جوادی آملی: دست از بیان خواب و خاطره به جامعه برداریم

عصر خبر :مدیر بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء با اذعان به اینکه حوزه های علمیه به صورت کامل از امکانات اینترنت و فضای مجازی به درستی استفاده نکرده اند، یکی از دلایل آن را نگاه و شیوه سنتی به دروس دانست و تاکید کرد: حوزه ها باید با ایجاد منابع سنگینی در حوزه سخت افزاری و نرم افزاری بویژه زیرساخت ها از این امکانات در فضاهای وسیعتر استفاده کنند.
حجت الاسلام والمسلمین جوادی آملی در گفت وگو با شفقنا اظهار داشت: با توجه به شرایط جدیدی که از راه کروناویروس وارد کشور شده و همه جهان و ملت ها را درگیر کرده است، براساس نگرش فلسفی و کلامی، اینها شرّ بالعرضی هستند که در حقیقت خیر بالذات فراوانی را به همراه دارند.
او افزود: این اتفاقات به نوبه خود می تواند فرصت ها و امکانات فراوانی را برای جوامع و ملت ها به ارمغان بیاورد که از جمله آنها می توان به رفع کدورت ها و عداوت ها در صفوف همه ملت ها و ادیان اشاره کرد که می تواند به همبستگی و همگرایی شریف انسانی بینجامد.
مدیر بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسرا اشاره کرد: اگر متولیان امر با آگاهی و خبرویت به این مساله بنگرند و شرایط جامعه جهانی را یکسان ببینند و با توجه به بنیان های فکری و عقیدتی می توانیم از این فرصت برای اتحاد ملت ها و همگرایی ادیان و همبستگی جوامع استفاده کنیم بدون اینکه بخواهیم به دشمنی ها و عداوت ها بپردازیم و نگرش های خصومت را در جامعه منتشر کنیم.
او شرایط به وجودآمده بر اثر کرونا را فرصتی برای امکان استفاده و بهره برداری از فناوری های نوین و تولیدشده بشری دانست و ابراز داشت: مجال های فراوان علمی برای تعاملات و تعاطی و دادوستدهای علمی و فرهنگی فراهم شده بود اما جوامع کمتر از این امکانات و فناوری های تولیدشده در علم و دانش برخوردار شده بودند و این شرایط جدیدی که کرونا بر جوامع تحمیل کرده است، تمام این فناوری ها را به خدمت می گیرد و به گونه ای امکان فراهم می شود که بتواند آنچه را که تاکنون دانش بشری در جهت ارتباطات و مناسبات علمی و اجتماعی و پرورش کارها و استعدادها از راه خلاقیت و ابتکار در فضای علم و فناوری به کار گرفته است، امروز به خدمت بشر می آید.
جوادی آملی ادامه داد: ملت ها و نخبگان جوامع در عرصه تولید علم و فناوری می توانند فضای جدیدی را بسازند تا بتوانند امکانات بهتری را در خدمت بشر قرار دهند تا از قابلیت های این فضا به درستی استفاده کنند بدون اینکه هزینه ها و استهلاک هایی به جامعه و منابع مختلف انسانی و مالی و نظایر آن تحمیل شود.
حوزه در به روزبودن و استفاده از فناوری های نوین عقب است
او در مورد چگونگی استفاده حوزه های علمیه از این فناوری ها در شرایط کنونی کرونا بیان داشت: گرچه در حوزه های علمیه تاحدی این مسائل وجود داشت اما متاسفانه برخورداری تام و کاملی از این مواهب نداشتند و درحقیقت دررابطه با بروز بودن و استفاده از این امکانات علمی عقب هستند و بهرحال با مظاهر تمدنی که بشر تولید کرده و عقل برهانی و نقل معتبر هم بر آن صحّه می گذارد و قابل قبول است استفاده لازم را نبرده است؛ حوزه های علمیه متاسفانه کمتر از رسانه ها همچون فیلم، تئاتر و سینما و امثال آن که می توانند نقش موثری در پردازش و ارائه صحیح تر، منطقی تر و قابل قبول تر برای جوامع داشته باشند بهره برده اند و بیشتر به شیوه های سنتی خود اعتنا می کنند.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: ضرورت و شرایط کنونی، جامعه علمی و حوزوی را وادار به استفاده از این امکانات کرده است و البته استفاده از این امکانات نیازمند زیرساخت ها و سخت افزارها و نرم افزارهای کارآمدی است که بر اثر بی توجهی یا کم توجهی کمتر به عرصه علمی آمده است.
