را که باعث خشکی دهان نشود، تجویز کند. همچنین احتمال دارد که پزشک یک شستشو دهنده ی دهان را برای حفظ رطوبت دهان تجویز کند. اگر این کار نتواند به شما کمک کند، ممکن است که یک دارو برای افزایش تولید بزاق تجویز کند که به آن سالاجن می گویند. شما همچنین می توانید مراحل زیر را نیز امتحان کنید:
مکیدن آبنبات بدون قند یا جویدن آدامس بدون قند
نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز برای کمک به حفظ رطوبت دهان
شستشوی دندان ها با خمیر دندان فلوراید، استفاده کردن از دهانشویه فلوراید و مراجعه مرتب به دکتر
مسواک نوع نرم برای شستشوی دندان ها مناسب تر است
تا جایی که ممکن است از طریق بینی خود نفس بکشید و از تنفس با دهان خودداری کنید
از یک دستگاه تولید بخار استفاده کنید تا رطوبت اتاق خواب شما را تنظیم کند
از جایگزین های بزاق مانند بزاق مصنوعی استفاده کنید
غذاهایی مانند سوپ و آبگوشت و به طور کلی غذاهای نرم و مرطوب که داغ نیستند، میل کنید
از غذاهای شور و خشم مانند بیسکویت، کراکر، نان تست و نان های خشک، میوه های خشک، ماهی و غذاهای حاوی شکر زیاد اجتناب کنید.
از نوشیدنی های حاوی الکل و کافئین مانند قهوه، چای، نوشابه و نوشیدنی های حاوی شکلات دوری کنید.
