بیماری کاواساکی چيست؟
مطالعات مختلف در کشورهای گوناگون نشان داده است که بیماری شدید به دلیل کوروناویروس در بین بچه‌ها ناشایع است.
عصر خبر: بیماری کاواساکی یک بیماری تب دار حاد در بچه‌هاست که در تمام دنیا وجود دارد و بیشتر در بچه‌های آسیایی شایع است.
کاواساکی یک واسکولیت(التهاب عروق) است که درگیری عروق کرونر قلبی می دهد.
گزارش شده است که۲۰ تا ۲۵ درصد بچه‌های درمان نشده، به سمت ناهنجاری‌های کرونری می‌روند(مانند آنوریسم) و کمتر از ۵ درصد بچه‌های درمان شده با ایمینوگلبولین وریدی، دچار بیماری کرونر قلبی می‌شوند.
علت بیماری کاواساکی، ناشناخته است اما مطالعات اپیدمیولوژیک، عفونت‌ها را در بروز آن موثر می دانند. هنوز عفونت خاصی از نظر اتیولوژی مشخص نشده است.
نقش ژنتیک نیز در بروز این بیماری، نامشخص است اما مدارکی وجود دارد که در بچه های آسیایی نسبت به سایر کشورها شایع‌تر است.
اکثر بیماران کاواساکی، در دوران کودکی هستند و مطالعات اپیدمیولوژیک نشان میدهد که پسرها بیشتر از دخترها مبتلا می‌شوند.
در مطالعات مشخص شده است که ۷۵ درصد بچه‌های بستری شده، زیر ۵ سال بودند با متوسط سن ۳ سال. بچه های آسیایی به میزان ۳۰.۳ در صدهزار در مقایسه با ۱۷.۵در صدهزار سیاه‌پوستان، مبتلا می‌شوند.
کاواساکی واسکولیتی است که به طور واضح، شریان‌های با اندازه متوسط را درگیر می‌کند شریان‌های کرونر قلب، شایع‌ترین محل ابتلا هستند گرچه سایر شرائین مانند شرایین پوپلیته(پشت زانو) و براکیال(بازویی) نیز درگیر می‌شوند.
علائم بالینی:تب بالا و بیش از ۳۸-۳۹ درجه سانتیگراد که به آنتی بیوتیک جواب نمی‌دهد شایع‌ترین علامت است. تب بدون درمان، معمولاً یک تا دو هفته طول می‌کشد اما می‌تواند ۳ تا ۴ هفته نیز ادامه داشته باشد.
به علاوه تب به همراه سایر علائم کاواساکی، پزشک را به سمت تشخیص هدایت می‌کند. این علائم عبارتند از: کونزکتیویت(قرمزی ملتحمه چشم)دو طرفه غیرترشحی، قرمزی لب و مخاط دهان و حلق همراه با زبان توت‌فرنگی و لب ترک‌خورده، ادم(ورم) و ریتم(قرمزی) دست‌ها و پاها، راش(بثورات جلدی) به اشکال مختلف، لنفادنوپاتی(تورم غدد لنفاوی) گردنی غیرچرکی که معمولاً یک طرفه است.
علائم گوارشی مانند استفراغ و اسهال و دل درد در بیش از ۶۰ درصد بیماران رخ میدهد. حداقل یک علامت تنفسی مانند آبریزش بینی یا سرفه در ۳۵ درصد موارد وجود دارد.
سایر علائم مانند بی قراری(به خصوص در شیرخواران) و آرتریت(تورم مفصل) می‌باشد و درد مفصل می‌تواند برای چند هفته وجود داشته باشد.
درگیری قلبی مهمترین علامت کاواساکی در بیماران است و به صورت تاکی‌کاردی(افزایش ضربان قلب) که با تب انطباق ندارد خود را نشان میدهد.
گاهی بیماری در ابتدا، فقط با تب و لنفادنوپاتی(تورم غده لنفاوی) خود را نشان میدهد. این تظاهر می‌تواند در ناحیه گردن باشد و با لنفادنوپاتی ویروسی و میکروبی اشتباه شود و تشخیص کاواساکی را به تاخیر اندازد.
