دغدغه‌های جشنواره‌ای فیلم کوتاهی‌ها/ «فجر» محل کشف استعداد باشد
سی و هشتمین جشنواره ملی فیلم فجر در حالی به پایان راه رسیده است که هنوز برخی دغدغه‌های فیلمسازان سینمای کوتاه در این جشنواره به سرانجام نرسیده است.
پیشینه حضور فیلم‌های کوتاه در جشنواره فیلم فجر به سال ۱۳۶۲ بر می‌گردد که سیمرغ بلورین بهترین فیلم کوتاه در این جشنواره اعطا شد. کشف استعدادها و فیلمسازان خلاق برای تربیت نسل‌های بعدی فیلمسازی از جمله اهداف حضور فیلم کوتاه در این جشنواره بود. حضور فیلم کوتاه و اختصاص سیمرغ به این سینما که به آن کمتر توجه می‌شود، ۲۷ سال ادامه می‌یابد تا اینکه در جشنواره سال ۱۳۸۹، مدیران سینمایی تصمیم می‌گیرند به دلیل اینکه سینمای کوتاه مخاطب چندانی در جشنواره فجر ندارد، این بخش را حذف کنند. روند توجه نداشتن به سینمای فیلم کوتاه و فیلمسازان کوتاه ادامه داشت تا اینکه سیدصادق موسوی مدیر جوان انجمن سینمای جوانان ایران پس از انتصاب به این سمت، پس از ۷ سال با تلاش فراوان توانست سیمرغ فیلم کوتاه را با سازوکاری متفاوت به جشنواره فیلم فجر بازگرداند.
البته فراز و فرود فیلم کوتاه پایانی نداشت تا اینکه در سی و ششمین جشنواره ملی فیلم فجر، قرار شد فیلم‌های کوتاه زیر ۱۵ دقیقه و نامزد در بخش بهترین فیلم در جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران و جشن مستقل فیلم کوتاه خانه سینمای ایران در فجر پذیرش شوند و با این رویه، سازوکار انتخاب فیلم‌های کوتاه تغییر کرد و ملاک، فیلم‌های نامزد زیر ۱۵ دقیقه در دو جشن مهم فیلم کوتاه ایران شدند. این روند همچنان حاکم است و امسال نیز در سی و هشتمین جشنواره ملی فیلم فجر، فیلم‌های کوتاه داستانی با حداقل سه بار زمان نمایش که عمدتاً نمایش در دو رویداد «جشن مستقل فیلم کوتاه خانه سینما» و «جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران» است و با مدت زمان زیر ۱۵ دقیقه، توانستند در مهمترین رویداد سینمایی کشور شرکت کنند.
یکی از آرزوهای فیلمسازان فیلم کوتاه است که شرایط حضور در جشنواره فیلم فجر به همان شرایط حاکم در سال ۱۳۸۹ بازگردد و از هر فرصتی برای بیان نظرات خود در این راستا استفاده می‌کنند اما مرغ مدیران سینمایی یک پا دارد و حضور فیلمسازان کوتاه را منوط به همان دو شرط در آئین نامه فجر می‌کنند. اما جدای از این آرزوها، فیلمسازان فیلم کوتاه دغدغه دیده شدن فیلم‌هایشان توسط مردم و به ویژه اهالی رسانه را در بزرگترین و مهمترین جشنواره سینمایی کشور دارند که به اعتقاد اکثر آنها این مهم تحقق نیافته است. البته در فجر امسال، تمهیدی اندیشیده شد که بلیت فروشی برای فیلم‌های کوتاه و مستند نیز صورت بگیرد و اتفاقاً در سری بلیت‌ها فیلم‌های مستند و کوتاه نیز وجود داشت که در سینماهای مردمی نیز این فیلم‌ها به نمایش درآمد.
سعید زمانیان کارگردان فیلم کوتاه «سور بز» که در جشنواره فلیم فجر حضور دارد، درباره دغدغه‌هایش به عنوان یک فیلمساز فعال در عرصه فیلم کوتاه و حضور در جشنواره فجر به خبرنگار مهر گفت: امسال در بخش فیلم کوتاه شاهد یک اتفاق خوب بودیم و آن بلیت فروشی در سینماهای مردمی بود اما این موضوع با حذف پوستر فیلم‌های کوتاه از سایت سینماتیکت و نبود لینک مشخص برای خرید بلیت فیلم کوتاه درست اجرا نشد و در عمل یک ایده عالی، بسیار ضعیف اجرا شد.
