استاد حوزه علمیه: کرونا دین شناسی حوزه های علمیه و مراکز علمی را به چالش کشید

 مدیر بنیاد امامت با بیان اینکه کرونا دین شناسی حوزه های علمیه و مراکز علمی ما را به چالش کشید، گفت: این مساله تجربه خوبی برای دین شناسان ما است که تئوری های خود را در متن جامعه ببرند و به انسان گرفتار در بیمارستان و گرفتار در عرصه درمان عرضه کنند.
به گزارش شفقنا، حجت الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی امروز در آیین اختتامیه همایش کرونا و زندگی مومنانه که به شکل مجازی در حال برگزاری است گفت: پدیده کرونا از مصادیق ابتلا است که در مباحث قرآنی با آن مواجه هستیم. قرآن کریم ابتلا را به عنوان یک سنت جاری و عام و شامل در تمام تاریخ و جغرافیا و برای همه انسان ها قلمداد می کند.
او افزود: بلا در دو حال به معنی دگرگونی و آزمایش ترجمه شده است. برخی از محققان قرآنی تعبیراتی دارند از جمله اینکه این دو دارای یک معنی واحد است که به معنی دگرگون ساختن به منظور نتیجه گرفتن است.
مدیر بنیاد فرهنگی امامت گفت: خودشناسی و دیگرشناسی از آثار ابتلاست. انسان ها در فراز و فرود و چالش خود را بروز می دهند. اثر دوم ابتلا، ساختن و سوختن است. یعنی نتیجه آن در یک جا، رسیدن به رشد است. از دیدگاه قرآنی از خلقت آدم تا پایان تاریخ، اصلا ابتلا و دگرگونی ها و افتادن در مسیر کمال و یا رکود وجود داشته است. کرونا از مصادیق این افت و خیزها بود که جامعه انسانی رابه یک بلا مبتلا کرد.
او بیان کرد: این تهدید را می توان به عنوان یک فرصت تلقی کرد که ظرفیت های خاصی را برای ما فعال کرد. گروهی باید روزی این ظرفیت های نهفته و آسیب های خاص در واکنش ها و رفتارها را ثبت و فعال و تحلیل کنند و افق هایی را برای آینده و ادامه این وضعیت ارایه کند.
سبحانی تصریح کرد: جامعه ایرانی ما در این عرصه دچار یک آزمون سخت شد. در این زمینه به بخش طلایی اشاره نمی کنیم و بیشتر به آسیب های آن اشاره می کنیم. زیرا در کنار این آسیب ها تلاش عظیم کادر درمانی و جهادگران حوزوی و غیر حوزوی و… شکل گرفت که باید تحلیل شود.
او عنوان کرد: در این عرصه، دین ورزی جامعه ایرانی ما با یک چالش هایی مواجه شد که برای ما به عنوان مسئولان دین پروری جامعه را داریم و همه مسئولان و دلسوزان جامعه یک آیینه است که باید آن را تحلیل و در برنامه ریزی ها مد نظر قرار دهیم.
استاد حوزه علمیه افزود: محور اول، حوزه دین پروری متدینان ماست. در سنت های گذشته معمولا نظام دین پروری مان را بر اساس یک رویکرد شریعت گرایانه یا شریعت مآبانه مد نظر داریم. در طول دهه های گذشته و از زمانی که فرهنگ مدرن در بدنه جامعه ایران وارد شد بحث شریعت گرایانه ما دچار خدشه شد. مسئولان و مدیران و کارگزاران ما برای جایگزینی این بحث شریعت مندی به حوزه شورمندی و مباحث عاطفی روی آورند تا این بعد به کمک بعد دین ورزی جامعه ما بیاید که در جایگاه خود امری درست بود.
سبحانی گفت: در جریان کرونا ثابت شد که بعد سوم دین پروری که بعد معرفتی ما است بسیار ضعیف است. در اینجا بسیاری از ابهامات در بدنه جامعه متدین ما ایجاد شدکه برخی از آنها جای سوال داشت. این پرسش ها نشان داد که تربیت دینی و معرفتی ما از جایگاه اهل بیت و فلسفه نبوت و امامت و ولایت، دقیق نیست زیرا با کوچکترین تغییری که در مناسبت های ما ایجاد می شود این همه پرسش پدید می آید.
