عقب نشینی جدید آمریکا در برابر ایران/ترامپ به دنبال پیروزی نمادین

مخالفت کشورهای حاضر در برجام بویژه روسیه و چین با پیش‌نویس قطعنامه آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران موجب شد تا واشنگتن اقدام به تعدیل خواسته‌های غیر معقول خود کند.

آسوشیتدپرس نوشته است که پیش‌نویس جدید تنها چهار پاراگراف است و جایگزین پیش‌نویس هفت صفحه‌ای ۳۵ پاراگرافی شده است.

در پیش‌نویس قطعنامه جدید با تلطیف در مواضع آمده است: با وجود اینکه تحریم تسلیحاتی تا ۱۸ اکتبر منقضی می‌شود اما این تحریم‌ها تا زمانیکه شورای امنیت تصمیم دیگری بگیرد، تمدید خواهد شد.

در این پیش‌نویس ادعا شده است که اجرای کامل تحریم تسلیحاتی برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی ضروری است.

رویترز نیز در این رابطه می‌نویسد: آمریکا در این پیش‌نویس به زبان ساده از اعضای شورای امنیت خواسته است که تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران را تا زمانی که شورای امنیت تصمیم دیگری بگیرد، تمدید کنند.

بدون شک یکی از اهداف آمریکا از تعدیل خواسته‌های خود در این قطعنامه، جلب نظر کشورهای باقی مانده در برجام برای همراهی با واشنگتن در برابر ایران است
از دیگر اصلاحات اعمال شده در این پیش‌نویس قطعنامه می‌توان به تقلیل آن از ۳۵ پاراگراف به ۲ یا ۴ پاراگراف؛ حذف تحریم مقام‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ عدم تمدید تحریم‌ها برای مدت نامعلوم و در عوض، تمدید این تحریم‌ها تا زمان اتخاذ تصمیم مقتضی دیگر از سوی شورای امنیت؛ و همچنین حذف بندی که خواستار بازرسی از کشتی‌های حامل کالاهای ایرانی می‌شود.

افزون بر این، آمریکا از اعضای شورای امنیت خواسته است که تا ساعت ۱۰ صبح روز چهارشنبه (به وقت محلی) نظر خود را درباره این پیش‌نویس قطعنامه ارائه دهند.

فایننشیال تایمز نیز درباره جزئیات این پیش‌نویس جدید می‌نویسد: در قطعنامه پیشنهادی جدید، لحن شدید در محکوم کردن اقدامات گذشته ایران کنار گذاشته شده و برای جلب حمایت کشورهای دیگر موضوع بازرسی از کشتی (ها) و توقیف تسلیحات، ممنوعیت مسافرتی و مسدود کردن دارایی‌های ایرانی‌های خاص حذف شده است.

بی بی سی نیز در بیان جزئیات پیش‌نویس قبلی می‌نویسد: پیش‌نویس اولیه یک سند چند صفحه‌ای ۳۵ پاراگرافی بود که شامل یک مقدمه طولانی در متهم کردن ایران به صدور سلاح به گروه‌های شبه‌نظامی شیعه در عراق، سوریه، لبنان و یمن بود.

پیش‌نویس اولیه همچنین خواهان آن بود که کشورها محموله هواپیماها و کشتی‌ها را که «با دلیل منطقی» مشکوک به نقض تحریم تسلیحاتی ایران باشند بازرسی کنند. سند مذکور ضمیمه‌ای از اسامی مقامات ایرانی برای تحریم‌های هدفمند سازمان ملل متحد نیز پیشنهاد کرده بود.

دیپلمات‌های شورای امنیت می‌گویند که پیش‌نویس تغییریافته می‌تواند روز پنجشنبه به شکل نهایی ارائه شود و جمعه نیز به رای گذاشته شود.

تلاش برای جلب نظر امضا کنندگان برجام

بدون شک یکی از اهداف آمریکا از تعدیل خواسته‌های خود در این قطعنامه، جلب نظر کشورهای باقی مانده در برجام برای همراهی با واشنگتن در برابر ایران است.

پیش از تعدیل این قطعنامه، روسیه و چین به صراحت از مخالفت خود با خواسته‌های آمریکا خبر داده و حتی کشورهای اروپایی نیز اعلام کرده بودند که با تحریم‌های یکجانبه آمریکا مخالف هستند.