دوام تب بالا و عدم پاسخ به آنتی‌بیوتیک، پزشک کودکان را مشکوک به بیماری کرده و او را مجبور به یافتن سایر علائم کاواساکی می‌کند.
کاواساکی در بچه ها از نظر بالینی به سه دسته تقسیم می شود:
مرحله حاد: که با تب و سایر علائم بیماری مشخص می‌شود و معمولاً ظرف یک تا دو هفته خود را نشان میدهد.
مرحله تحت حاد: که معمولاً با آنوریسم و ترومبوز(لخته) و بروز بیماری کرونر قلب خود را نشان میدهد و معمولاً در هفته سوم رخ میدهد.
مرحله نقاهت: که در این مرحله، علائم بالینی بیماری ناپدید شده یا می‌تواند تا زمانی که فرد به حد نرمال برگردد ادامه یابد و زمان آن، معمولاً ۶ تا ۸ هفته بعد از شروع بیماری می‌باشد.
پوسته پوسته شدن نیز یکی از علائم تشخیصی است که بعد از تب و بیشتر در نوک انگشتان، خود را نشان میدهد.
بیمار مبتلا به کاواساکیبه علائم چشمی، لب و دهان و بثورات پوستی توجه کنید.تشخیص: تشخیص بیماری کاواساکی به‌صورت بالینی می‌باشد. اگر تب به مدت حداقل ۴ روز و حداقل چهار تا پنج علامت دیگر بیماری وجود داشت، تشخیص قطعی است.
در فرم غیرتیپیک یا ناکامل کاواساکی بیماران می‌توانند تب مداوم و کمتر از ۴ یا ۵ علامت همراه، وجود دارد. در این بیماران آزمایشگاه و اکوکاردیوگرافی می‌تواند به تشخیص کمک نماید.
عفونت‌هایی مانند آدنو ویروس‌ها، سرخک و مخملک نیز می‌توانند علامت کاواساکی را تقلید کنند.
درمان: درمان بیماری کاواساکی IVIG است که باید در بیمارستان و تحت نظر پزشک تزریق شود.
پیش‌آگهی: کمتر از ۵ درصد بیماران با کاواساکی، که سلامت خود را باز می یابند دچار آنوریسم عروق کرونر قلب می‌شوند. به طور کلی ۵۰ درصد آنوریسم شریان کرونری قلب به طور طبیعی پسرفت کرده و ظرف یک تا دو سال بعد از بیماری، به حالت طبیعی برمی‌گردد.
همه بچه ها با سابقه کاواساکی باید از نظر بیماری قلبی مشاوره شوند، رژیم مخصوص داشته باشند و ورزش به میزان کافی انجام دهند. از مصرف مواد دخانیات باید اجتناب کنند و چربی خون آنها بررسی و تحت کنترل باشد.
لازم به یادآوری است که هر کودک با تب و لب‌های قرمز و بثورات جلدی، مبتلا به کاواساکی نمی‌باشد و تشخیص بیماری، پس از مراجعه به پزشک کودکان، قطعی خواهد شد.
کاواساکی و کورونا(Covid-19):
مطالعات مختلف در کشورهای گوناگون نشان داده است که بیماری شدید به دلیل کوروناویروس در بین بچه‌ها ناشایع است.
پزشکان ایتالیایی شواهدی را منتشر کردند که از ۱۸ فوریه تا ۲۰ آوریل ۲۰۲۰ و در زمان بروز ویروس کورونا، میزان کاواساکی در کودکان نیز افزایش یافته است. در این گزارش، ۸ مورد از ۱۰ مورد بیماری کاواساکی، از نظر کورونا مثبت بوده و این نشانگر افزایش ۳۰ برابری کاواساکی پس از دوران همه‌گیری کرونا در ایتالیا می‌باشد. شهر برگامو بالاترین عفونت و مرگ در ایتالیا در آن زمان از نظر کرونا و نیز بیشترین میزان کاواساکی را داشته است. برای اثبات این امر، به مطالعات بیشتر در کشورهای مختلف، نیاز است تا این ادعا به اثبات برسد.
دكتر اسفنديار مالي متخصص كودكان و نوزادان
منبع:
New global trend of COVID-19 linked disease in children
Nelson Textbook of Pediatrics
Kawasaki-like disease: emerging complication during the COVID-19 pandemic
