چند توصیه در پاندمی کرونا
توزیع عادلانه منابع کمیاب مراقبت سلامتی در پاندمی کووید ۱۹ و توصیه‌های مرتبط با آن از منظر اخلاق پزشکی
توزیع عادلانه منابع کمیاب مراقبت سلامتی در پاندمی کووید ۱۹ و توصیه‌های مرتبط با آن از منظر اخلاق پزشکی:
۱- در پاندمی‌ها ضروری است که فرایندهای برنامه‌ریزی‌شده منطقی، جامع، شفاف و پاسخگوی مسائل پیش‌رو باشد. حفظ ارزش‌هایی نظیر آزادی، جلوگیری از زیان، حفظ حریم شخصی، وظیفه تامین مراقبت از بیماران، برابری، اعتماد، و انسجام جامعه نیز در روند برنامه‌ریزی باید رعایت شود.
۲- در میان نظریه‌های فلسفیِ سلامت عادلانه، رویکرد فایده‌گروی در کنترل پاندمی در اولویت است. اهمیت مسئولیت‌پذیری در توزیع منابعِ کمیاب، ما را بر آن می‌دارد که در ازای مصرف این منابع، بیشترین خیر اجتماعی را به دست آوریم. از این رو تمام فرایندها باید به سمت نجات بیشتر بیماران و بیشینه‌سازیِ بهبود عمل بیماران پس از درمان باشد.
۳- فرایند موازنه‌ی نجاتِ حداکثریِ زندگی افراد و کیفیت طول عمر پس از درمان، باید به گونه‌ای شفاف برنامه‌ریزی شود. اولویت‌دهی به درمان بیمارانی که پس از درمان، با امید به زندگیِ معقولی ادامه حیات می دهند، می‌تواند به عنوان هدفی ثانویه توجیه شود. قطعا این مورد فقط در شرایطی صادق است که امکان مقایسه‌ی درمان بیماران با نرخ ثابت امکان حیات در زمان درمان، وجود داشته باشد.
۴- با توجه به اطلاعات محدود در خصوص پاندمی کووید-۱۹، و عدم قطعیت در خصوص کیفیت حیات پس از درمان، استناد به سال‌های باکیفیت حیات (QALY) پس از درمان، در بیشینه‌سازی خیر قابل توجیه نیست. با وجود این، شفافیت و اطلاع‌رسانیِ عمومی در خصوص کیفیت زندگی پس از درمان به خصوص در مورد بیمارانی که از بیماری‌های زمینه‌ای رنج می‌برند، فرایندهای الویت‌بندی را بهبود خواهد بخشید.
۵-بیشینه‌سازیِ فایده و خیر به ما می‌گوید که بیمارانِ درمان‌پذیرِ مبتلا به کووید-۱۹ نسبت به بیماران درمان‌ناپذیر که عمدتاً از بیماری‌های زمینه‌ای رنج می‌برند در اولویت‌اند. تدوین پروتکل‌های رفع تعارض میان درمان بیماران درمان‌پذیر و بیماران درمان‌ناپذیر که بر اساس سن و بیماری‌های زمینه‌ای تنظیم می‌شوند در موارد کمبود شدیدِ منابع، ضروری است.
۶-برای اولویت‌بندی در تخصیص منابع کمیاب پزشکی، باید ارزش‌های منطقه‌ای را نیز مد نظر قرار داد. در کشور ما جدا کردن دستگاه‌های حمایت‌کننده‌ی حیات از بیمارانی که احتمال بقاء آنها نسبت به بیماران جدیدی که جدیدا به ICU منتقل شده اند کمتر است، اخلاقی تلقی نمی‌شود. قطعا برنامه‌ریزی صحیح اولیه در تخصیص منابع کمیاب، نظیر تخت‌های بیمارستانی و دستگاه‌های تنفس مصنوعی بر اساس رویکرد بیشینه‌سازی فایده از کثرت تعارضات فوق خواهد کاست.
۷-در صورت کمبود تجهیزات اعم از کیت‌های تشخیص، تجهیزات محافظت شخصی نظیر ماسک و کاورهای مخصوص، تخت‌هایICU ، دستگاه‌های تنفس مصنوعی، داروهای درمانی و واکسن‌ها، اولویت با کارکنان خط مقدم مراقبت‌های سلامت اعم از پزشکان، پرستاران و کلیه افرادی است که از بیماران بدحال مراقبت و زیرساخت‌های مراقبت و درمان را حفظ می‌کنند. این اولویت‌دهی نیز بر اساس بیشینه‌سازی خیر قابل توجیه است، زیرا حفظ این افراد برای کنترل پاندمی ضروری است. با آسیب دیدن این گروه نه تنها پاندمی کنترل نمی‌شود بلکه بیماران دیگری که از بیماری‌های مختلفی رنج می‌برند نیز به خطر خواهند افتاد.
۸- اولویت‌دهی به ثروتمندان، افراد مشهور یا آن‌هایی که از نظر سیاسی قدرتمندند به هیچ وجه اخلاقی نیست. در ضمن چنین عملی قطعا با تضعیف اعتماد عمومی سبب عدم همکاری مردم و تشدید وخامت اوضاع خواهد شد.
