افزایش مستمری‌ کارگران بازنشسته چرا به سرانجام نمی‌رسد؟

پانید فاضلیان، اقتصاد۲۴- هر سال که نوبت افزایش مستمری‌های تامین اجتماعی می‌رسد بازنشستگان این صندوق چیزی می‌شوند شبیه تافته جدابافته و امسال که از همین حالا وخامتِ عمومیِ اقتصادِ کشور، معلوم است این وصله ناجور عجیب به تنِ جامعه بازنشستگان ایران زار می‌زند.
طبق آمار‌های منتشر شده، سازمان تامین اجتماعی کمِ‌کم سه میلیون و پانصد هزار نفر مستمری بگیر دارد و اگر با نگاهی حداقلی این عدد را سه برابر کنیم با جمعیتی تقریبا ۱۱ میلیون نفری مواجه خواهیم بود که رِزق و روزی‌شان به پرداخت مستمری‌های ماهانه این سازمان گره خورده است.
چیدمان تشریفات اداری و حقوقی در ایران به گونه‌ای است که غالب مواقع پرونده افزایش مستمری‌های بازنشستگان و مستمری بگیران سازمان تامین اجتماعی آخر از همه بسته می‌شود، اما این روز‌ها که صحبت از افزایش آمادگی برای کشیدن ریاضت بیشتر اقتصادی درمیان است و همهمه‌ای برای تنگ تر کردن سوراخ کمربند معاش خانوار‌ها به راه افتاده است؛ حتی یک روز تاخیر در افزایش مستمری کارگران بازنشسته می‌تواند نقشی سرنوشت ساز در اقتصاد خانوار داشته باشد. 
افزایش مستمری‌؟ اِنگار نه اِنگار!اکبر عیوضی، عضو هیات مدیره کانون کارگران بازنشسته شهرستان تهران درباره وضعیت این روز‌های هم‌صنفانش در سراسر کشور به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: دومین ماه سال هم به ثلث پایانی خود رسیده است، اما هنوز خبری از افزایش مستمری‌ها تامین اجتماعی نیست، ظاهرا راهی نداریم که باز هم با همان درآمد سال قبل از عهده هزینه‌های به‌روز شده زندگی برآییم.
سال گذشته سازمان تامین اجتماعی به هر کارگر بازنشسته‌ای که سابقه اش تکمیل بود حداقل مستمری یک میلیون و پانصد هزار تومان در ماه را پرداخت می‌کرد و با برآوردی که کارشناسان این حوزه از شرایط مالی مستمری بگیران تامین اجتماعی داشتند در بهترین حالت نزدیک به ۷۰ درصد آن‌ها در سال ۹۸ این مستمری را هر ماه دریافت کرده‌اند و اینطور به نظر می‌رسد که علی‌رغم گرانی عمومی کالا و خدماتی که تا به اینجا در سال ۹۹ اتفاق افتاده است، مستمری بگیران این سازمان باید فعلا تا روشن شدن وضعیتشان با همان مستمری‌های سابق گذران زندگی کنند؛ در این باره عیوضی می‌گوید: همه می‌دانیم که پرونده افزایش مستمری‌های تامین اجتماعی به پرونده افزایش مزد شورای عالی کار گره خورده است، اما تکلیف دستمزد‌های سال ۹۹ حدود یک ماه پیش بسته شده است، تازه بودجه سالانه سازمان هم که در همان واپسین روز‌های سال گذشته تصویب شد و نمی‌دانیم چه سری است که افزایش مستمری‌های سال جدید کارگران بازنشسته این همه معطلی دارد؟
جدا از کشدار شدن پرونده افزایش دستمزد‌های سال ۹۹ که عاقبت تکلیف نهایی برای اولین بار در نخستین روز‌های کاری سال جدید اتفاق افتاد؛ سال گذشته کمیسیون تلفیق مجلس در قانون بودجه شرطی را گذاشت که براساس آن برای سال ۹۹ درآمد ماهانه هیچ فرد شاغل یا بازنشسته ایرانی نباید از ۲ میلیون و هشتصد هزار تومان کمتر باشد؛ مصوبه تاثیر گذاری که نهایت هم بر حقوق کارمندان و هم بر مستمری بازنشستگان کشوری و لشگری تاثیر گذاشت و علاوه بر آن تاحد چشمگیری هم باعث شد تا پیشاپیش نتیجه مذاکرات شورای عالی کار برای افزایش مزد سالانه کارگران از قبل مشخص باشد؛ با این همه تکلیف افزایش مستمری‌های کارگران بازنشسته در مکاتبات حقوقی- اداری مابین هیات دولت و سازمان تامین اجتماعی جریان دارد. عضو هیات مدیره کانون کارگران بازنشسته تامین اجتماعی شهرستان تهران در این باره می‌گوید: مثل همیشه نوبت به بازنشستگان تامین که می‌رسد همه شانه خالی می‌کنند؛ تامین اجتماعی مسئولیت را به گردن دولت می‌اندازد و دولت هم متقابلا توپ را به زمین تامین اجتماعی پاس می‌دهد؛ انگار نه انگار که به خاطر لطمات اقتصادی کرونا، امسال قرار است تسمه از گُرده مردم کشیده شود؛ سرنوشت سه و نیم میلیون خانوار بازنشسته در دست دولتی است که این روز‌ها از کنترل قیمت یک قلم کالای عادی مثل گوجه‌فرنگی و لیمو عاجز است؛ معلوم نیست که در سایه چنین تدبیری خانوار‌های کارگران بازنشسته چگونه می‌خواهند امید به زندگی را در میان خود زنده نگه دارند؟!باز هم، بویِ پرداختِ علی‌الحسابی می‌‌آید!طبق مقررات تامین اجتماعی از ابتدای هرسال تا زمان بسته شدن پرونده افزایش مستمری ها؛ تمام بازنشستگان مستمری سال قبل خود را به صورت علی الحسابی دریافت خواهند کرد و از زمان ابلاغ افزایش مستمری‌های جدید به بعد نیز مابه التفاوت مستمری‌های پرداخت شده به حساب بازنشستگان واریز می‌شود؛ با این حساب اگر بخواهیم با همان نگاه خوشبینانه بپذیریم که دستکم ۷۰ درصد کارگران بازنشسته ماهانه به صورت علی الحسابی درآمدی نزدیک به یک میلیون و پانصد هزار تومان دارند به این نتیجه خواهیم رسید که همین حالا و به صورت پیش فرض میان وضعیت اقتصادی این گروه اجتماعی با شرطی که سال گذشته از سوی مجلس برای درآمد دو میلیون و هشتصد هزار تومانی کارمندان و بازنشستگان تعیین شده بود دست کم یک میلیون و سیصد هزار تومان فاصله وجود دارد.