در قطعنامه پیشنهادی جدید، لحن شدید در محکوم کردن اقدامات گذشته ایران کنار گذاشته شده و برای جلب حمایت کشورهای دیگر موضوع بازرسی از کشتی (ها) و توقیف تسلیحات، ممنوعیت مسافرتی و مسدود کردن دارایی‌های ایرانی‌های خاص حذف شده است
فایننشیال تایمز درباره دلیل تعدیل خواسته‌های آمریکا در پیش‌نویس قطعنامه جدید می‌نویسد: یک دیپلمات امنیتی سازمان ملل اعلام کرده هدف آمریکا از به کار بردن لحن جدید در قطعنامه، راضی کردن متحدان اروپایی و منزوی کردن چین و روسیه از نظر مخالفت با قطعنامه است. اما این دیپلمات افزود آمریکا هنوز یقین ندارد قطعنامه جدید آراء لازم برای تصویب را کسب کند. همچنین معلوم نیست که آیا رویکرد جدید موجب جلب رضایت متحدان آمریکا خواهد شد.

با وجود این تغییرات، هنوز هم پیش بینی می‌شود که اعضای شورای امنیت این تلاش را رد کنند.

ریچارد گوآن، رئیس گروه بحران بین‌الملل سازمان ملل گفت: «اگر هدف، هنوز تمدید نامحدود تحریم تسلیحاتی بدون اعطای هیچ گونه امتیاز دیگر به ایران باشد، هنوز هم فکر می‌کنم چین و روسیه این (قطعنامه پیشنهادی جدید) را وتو خواهند کرد.»

مرحله بعدی امتیازدهی

پیش بینی می‌شود که اگر آمریکا در به ثمر رساندن این قطعنامه تعدیل شده نیز موفق نشود به سراغ امتیاز دادن به روسیه و چین برود.

آمریکا معتقد است که دلیل اصلی مخالف روسیه و چین با خواست واشنگتن برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران آن است که می‌خواهند تسلیحات خود را به ایران بفروشند و از این راه به سود سرشاری برسند.

از همین رو ممکن است آمریکا در صورت شکست پیش‌نویس قطعنامه جدید، پیش‌نویس دیگری را تهیه کرده و در آن تغییراتی را ایجاد کرده و به نوعی اجازه صادرات محدود تسلیحات کم خطر را به ایران بدهد تا از این طریق نظر مساعد روسیه و چین را نیز برای تمدید تحریم ایران جلب کند.

ترامپ به دنبال پیروزی نمادین

شکی در این نیست که تعدیل خواسته‌ها از سوی آمریکا با توجه به سیاست فشار حداکثری این کشور علیه ایران، نوعی شکست برای واشنگتن محسوب می‌شود. با این وجود اما ترامپ برای آنکه خود را پیروز این میدان نشان دهد به دنبال آن است تا به هر نحو ممکن قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را به تصویب شورای امنیت برساند تا بدین ترتیب به یک پیروزی نمادین دست پیدا کند.

در حوزه سیاست خارجی به موجب آنکه طرح نزدیکی به کره شمالی تقریباً شکست خورده، معامله قرن هنوز اجرایی نشده و برنامه‌های واشنگتن در برابر ایران و ونزوئلا نیز زمین گیر شده، هیچ‌گونه نمره مثبتی در کارنامه ترامپ ثبت نشده است.

کسب این پیروزی در فاصله اندک باقی مانده تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برای ترامپ اهمیت ویژه‌ای دارد چون در حوزه سیاست خارجی به موجب آنکه طرح نزدیکی به کره شمالی تقریباً شکست خورده، معامله قرن هنوز اجرایی نشده و برنامه‌های واشنگتن در برابر ایران و ونزوئلا نیز زمین گیر شده، هیچ‌گونه نمره مثبتی در کارنامه وی ثبت نشده است.

از همین رو کسب حمایت کشورهایی که تا پیش از آغاز ریاست جمهوری ترامپ متحدان اصلی آمریکا محسوب می‌شدند و در مسائل مهم جهانی نیز همواره چشم به دهان کاخ سفید دوخته بودند اما در طول چهار سال اخیر از واشنگتن دور شده‌اند، یک اتفاق مثبت بسیار بزرگ برای وی خواهد بود.

در صورت رسیدن به این پیروزی نمادین، کاخ سفید و رسانه‌های همسو با آن با چنان تبلیغات گسترده‌ای آن را به خورد افکار عمومی می‌دهند که گویی ترامپ در یک آوردگاه حساس به یک پیروزی بسیار بزرگ رسیده است.

در نهایت نیز این پیروزی نمادین-که بسیار بعید است- تبدیل به اهرمی برای موفق نشان دادن سیاست خارجی ترامپ و تضمین پیروزی وی در انتخابات ماه نوامبر می‌شود.