تهوع‌آورهای پنهانی را بشناسید

وقتی حالت تهوع به ما دست می‌دهد دیگر نمی‌توانیم انکارش کنیم. این احساس ناراحت‌کننده‌ی آشنا گاهی به دلایلی اتفاق می‌افتد که انتظارش را ندارید:

اضطراب

حالت تهوع می‌تواند از علائم شایع اضطراب باشد. وقتی دستخوش نگرانی و هیجان می‌شوید، مثلاً حمله‌ی پانیک، بدن شما در وضعیت جنگ یا گریز قرار می‌گیرد و آدرنالین وارد جریان خونتان می‌شود تا شما را برای واکنش مناسب در برابر دشمن (بجنگید یا فرار کنید) آماده کند. در این میان، عملکردهای بدن مانند گوارش تقریباً متوقف شده و باعث تجمع سموم در بدن می‌شود. در نهایت سیگنال‌های شیمیایی به مغز فرستاده می‌شود تا احساس تهوع ایجاد شود.

حالت تهوع، استفراغ و شکم‌درد دارید؟ ممکن است علتش مشکلی در معده‌تان باشد؛ اما این علائم همچنین می‌توانند آژیر خطری برای دیابت نوع اول نیز باشند.

اسیدوز دیابتی زمانی روی می‌دهد که سلول‌های محروم از انرژی (که قند مورد نیازشان را به دلیل عدم تولید کافی انسولین دریافت نمی‌کنند) شروع می‌کنند به سوزاندن چربی به عنوان سوخت و باعث می‌شوند مواد شیمیایی به نام کتون‌ها به مقدار زیادی در خون و ادرار تجمع کنند.
فرد حال بدی پیدا می‌کند و وقتی در شرایط اسیدوز قرار می‌گیرد دچار حالت تهوع می‌شود. این بیماری می‌تواند منجر به کما یا مرگ شود، مخصوصاً در افرادی که نمی‌دانند دیابت دارند یا نسبت به علائم هشداردهنده مانند تشنگی زیاد یا تکرر ادرار بی‌توجه‌اند.

نارسایی غدد آدرنال

این اختلال هورمونی به این معنی است که غدد فوق کلیوی‌تان نمی‌توانند به مقدار کافی هورمون تولید کنند. یکی از علل نارسایی آدرنال، بیماری آدیسون است که یک بیماری خود ایمنی بوده و به غدد آدرنال آسیب می‌زند و توانایی تولید کورتیزول‌شان را محدود می‌کند که هورمونی ضروری برای رشد، سوخت و ساز و سایر عملکردهاست.

از کجا باید بدانید غدد فوق کلیوی‌تان خوب کار نمی‌کنند؟ علائم معمول این بیماری، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، کاهش وزن و در صورت تداوم، افت شدید فشارخون تا حدی است که فرد غش می‌کند. افرادی که نارسایی آدرنال دارند و این علائم را بروز می‌دهند باید هر چه زودتر تحت مراقبت‌های پزشکی قرار بگیرند، زیرا درمان نکردن این بیماری می‌تواند بیمار را بکُشد.

حمله قلبی

اگر دچار حالت تهوع یا احساس بدی در معده‌تان هستید، حتی اگر دردی در قفسه سینه‌تان احساس نمی‌کنید ممکن است در معرض یک حمله قلبی باشید. زنان بیشتر از مردان ممکن است دچار این علامت شوند. گاهی درد ناشی از حمله قلبی به صورت معده درد یا درد در قسمت میانی بالای شکم گزارش می‌شود یا دردی شبیه احساس ناراحتی یا سنگینی ناشی از بدهضمی.

ریفلاکس اسید معده

سوزش معده بارزترین نشانه‌ی ریفلاکس اسید معده به مری است؛ اما درد سوزاننده‌ی درون قفسه سینه یا معده‌تان تنها علامت ریفلاکس نیست. وقتی اسید معده یا محتویات معده به سمت مری بالا می‌آیند، ممکن است حالت تهوع به شما دست بدهد.

گاستروپارزی

تهوع تنها یکی از حالت‌ها و علائم ناخوشایند گاستروپارزی (فلج معده) است که یک اختلال گوارشی تضعیف کننده محسوب می‌شود. حرکت غذا به دلایل گوناگونی از معده به سمت روده کوچک کُند شده و یا به طور کل متوقف می‌شود، غذا در معده می‌ماند و در محیط تاریک و مرطوب معده، تخمیر می‌شود در نتیجه حالت تهوع به فرد دست می‌دهد.

