چرا پاکستان به دنبال نقش میانجی برای کاهش تنش بین ایران و عربستان است؟

فرزاد رمضانی بونش در گفت‌وگو با ایسنا در ارزیابی خود از سفر اخیر عمران‌خان نخست وزیر پاکستان به تهران گفت: اگر بخواهیم نگاهی به چشم انداز فرمول کاهش تنش در روابط ایران و عربستان داشته باشیم، باید بدانیم که پاکستان از زمان آغاز استقلال خود دارای روابط اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و … با همسایه غربی  خودش یعنی ایران بوده و در بحران‌هایی مانند کشمیر و سایر موضوعات مانند بلوچستان، چشم امید به کمک‌های امنیتی ایران داشته است.

وی همچنین با اشاره به سطح روابط بالای پاکستان و عربستان تصریح کرد: سطح روابط پاکستان و عربستان بسیار عالی و راهبردی است و هم از نظر فرهنگی و اقتصادی از سوی عربستان اقداماتی در پاکستان انجام شده و هم نوع همکاری‌های نظامی که بین دو کشور وجود دارد حائز اهمیت است.

این کارشناس مسائل منطقه افزود:‌ در این راستا بعد از روی کار آمدن عمران خان یکی از چالش‌های منطقه‌ای پاکستان برقراری نوعی از توازن در روابط  منطقه ای با ایران و در بعد دیگر با عربستان است، به گونه‌ای که عربستان  و ایران از این مساله رنجیده نشوند. به عبارت دیگر طی سال‌های گذشته با افزایش دامنه تنش روابط ایران و عربستان و بحران‌های منطقه‌ای مانند یمن این موضوعات مد نظر پاکستان بوده که چه فرمولی پیدا کند تا بتواند روابط خودش را با این دو بازیگر غرب خاورمیانه یعنی ایران و عربستان طوری مدیریت کند که هر کدام از این‌ها خواستار امتیازها و به نوعی درخواست‌های حداکثری از پاکستان باشند.

رمضانی بونش در ادامه بیان کرد:‌ همچنین  در سال‌های گذشته همواره ریاض از پاکستان به طور مستقیم یا غیر مستقیم  انتظار داشته که سطح روابط خودش را با عربستان بالا برده و در بعد دیگر از دامنه روابطش با ایران بکاهد لذا مدیریت این مساله برای پاکستانی‌ها سخت بوده و آن‌ها در جستجوی راه حلی برای کاهش تنش بوده‌اند.

وی یادآور شد:‌ با توجه به افزایش تنش ایران و عربستان طی ماه‌های اخیر،  پاکستانی‌ها این مساله را در وضعیت کنونی علیه منافع ملی و امنیتی خود ارزیابی می‌کنند، به‌عنوان مثال هر گونه افزایش تنش گسترده در روابط ایران و عربستان می‌تواند درآمد هنگفت میلیارد دلاری که کارگران پاکستانی در کشورهای حاشیه خلیج فارس دارند را تحت تاثیر قرار دهند در نتیجه تنش ایران و عربستان خلاف منافع امنیتی، سیاسی و اقتصادی تلقی می‌شود.

این پژوهشگر و کارشناس ارشد مسایل منطقه خاطرنشان کرد: در حال حاضر پاکستانی‌ها معتقد هستند که در زمینه کاهش تنش ایران و عربستان به‌عنوان میانجی‌گر وارد مذاکره شوند از سوی دیگر چراغ سبزهایی که عربستانی‌ها نشان داده‌اند می‌تواند راه حل مفید بوده و آن‌ها را از برخی از بحران‌های منطقه‌ای دور کند و عمران خان هم در جریان سفری که به نیویورک برای شرکت در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل داشته به این نتیجه رسیده که می‌تواند در خلال مباحث مربوطه به‌عنوان میانجی‌گر نقش ایفا کند.

رمضانی بونش در ادامه یکی از مهم‌ترین چالش‌های سطح روابط ایران و پاکستان در یک دهه گشته را سطح پایین روابط اقتصادی عنوان کرد و گفت:‌ با توجه به جمعیت بالای پاکستان عملا سطح روابط اقتصادی دو کشور در مقایسه با جمعیت، قابل قیاس با ایران و ترکیه نیست. در واقع راهکارهایی مانند استفاده از ظرفیت‌ها و توان‌های دوکشور برای افزایش سطح روابط اقتصادی مد نظر قرار داشته است اما چالش‌های امنیتی در مرزها و یا سایر مسائل مانند چالش صادرات گاز ایران به پاکستان موجب شده تا دامنه روابط اقتصادی ایران و پاکستان به حجم 5 میلیارد دلار نرسد.

وی در پایان اظهار کرد: افزایش تعاملات و سطح روابط اقتصادی ایران و پاکستان نیازمند نگاه جدی‌تر پاکستانی‌ها آن‌هم در وضعیت کنونی تحریم‌ها است، اگر پاکستانی‌ها در این زمینه اراده جدی‌تری داشته باشد دستیابی به این حجم روابط امکان پذیر است اما در کوتاه مدت رسیدن به حجم 5 میلیارد دلارغیر قابل دسترس است.