آیا ایران و آمریکا به ایجاد یک خط تماس اضطراری در خلیج فارس نیاز دارند؟

مارک فیتزپتریک در المانیتور نوشت: درگیری آمریکا و ایران حالا به نقطه تازه‌ای رسیده است. در ۱۵ آوریل ۱۱ فروند قایق نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با وجود هشدار‌های متعدد ناو آمریکایی به شکل خطرناکی به ۱۰ متری آن نزدیک شدند. ۲۲ آوریل دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در پاسخ به این اقدام توییتی عجیب منتشر کرد و نوشت که به نیروی دریایی آمریکا دستور داده تا در صورت آزار و اذیت مجدد از سوی قایق‌های ایرانی آن‌ها را هدف قرار داده و نابود کند. تهدید ترامپ جنبه ناگواری دارد، اما اگر به عنوان یک عامل بازدارنده عمل کند، شاید حتی بتواند تنش را مهار کند.

به گزارش انتخاب ، در ادامه این مطلب آمده است: رفتار قایق‌های سپاه مقابل کشتی‌های آمریکایی چیز جدیدی نیست. در سال ۲۰۱۵، نیروی دریایی آمریکا ۲۵ مورد از این رفتار را تحت عنوان اقداماتی ناامن و غیر حرفه‌ای گزارش کرد. در سال ۲۰۱۶ این موارد به بیش از ۳۰ بار رسید. این اقدامات در حالی صورت گرفت که آمریکا و ایران در حال مذاکره برای امضا برنامه جامع اقدام مشترک بودند. در حالی که ایران هرگونه رفتار غیر حرفه‌ای را انکار می‌کند، افسران نیروی دریایی آمریکا آموزش دیده‌اند تا اینگونه حوادث را به صورت ویدئویی ضبط کنند. در آخرین مورد، دوربین به وضوح نشان می‌دهد که کدام طرف خطا کرده است. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران اظهار کرد که این نیرو‌های آمریکایی بودند که بیش از ۷۰۰۰ مایل دورتر از کشور خود حضور داشتند.

این اقدامات سپاه درباره نیروی دریایی آمریکا تا حد زیادی در پاییز ۲۰۱۷ متوقف شده بود. فرمانده سابق ناوگان پنجم آمریکا، معاون وزیر، جان میلر، این تغییر در رفتار سپاه را به نگرانی ایران از پاسخ احتمالی ترامپ نسبت داده بود. او البته توضیح نمی‌دهد که چرا ایران دوباره این رفتار را از سر گرفت. میلر گفت: شاید فقط مدت زمانی طول بکشد که آن‌ها درک کنند که ایده فشار آوردن به ترامپ ایده خوبی نیست.

هنوز خیلی زود است که قضاوت کنیم هدف اصلی ایران از اقدام اخیر چه بوده آیا این کشور به دنبال سنجش واکنش ترامپ است یا اینکه دوباره رویه پیشین خود را از سر گرفته است. با این حال، این اتفاق پس از آن رخ داد که چندی پیش ایران یک کشتی با پرچم تایوان را هم توقیف کرد. اگر ایران به روش قدیمی خود بازگردد، در واقع بیهودگی کمپین فشار حداکثری را ثابت کرده است.

ایران تا امروز تقریبا مخالف تمامی ۱۲ شرطی که پمپئو در سال ۲۰۱۸ معین کرد رفتار کرده است. این کشور برنامه هسته‌ای خود را گسترش داده، مانع درخواست‌های دسترسی بین المللی برای بازرسی شده و همچنان برنامه موشکی بالستیک خود را ادامه داده است. علاوه بر این‌ها تهران نیرو‌های خود در سوریه را حفظ کرد، به حمایت از حوثی ها ادامه داد و شبه نظامیان عراقی را برای ادامه مقابله با آمریکایی‌ها تجهیز نمود. اکنون شهروندان ایرانی و آمریکایی همچنان در بازداشت هستند و تهران امنیت حمل و نقل بین‌المللی را دوباره تهدید می‌کند. اکنون متوقف کردن آزار و اذیت نیرو دریایی آمریکا توسط ایران نیز باید به آن ۱۲ شرط پمپئو اضافه شود. رفتار ایران تقریباً از هر نظر دردسرسازتر شده و بخش اعظم آن در پاسخ به فشار حداکثری آمریکا است.

توییت ترامپ هشداری به ایران بود تا دست از رفتار‌های تحریک‌آمیز بردارد. گرچه ترامپ توییت خود را به عنوان دستور نام برده، اما تا امروز هیچ دستور رسمی در این زمینه منتشر نشده است. البته نیازی هم به آن نیست، زیرا نیروی دریایی آمریکا در برخورد با سپاه از قبل قوانین واضح و مشخصی دارد. میلر در این باره گفت: مقامات نیروی دریایی می‌دانند که چگونه به آزار و اذیت‌های نیروی دریایی سپاه بدون اینکه باعث درگیری شود پاسخ دهند.

با این حال، برخی از کارشناسان بر این باورند که نیروی دریایی آمریکا ممکن است نیاز به اجرای دستورات ترامپ داشته باشد. مایکل آیزنشتاد، مدیر برنامه مطالعات نظامی و امنیتی انستیتوی واشنگتن هشدار می‌دهد که تنش ممکن است افزایش یابد.

خطر اصل این است که ترامپ رسما دستور هدف قرار دادن نیرو‌های ایرانی را صادر کند و آنوقت ایران هم واکنش نشان دهد. سپاه با تهدید خود مبنی بر از بین بردن هرگونه نیروی تروریستی آمریکایی در خلیج فارس که امنیت کشتی‌های ایران را تهدید می‌کند، ممکن است خود نیز به روشی مشابه آمریکا روی بیاورد.

در حال حاضر، سپاه به احتمال زیاد احساس می‌کند که هنوز باید انتقام ترور سلیمانی در ژانویه ۲۰۲۰ را از آمریکایی‌ها بگیرد تا بدین شکل جنبه بازدارندگی خود را هم تقویت کرده باشد. این نیاز ممکن است عاملی در اقدام اخیر ایران برای نزدیک شدن به ناو آمریکایی بوده باشد.

گروه بحران بین‌المللی به آمریکا و ایران توصیه کرده که یک کانال ارتباطی نظامی را که توسط شخص ثالث مانند عمان ایجاد شده، بین خود باز کنند.

با گذشت سالها، ایران در برابر پیشنهادهای  دولت آمریکا و بازیگران غیردولتی برای ایجاد سازوکاری شبیه به توافق نامه‌های حوادث در دریا که واشنگتن پیش‌تر با مسکو و پکن داشته مقاومت کرده است. در زمان دولت اوباما شاید چندان نیازی به این موضوع نبود چرا که وزرای خارجه دو کشور یعنی جواد ظریف و جان کری با یکدیگر در ارتباط بودند. اکنون با از بین رفتن دیپلماسی بین دو کشور ضروری است که تهران و واشنگتن خط اضطراری بین خود باز کنند تا خطر هرگونه درگیری کاهش یابد، آنچه مسلم است توییتر نباید این نقش را بین دو کشور ایفا کند.