او افزود: با توجه به شیوع ویروس کرونا و شرایطی که بر جامعه تحمیل شده است، گام های کوچکی توسط  حوزه ها برای بهره برداری از فضای مجازی و شبکه های مختلف برداشته شده است و اساتید هم دروس خود را در کانال های مجازی بارگذاری کرده و شاگردان هم استفاده می کنند؛ چه بسا گاهی اوقات اظهار شده که این فضا الان موثرتر است و نحوه بهره برداری از نظرات علمی خصوصا برای دوره های بالاتر که رفت و آمدها و استهلاک خیلی بیشتر و سخت تر استِ می توانند استفاده کنند.
درس تفسیر حضرت آیت الله جوادی آملی هرروز از تلویزیون اسراء پخش می شود
مرتضی جوادی آملی در خصوص درس تفسیر آیت الله العظمی جوادی آملی گفت: درس تفسیر حضرت آیت الله جوادی آملی براساس ضبط برنامه و پخش از تلویزیون اسراء ادامه دارد و بعد از کرونا، هیچ روزی این درس تعطیل نشده و هرروز حتی روزهای جمعه این درس را ادامه می دهند و چند سوره از جزء ۳۰ قرآن را تفسیر کردند  و در برنامه ای که در بنیاد اسراء طراحی شده، این دروس پخش شده و جامعه علمی حتی فضای آموزشی استفاده می کنند.
او بر آگاهی و هوشیاری حوزه ها نسبت به برخورداری از امکانات فضای مجازی تاکید کرد و بیان داشت: حوزه ها باید با ایجاد منابع سنگینی در حوزه سخت افزاری و نرم افزاری بویژه زیرساخت ها از این امکانات در فضاهای وسیعتر استفاده کنند.
مدیر بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء با اشاره به ضعف مجامع علمی در زمینه تعامل و تعاطی نهادهای علمی داخل و خارج کشور با یکدیگر گفت: مجلات علمی می تواند بر اساس ارتباطات جدید و اینترنتی شکل بگیرد که لازم است زیرساخت های آن فراهم گردد و به دور از نگاه سیاسی، زمینه استفاده را برای جامعه علمی فراهم کرده و تلاش شود که جنبه های منفی، آسیبی به جامعه نرساند.
او در خصوص درس خارج فقه آیت الله العظمی جوادی آملی گفت: با توجه به اینکه بحث تفسیر یک فشردگی خاصی را لازم دارد که به پایان جزء سی ام برسد فعلا اهتمام تامّی وجود دارد که درس تفسیر به پایان برسد و سپس در خصوص درس خارج فقه ایشان هم برنامه ریزی شود البته آن نیاز به شرایط بهتری دارد و بهرحال درس خارج فقه عملا یک کار تحقیقی است که با آمد و شدهای علمی و سئوالات راه خود را باز می کند اما بایستی آن تجربه را هم بعد از تفسیر ایجاد کنیم.
حوزه باید روال فعالیت های خود را بر بستر مجازی هموار کند
جوادی آملی در مورد پساکرونا عنوان داشت: براساس آمار و اطلاعات مسئولان شاید برنامه درسی به صورت مشخص نباشد اما با وجود این امکانات(نرم افزارها و سخت افزارها) و فراهم آمدن زیرساخت ها باید روال فعالیت های علمی حوزه را بر این بستر هموار کرد و به نظر می رسد بسیاری از استهلاک هایی که خواسته یا ناخواسته بر حوزه تحمیل می شود، براساس عدم برخورداری از امکانات و شرایط جدید است.