وی همچنین به برخی مشکلات پخش اشاره کرد و توضیح داد: اشکالات پخش فیلم‌های کوتاه، به دلیل برنامه ریزی غلط جشنواره بود زیرا ابتدا یک مستند بلند پخش می‌شد و بعد از آن یک فیلم کوتاه ۱۵ دقیقه‌ای. متأسفانه در دو سینما بعد از پخش مستند فراموش شد فیلم کوتاه پخش شود و بعد با پیگیری کارگردان و علاقمندان فیلم‌ها پخش شدند. به طور مشخص در سینما بهمن فراموش شد که فیلم کوتاه هم وجود دارد و بعد از نمایش فلیم مستند، چراغ‌های سالن روشن شدند! در پردیس سینمایی ملت؛ سینمای رسانه نیز زمانی که قرار بود فیلم کوتاه «امتحان» اثر سونیا حداد پخش شود، این اتفاق رخ نداد و با پیگیری کارگردان، مشخص شد دی سی پی مشکل پیدا کرده است اما چون این موضوع اعلام نشد بعد از رفتن تماشاگران، فیلم برای صندلی‌های خالی پخش شد!
زمانیان اظهار کرد: بعد از این اتفاقات با تماس‌های مکرر فیلمسازان قرار شد فیلم کوتاه پیش از مستند پخش شود و البته این روحیه پاسخگویی در دبیر جشنواره فیلم فجر وجود داشت و روند پخش اصلاح شد اما موارد دیگر که با ایشان مطرح کردیم به قوت خود باقی است که پیگیر انجام آنها هستیم.
وی تاکید کرد: به نظر من در این جشنواره با توجه به کیفیت و موفقیت‌های داخلی و خارجی آثار، سینمای کوتاه شایسته برنامه‌ریزی بهتری بود و اینکه سانس آخر را به فیلم کوتاه اختصاص دادند و در سالن‌های پردیس ملت هم اعلام نمی‌شود، اتفاق خوبی نیست.
این تفکر که فیلم کوتاه به رسانه، منتقد و مخاطب نیاز ندارد از کجا آمده است! وقتی پذیرفته شده که فیلم کوتاه در جشنواره فجر حضور داشته باشد باید رفتاری در شأن آن هم وجود داشته باشد.
کارگردان فیلم کوتاه «سور بز» به حذف نشست خبری فیلم‌های کوتاه و مستند اشاره کرد و گفت: مساله بعدی ما حذف نشست خبری است که این هم به همان دلیل اختصاص سانس آخر به فیلم‌های کوتاه است و همان آزمون و خطا معروف! نمی‌دانم این تفکر که فیلم کوتاه به رسانه، منتقد و مخاطب نیاز ندارد از کجا آمده است! وقتی پذیرفته شده که فیلم کوتاه در جشنواره فجر حضور داشته باشد باید رفتاری در شأن آن هم وجود داشته باشد. بر کسی پوشیده نیست که فیلم کوتاه بخش مهم سینمای کشور است و بسیاری از فیلمسازان مهم ما از دل آن بیرون آمده‌اند و این حجم از بی توجهی به آن قابل قبول نیست.
وی پیشنهاد داد: به عنوان پیشنهاد این امکان وجود داشت که در دو باکس، پنج فیلم کوتاه حضور داشته باشند و در چند سانس پرمخاطب حداقل در سینمای رسانه با برنامه ریزی صحیح و اطلاع رسانی به موقع جلسات پرشور نقد و بررسی برگزار شود.
زمانیان در پایان گفت: امیدوارم در سال‌های آینده آزمون و خطا در این بخش به پایان برسد و پیشنهادات ایسفا اجرایی شود و همچون جشنواره‌های معتبر بین المللی فیلم کوتاه به جایگاه شایسته آن در جشنواره فجر برسد.