بلعیدن یک ماده‌ی غیرخوراکی

طبیعتاً اگر چیزی را ببلعیم که نباید بلعیده شود متوجه می‌شویم؛ اما گاهی واقعاً ممکن است نفهمیم یک جسم خارجی را قورت داده‌ایم. مثلاً استخوانی از ماهی سالمون یا تاری از قلم مویی که با آن غذایتان را به روغن آغشته کرده‌اید. این جسم خارجی در معده می‌تواند حالت تهوع، استفراغ و شکم درد ایجاد کند.

بیماری‌های مرتبط با کیسه صفرا

درد ناگهانی سمت راست شکم بعد از خوردن غذایی چرب و سنگین، از علامت‌های رایج حمله کیسه صفراست. این درد معمولاً زمانی شروع می‌شود که ذرات سفتی به نام سنگ کیسه صفرا، مجراهایی عبور آنزیم صفرا را مسدود می‌کنند. البته افرادی که سنگ کیسه صفرا دارند فقط گاهی ممکن است دچار حالت تهوع شوند. چه درد داشته باشید و چه حالت تهوع، اگر سونوگرافی شما سنگی را نشان نداد تصور نکنید مشکلی وجود ندارد. سایر آزمایش‌های تصویری می‌توانند عملکرد کیسه صفرا را ارزیابی کنند و مشکل آن را نشان بدهند. گاهی کیسه صفرا ملتهب و بدشکل می‌شود. اگر علت تهوع، سنگ کیسه صفرا نباشد، ممکن است التهاب، عفونت، مصرف زیاد الکل و یا حتی یک تومور عامل حالت تهوع باشند.

سندروم استفراغ دوره‌ای

این سندروم ترسناک که بیشتر در میان کودکان شایع است می‌تواند بزرگسالان را نیز درگیر کند. سندروم استفراغ دوره‌ای موجب حملات مکرر تهوع شدید و استفراغ بدون هیچ دلیل مشخصی می‌شود. هر حمله‌ی این سندروم می‌تواند تا ساعت‌ها و یا حتی چند روز طول بکشد.

تهوع معمولی جزو علائم این سندروم نیست و مبتلایان با حالت تهوعی که دارند نقش بر زمین می‌شوند. علت این سندروم هنوز مشخص نیست؛ اما تحقیقات نشان می‌دهد بین سندروم استفراغ دوره‌ای و میگرن ارتباط وجود دارد. بیماران معمولاً با داروهای میگرن تحت مداوا قرار می‌گیرند.

حمله وازوواگال

وقتی خون می‌بینید رنگتان می‌پرد و حالت تهوع پیدا می‌کنید؟ این احساس ناخوشایند و احتمالاً غش بعد از آن، سنکوپ وازوواگال نام دارد که نوعی از دست دادن هوشیاری به مدتی کوتاه است که اصطلاحاً بیهوش شدن گفته می‌شود. درد، اضطراب، مدت زیاد سرپا بودن و فشار آوردن برای اجابت مزاج می‌توانند موجب افت ناگهانی ضربان قلب و فشارخون شوند. فرد پیش از بیهوش شدن ممکن است احساس سرگیجه و تهوع و یا حتی تپش قلب داشته باشد. سایر علائم شامل احساس سردی یا عرق کردن، صدای زنگ در گوش و تاری دید یا دید تونلی می‌شود.

داروهای تجویزی

خیلی از داروهای تجویزی و بدون نسخه موجب عارضه جانبی تهوع می‌شوند. بیس فسفونات‌های خوراکی که برای درمان پوکی استخوان تجویز می‌شوند و داروهای تزریقی دیابت که با کُند کردن گوارش، قند خون را کنترل می‌کنند می‌توانند موجب حالت تهوع شوند. برخی از داروهای فشارخون، ضدافسردگی و آنتی‌بیوتیک‌ها نیز می‌توانند حالت تهوع ایجاد کنند.

مکمل‌ها یا مسکن‌های بدون نسخه

حتی مسکن‌های معمولی مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن که به نام داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی معروف‌اند می‌توانند حالت تهوع ایجاد کنند. زمانی که این داروها روی سطح معده می‌نشینند، که می‌تواند بین نیم ساعت تا یک ساعت باشد، موجب تحریک زیاد معده می‌شوند.

این داروها را همراه غذا مصرف کنید یا از نوع پوشش‌دار آن‌ها استفاده کنید تا دچار حالت تهوع نشوید.

برخی از ویتامین‌ها و مکمل‌ها را نیز باید همراه غذا مصرف کنید تا تهوع نگیرید. آهن و ویتامین C می‌توانند معده را ناراحت کنند چون فرمولاسیون خاص آن‌ها تأثیر تحریک‌کنندگی دارد؛ اما به محض اینکه دارو معده را ترک کند، علائم نیز برطرف خواهند شد.