او با اشاره به نقش میزان آگاهی بزرگان حوزه از تاثیر فضای مجازی بر روند علمی حوزه در تصمیم گیری ها ادامه داد: برخی مسائل به دلیل نظام سنتی و نگرش های سنتی حاکم بر حوزه سبب می شود که این برخورداری اتفاق نیفتد شاید این وضعیت، تنبّه و آگاهی برای همه سطوح حوزه فراهم آورد که این شیوه ها را در نظامات علمی و دینی بکار گیریم.
کسانی که دسترسی به تریبون های عمومی دارند از علوم اصلی دین کمتر آگاهی دارند
مدیر بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء تصریح کرد: بسیاری از شبهات کلامی و اعتقادی و فقهی الان رخ داده و اتفاقات خیلی سنگینی به لحاظ مسائل اعتقادی ممکن است بشر را تهدید کند؛ اکنون پاسخ های درخور و شایسته باید مبتنی بر مبانی اصلی و اساسی دینی اتفاق بیفتد که این مبانی کمتر در اختیار صاحبان تریبون و بلندگوهای رسمی است.
او با بیان اینکه کسانی که تریبون های عمومی دارند از سطوح اولیه و متوسط از دین و منابع وحیانی آگاهی دارند، گفت: علوم اصلی و اساسی در حوزه ها دفن است و کمتر صاحبان تریبون از این اصول برخوردارند. حکمت، کلام و عرفان اسلامی که مبتنی بر منابع وحیانی ماست، دست ناخورده است و کمتر از این مسائل استفاده می کنند.
انتقاد از نقل روایات و خواب و خاطره در منابر
جوادی آملی با بیان اینکه برخی با استفاده از برخی روایات و داستان ها و خاطره و خواب ها جامعه را مشغول می کنند، گفت: با این شوک اعتقادی، فکری و فرهنگی که برای کلیه جوامع پیش آمده، لازم است که حوزه علمیه پیشگام شود و این مسائل را با نگاه جدید و بررسی مجدد دنبال کند.
او با بیان اینکه بحث های تفسیری ما بسیار خفته و خوابیده است، تاکید کرد: همانطور که حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی فرمودند: متاسفانه به قرآن به عنوان کتاب علمی و تحقیقی نگاه نمی کنیم درحالیکه مهمترین و پردامنه ترین مسائل کلامی، فلسفی، عرفانی و معارفی ما در قرآن وجود دارد اما به سطح ظاهری اکتفا می کنیم و با برخورداری از چند آیه می خواهیم بگوئیم قران در سطح زندگی است.
دست از بیان خواب و خاطره به جامعه برداریم
استاد سطوح عالی حوزه علمیه با تاکید براینکه باید جامعه را از این وضع درآورد و دست از بیان خواب و خاطره به جامعه برداریم گفت: باید این منابع وحیانی بازبینی شود و پاسخ های شایسته مطابق با عقل برهانی ارائه شود و این فناوری های نوین و نرم افزارها کمک خوبی در این مسیر می توانند باشند.
اولویت اول تبلیغات، چپ و راست کردن جامعه شده است
او در مورد وضعیت تبلیغ در دوران کرونا عنوان داشت: تبلیغ باید با تعلیم و آگاهی بنیادین همراه باشد، به گونه ای باشد که هم عقل پسند و هم دلپذیر باشد؛ فضای تبلیغ فکر می کنیم فضای عامی است که هرکس با اندک سوادی که آموخته می تواند برود درحالیکه در قرآن کریم عنوان شده که انذارکنندگان مردم باید فقیه باشند.
جوادی آملی با بیان اینکه تبلیغ های ما اثری ندارد و تنها یک مراسم و برنامه سنتی است، گفت: مردم وقتی از مسجد و حسینیه بیرون می آیند این حرف های تبلیغی هیچ اثری ندارد و نمی تواند جامعه را تغییر دهد و بنیان های جامعه را متحول کند، روابط و مناسبات اجتماعی هیچ یک براساس فرهنگ غنی اسلامی که متضمن مسائل اخلاقی باشد،نیست چون مبلغان ما کسانی نیستند که سخنان انها در جامعه اثرگذار باشد چون هم خودشان به این فضای فکری و فرهنگی آغشته نیستند و هم دانش آن را ندارند.