۹- تخصیص منابع برای بیمارانی که پیش‌آگهی مشابه دارند، نباید بر اساس ترتیب مراجعه و تشکیل لیست انتظار باشد. لیست انتظار در شرائط عادی برای منابع کمیابی مانند کلیه‌های قابل پیوند، منطقی است زیرا بیماران می‌توانند بدون آن منبع کمیاب نیز مدت‌ها زنده بمانند، ولی در پاندمی چنین فرصتی برای بیماران وجود ندارد و بنابراین مناسب‌تر است که به جای آن از تخصیص تصادفی، مانند قرعه کشی استفاده شود. در پاندمی کووید ۱۹، اگر شیوه درمان به ترتیب مراجعه باشد، بیمارانی که دسترسی کمتری به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی دارند به شکل ناعادلانه‌ای از مراقبت صحیح باز خواهند ماند. در ضمن اگر پخش دارو و واکسن بر اساس ترتیب مراجعه باشد، سبب ازدحام و حتی خشونت در دوره فاصله‌گذاری اجتماعی خواهد شد. در نهایت توجه به این نکته مهم است که در دریافت منابع به ترتیب مراجعه، بیمارانی را که به علت رعایت نکات بهداشتی دیرتر مبتلا شده‌اند، نسبت به کسانی که به علت عدم رعایت زودتر بیمار شده‌اند، به طور ناعادلانه‌ای از دریافت درمان محروم می‌کنیم.
۱۰- پروتکل‌های اولویت‌دهی باید متناسب با مداخله و با تغییرات شواهد علمی تغییر یابند. به عنوان مثال بیماران جوان که هنوز مبتلا نشده‌اند نسبت به سالمندان در استفاده از کیت‌های تشخیص و واکسن در الویت قرار نمی‌گیرند. بدین ترتیب با توجه به شواهد، بیشینه‌سازی فایده که در اینجا به معنای حفظ حیات برای افراد بیشتر است، اولویت را پس از کارکنان درگیر سلامت بیماران و متولیان امور کنترل پاندمی، به سالمندان می‌دهد. همچنین پس از تهیه و تولید واکسن، اگر عرضه آن برای بیمارانی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند- بیماران مسن یا دارای بیماری‌های زمینه‌ای- ناکافی باشد، عدالت از استفاده از انتخاب تصادفی مانند قرعه‌کشی، پشتیبانی می‌کند. اولویت‌دهی واکسن‌ها به افراد جوان‌تر تنها در حالتی موجه است که مدل‌سازی اپیدمیولوژیک نشانگر آن باشد که این عمل بهترین راه برای کاهش گسترش ویروس و خطر برای دیگران است.
۱۱- مدل سازی اپیدمیولوژیک در تعیین اولویت‌ها برای گرفتن تست کرونا ویروس از اهمیتی خاص برخوردار است. اگر برخی از تست‌ها برای نظارت بر سلامت عمومی بتواند دانش راه‌های انتقال ویروس را بهبود بخشد و به محققین کمک کند تا درمان‌های دیگری را برای بیشینه‌سازی فایده مورد بررسی قرار دهند، می‌توان اولویت را به گروه‌هایی غیر از سالمندان داد.
۱۲-یکی از مشکلات مراکز درمانی در پاندمی‌ها، اولویت‌دهی به جوانانی است که در صورت احیاء نسبت به بیماران مشابه سالمند، از زندگی با کیفیت و طولانی‌تری بهره‌مند خواهند شد. باید پذیرفت که بیشینه‌سازی فایده نیازمند در نظر گرفتن پیش‌آگهی است و از این رو احتمال زندگیِ باکیفیت و طولانی می‌تواند در صورت مشابه بودن سایر عوامل، به عنوان یک اولویت تلقی شود.
۱۳- افرادی که به عنوان آزمودنی در طرح‌های تحقیقاتی برای اثبات و اثربخشی واکسن‌ها و داروهای درمانی مشارکت می‌کنند باید برای مداخلات کووید ۱۹ اولویت داده شوند. این گونه اولویت‌دهی ناشی از همان تفکر فایده‌گروی است. بر عهده گرفتن خطر هنگام مشارکت در تحقیقات، به پروسه درمان کمک خواهد کرد و این اولویت دهی نوعی پاداش است که دیگران را نیز تشویق به مشارکت در تحقیق می‌نماید و فرایند نهایی چیزی به جز بیشینه‌سازی خیر نخواهد بود.
۱۴- نباید هیچ تفاوتی در تخصیص منابع کمیاب میان بیماران مبتلا به کووید ۱۹ و بیماران مبتلا به دیگر بیماری‌ها وجود داشته باشد. این بدین معناست که در صورت کمبود مطلق در منابع مراقبت سلامتی، باید بیمارانی که درگیر سایر بیماری‌های تهدیدکننده حیات‌اند به همان اندازه بیماران مبتلا به کووید-۱۹ مورد رسیدگی فوری قرار گیرند. به عنوان مثال، پزشک مبتلا به آلرژی که دچار شوک آنافیلاکسی و نیازمند لوله‌گذاری و حمایت تنفسی توسط دستگاه تنفس مصنوعی است باید نسبت به بیماران مبتلا به کووید ۱۹ که کارکنان خط مقدم مراقبت های سلامتی نیستند در اولویت قرار گیرد.