به گزارش مهر، قبل از اعلام فراخوان سی و هشتمین جشنواره ملی فیلم فجر، هیأت مدیره ایسفا پیشنهادات خود را برای بهبود روند پذیرش فیلم‌های کوتاه در جشنواره فجر در ۴ بند ارائه کرد که عبارتند از: تشکیل هیأت انتخاب مستقل توسط جشنواره فیلم فجر و دریافت تمامی فیلم‌های کوتاه تا ۱۵ دقیقه که در دیگر جشنواره‌های داخلی حضور نداشته‌اند. جشنواره فیلم فجر در ترکیب هیأت انتخاب و داوری این بخش از فیلمسازان، کارشناسان و فعالان به روز حوزه فیلم کوتاه بهره مند شود. در بخش نقد و بررسی آثار این بخش، از منتقدان و صاحب نظران فیلم کوتاه استفاده شود. سالن و سانس مناسب برای فیلم‌های کوتاه بخش مسابقه اختصاص داده شود و تمهیداتی در نظر گرفته شود که مخاطبان بیشتری از این بخش که هویت مستقل و ویژگی‌های منحصر به فرد دارد و توسط جوانان آینده ساز سینمای ایران عرضه می‌شود بهره مند شوند.
این در حالی است که این پیشنهادات به دبیر جشنواره فیلم فجر ارائه شد اما متأسفانه در شورای سیاست‌گذاری جشنواره مورد قبول واقع نشد و فراخوان، به جز تغییرات اندکی، به روال سال‌های گذشته منتشر شد.
اختصاص اکران مردمی برای فیلم کوتاه در جشنواره فجر، سبب می‌شود مخاطبان عام‌تری به سمت سینمای کوتاه کشیده شوند اما اتفاقی که جای تأمل دارد این است که واقعاً تریبون برای فیلم‌های کوتاه وجود ندارد یعنی خبرنگارها، تلویزیون و شبکه‌های اطلاع رسانی جایی برای فیلم کوتاه در برنامه‌هایشان اختصاص ندادند!
مرجان خسروی کارگردان فیلم کوتاه «مادر برفی» در گفتگو با خبرنگار مهر، اتفاق خوب این دوره جشنواره فیلم فجر برای سینمای کوتاه را اختصاص اکران مردمی برای فیلم کوتاه برشمرد و بیان کرد: با این روند، سبب می‌شود مخاطبان عام‌تری به سمت سینمای کوتاه کشیده شوند اما اتفاقی که جای تأمل دارد این است که واقعاً تریبون برای فیلم‌های کوتاه وجود ندارد یعنی خبرنگارها، تلویزیون و شبکه‌های اطلاع رسانی جایی برای فیلم کوتاه در برنامه‌هایشان اختصاص ندادند! و من عموماً خودم نزد خبرنگاران رفتم تا آنها با من مصاحبه کنند.
وی تاکید کرد: فکر می‌کنم چون نه کارگردان فیلم‌های کوتاه را کسی می‌شناسد نه بازیگران‌شان چهره‌ای دارند، باید به اینها بیشتر تریبون داده شود وگرنه فیلم‌های سینمایی، با حضور کارگردان و بازیگران‌شان، خود به خود تریبون هستند.
خسروی بیان کرد: مشکل باکس مستند و کوتاه در سینمای رسانه و سینماهای مردمی جشنواره فیلم فجر این بود که در ابتدا فیلم مستند پخش می‌شد سپس فیلم کوتاه، که با همراهی ابراهیم داروغه‌زاده دبیر جشنواره این مشکل در میانه جشنواره حل شد.
وی، در پایان توجه‌ها در جشنواره فیلم فجر را نسبت به فیلم‌های مستند و کوتاه کم دانست و گفت: شاید یکی از دلایل این روند، این باشد که این دو دارای جشنواره‌های مستقل هستند. اما در هر صورت فکر می‌کنم اگر فیلم مستند و کوتاه در فجر هم حضور دارند باید به شأن آنها نیز توجه و به آنها بها داده شود.
بر این اساس، نظرات دیگر فیلمسازان فیلم کوتاه حاضر در جشنواره فیلم فجر نیز تقریباً مشابه این دو فیلمساز جوان کشورمان است. در هر حال، آنچه که از این نظرات استنباط می‌شود این است که جشنواره فیلم فجر می‌توانست در بخش فیلم کوتاه، هویتی مستقل برای خود رقم زند، همچنین این امکان برای فیلمسازان بیشتری فراهم می‌شد که فیلم‌های خود را برای اولین بار در جشنواره فیلم فجر نمایش دهند. چراکه جشنواره فیلم فجر به عنوان مهمترین رویداد سینمایی کشور، در صورت جدی گرفتن فیلم کوتاه، می‌تواند خود کاشف استعدادهای جدید باشد.