او ادامه داد: اگر آن فقیه می گفت: «الیوم استعمال تنباکو حرام است» و همه جمع می پذیرفتند برای این بود که آن هم فقیه بود و هم از نهاد جان خود می گفت اما امروز چنین کسانی نداریم؛ نه کمال علمی چندانی هست و نه برخورداری از تقوا و صیانت نفس. مسائل سیاسی هم که دامن می زند و اولویت اول ما مسائل سیاسی و چپ و راست کردن جامعه است لذا طبیعی است که اینها به هیچ وجه جواب نخواهد داد و لذا تبلیغ های ماه رمضان جز یک سلسله مراسم سنتی و عادت ها و آداب و رسوم چیز دیگر نخواهد بود و لذا کمتر از مواهب ماه رمضان برخوردار هستیم به جهت اینکه این ویژگی ها نیست.
باید از فضای مجازی برای تبلیغ دین بهره گرفت
استاد حوزه علمیه قم بیان داشت: براساس علم دینی، عقل تجربی به مثابه حدیث و روایت و آیه کار می کند لذا آنچه از مسئولان بهداشت و درمان مطرح می شود، حجت شرعی ماست و همه مراجع مطابق آن عمل می کنند و خلاف آن را حرام می شمارند لذا فضای فیزیکی برای انجام هرنوع فعالیتی ممنوع است و باید از فضای دیجیتال استفاده کرد که آن هم اقتضا می کند، مناسبت ها و روابط را ایجاد کنیم و از بسترهای مختلفی که می توانند ارتباط مناسب تر و قوی تر را ایجاد کنند استفاده کنیم.
او با اذعان به آسیب ها و مضرات بسترهای اینترنتی و لزوم صیانت جامعه از این آسیب ها ادامه داد: با توجه به امکانات موجود نمی توان فضای مجازی را محدود و شرایطی را ایجاد کرد که جامعه از این امکانات برخوردار نباشد بلکه باید خود را در صحنه آورده و با قوت حاضر شویم و این فضاها را تسخیر کنیم نه اینکه این فضاها را تحریم کنیم بلکه با داشتن اطلاعات و منابع غنی این فضا را اختصاص دهیم به جوامع علمی و دینی و الا بسترهای متعدد ایجاد کردن، صرف منابع مالی فراوان و تنش های موجود نسبت به اپلیکیشن ها، اینها راهی نیست که بتوانیم به عنوان راهبردی و استراتژیک از آن استفاده کنیم.
نگاه های امنیتی به فضای مجازی باید کاهش یابد
جوادی آملی در بخش دیگر سخنان خود، بر استفاده از فضای مجازی برای تبلیغ دین گفت:  این نیازمند سخت افزار، ارتباطات بیشتر و زیرساخت هاست، باید مجال های تخصصی راه اندازی کرده و افراد در دسترسی به این فضاها طبقه بندی شوند.
او تصریح کرد: بسیاری از منابع تحقیقی قفل هستند و نمی توانند مورد استفاده قرار گیرند و این باعث می شود که تحقیقات عقب بیفتد لذا بسیاری از محققان ما از صحنه خلاقیت و نوآوری مانده اند چون دسترسی به بسیاری از سایت ها ندارند.
تحریم های داخلی بسیار شکننده ، مواضع تحقیقی جامعه علمی ما را تهدید می کند
استاد حوزه علمیه قم تاکید کرد: الان ما تحریم خارجی هستیم اما تحریم های داخلی بسیار شکننده ، مواضع تحقیقی جامعه علمی ما را تهدید می کند و اجازه رشد و شکوفایی در این مسائل نمی دهد بویژه علوم انسانی آسیب بیشتری دیده است بهرحال ممکن است تبعاتی داشته باشد اما نگاه های امنیتی نسبت به همه مسائل در حد وسیع داشتن سرانجام خوبی نخواهد داشت.