عضو هیات مدیره کانون کارگران بازنشسته تهران در این باره می‌گوید: کار سختی نیست، هرکس که قانون تامین اجتماعی را یک بار از رو خوانده باشد می‌داند که طبق مواد ۹۶ و ۱۱۱ این قانون حداقل مستمری نباید از حداقل مزد و حداقل هزینه‌های زندگی کمتر باشد؛ تکلیف مزد جدید و شرط مجلس هم بیشتر از یک ماه است که روشن شده؛ مانده ایم که حساب و کتاب‌های تامین اجتماعی و دولت چرا اینقدر طول کشیده است؟ مگر همین قبل از شروع سال نبود که گفتند بودجه سال ۹۹ سازمان مصوب شد؟! دیگر این همه معطلی برای چیست؟! کارگران بازنشسته به چه زبانی باید بگویند که در این خرابی اقتصادی وضعشان از همه خرابتر است؟!
وی ادامه می‌دهد: اینکه قفسه‌های فروشگاه‌ها پُر ازکالا باشند یک چیز است و اینکه همه مردم بتوانند به اندازه نیازشان از این کالا‌ها خرید کنند یک چیز دیگری است؛ بساط توزیع کالای دولتی و کوپنی سالهاست که وَر افتاده و حالا فقط آن‌هایی که پولش را دارند می‌توانند خرید کنند؛ شک نداشته باشید که عمده بازنشستگان و به خصوص مستمری بگیران تامین اجتماعی جایی در این گروه ندارند.بیشتر بخوانید: حداقل حقوق مستمری بگیران تامین اجتماعی کمتر از ۲ میلیون و ۸۰۰ نخواهد بود
هم خانه‌نشین، هم معترض وی در ادامه صحبت‌های خود می‌گوید: ظاهرا برای دولت قواعد فاصله گذاری اجتماعی کارکردی بیش از مبارزه با شیوع کرونا دارد، کارگران بازنشسته از ترس جانشان و اینکه هزینه جدیدی برایشان تراشیده نشود در خانه مانده اند و انگار متولیان جامعه از این خلوتی تعبیر وارونه دارند؛ باید دید که اگر خطر کرونا اینقدر جدی نبود باز هم کارگران بازنشسته بی تفاوت از کناز مسکوت ماندن افزایش مستمری‌های خود می‌گذشتند؟ قطعا تا الان جایی در خیابان تجمع کرده بودند!
عیوضی در پاسخ به این واکنش احتمالی متولیان دولتی سازمان تامین اجتماعی مبنی بر اینکه فرآیند حساب و کتاب مستمری‌های جدید حساسیت خاص خود را دارد و نمی‌توان در شرایط حادی نظیر مقطع حساس کنونی بی‌گدار به آب زد و منابع محدود این سازمان بین النسلی و اموال بیمه شدگانش را به هدر داد؛ اینطور می‌گوید: درست است که بازنشسته شده‌ایم، اما به وضعیت آشنا هستیم؛ خیلی از بازنشستگان مدارج عالی دانشگاهی دارند و بسیاری هم در زمان اشتغالشان در مصدر مسئولیت‌های مهمی بودند؛ می‌دانیم که فرق میان دست روی دست گذاشتن با پیگیری مسئولانه چیست؛ قصد نداریم ارزش همه خدمات صادقانه را زیر سوال ببریم، اما مگر همین دولت به وقت عرضه اموال شستا در بازار بورس، شبانه روز پیگیر نبود؟ حالا که بلوک هفت هزار میلیاردی اموال تامین اجتماعی راهی بورس شده همه پیگیری‌ها تمام شدند؟ عیوضی صحبت‌های خود را با اقتصاد ۲۴ اینطور خاتمه می‌دهد: درست است که از نظر ذهنی و جسمی شرایط کار کردن را نداریم، اما حواسمان جمع است؛ خوب می‌دانیم که سرنوشت سهام عرضه شده شستا در بورس نامعلوم است و مشخص نیست که دولت کی و چگونه می‌خواهد در این باره با سازمان تامین اجتماعی تسویه حساب کند و از طرف دیگر می‌دانیم که با وجود اختصاص یافتن اعتبار برای همسان سازی مستمری بازنشستگان، هنوز هیچ سهمی برای تامین اجتماعی درنظر گرفته نشده است؛ یادمان هست که همیشه دولت‌ها برای استفاده کردن از اموال این سازمان منتظر اجازه کسی نمانده اند و فقط هربار وقتی پای پرداخت سهم و حق کارگران بازنشسته درمیان بوده است؛ فرآیند تشریفات حقوقی- اداری کشدارتر و طولانی‌تر از هر زمان دیگری شده است.