او بیان کرد: در بعد رفتاری نیز، دین ورزی جامعه ما حرکت نا بسامانی را از خود بروز داد که از حوزه عوام به حوزه متخصصان هم کشیده شد. هنوز هم بر این نکته که رفتار دینی در مقابل این پدیده چگونه باید باشد؟ از طرفی برخی ضریح را با زبان می مکند و از سوی دیگر عنوان می شود که کل مراکز مذهبی باید تعطیل شود. پاسخ به این سوال به حدی مبهم رها شد که این همه جدال در جامعه ایجاد شد. فقه و مراجع ما مسایل را روشن کرده اند ولی ما نیازمند یک فقه در صحنه و شریعت در میدان عمل هستیم.
رئیس انجمن علمی کلام حوزه تصریح کرد: کرونا نشان داد که دین‌ورزی متدینان ما باید با چاشنی معرفت و آگاهی های عمیق توام باشد. اگر چنین نکنیم باید منتظر چالش های بعدی باشیم. کرونا یک مصداق است. امروز ویروس های فرهنگی بسیاری در جامعه نشر پیدا کرده است و باید کاری کنیم که مواجهه متدینان ما با این ویروس ها تقویت شود.
او عنوان کرد: عرصه دوم، عرصه دین باوری جامعه ما است. همه نوع افراد و با سلایق مختلف در جامعه ما وجود دارند. جامعه ما در داوری های خود بسیار شتابزده و حساس روی عملکرد متدینان و معارف دینی است. در جامعه ما افکار عمومی در مقابل هیچ کدام از محافل عمومی عکس العملی نشان نداد ولی چرا روی مساجد و محافل دینی حساس می شود و حتی تا جایی می روند که منشا کرونا را محافل مذهبی قم معرفی می کنند درحالی که آمارهای رسمی نشان داد که اماکن متبرکه کمترین نقش را در این میان داشتند این سوال پیش می آید که افکار عمومی چرا تا این حد روی این مسایل حساسیت نشان می دهند.
سبحانی افزود: محور سوم، دین شناسی عالمان ما است. کرونا دین شناسی حوزه های علمیه و مراکز علمی ما را به چالش کشید. سوال مطرح است که تا چه اندازه در مقابل این پرسش ها آماده هستیم. شرور از مسایل مهم است که پاسخ هایی نیز ارایه شده است. این مساله تجربه خوبی برای دین شناسان ما است که تئوری های خود را در متن جامعه ما ببرند و به انسان گرفتار در بیمارستان و گرفتار در عرصه درمان عرضه کنند.
او گفت: حوزه چهارم، مدیریت دینی ما است که این عرصه نیز در زمینه مقابله با کرونا آسیب های خود را نشان داد. زحمات بسیار زیادی در این عرصه کشیده شد که هم ماجور است و ثبت می شود. ولی سوال اینجا است که تا چه اندازه آمادگی لازم را برای این شرایط و مناسبات داشتیم و تاچه اندازه این صحنه پر دغدغه و پرآشوب را به خوبی رصد کردیم و متغیرهای اساسی آن را دریافتیم و رفتار اجتماعی و صاحبان معارف را در این جهت هدایت کردیم یا باید انجام دهیم؟
رئیس انجمن علمی کلام حوزه بیان کرد: مواضعی که مرجعیت ما در سطح عالی با یک دید واحد وارد میدان شد ولی باید این موضع در سطوح پایین تر تبیین شود. اینکه باید در عرصه فعالیت های رسمی حوزه چه کنیم محل سوال است. در حوزه مدیریت نیازمند راهبردهای روشن در خصوص این پدیده ها هستیم. باید رویکردهای روشنی در حوزه مدیریتی و رسانه ای و فرهنگی داشته باشیم.
او تصریح کرد: در این عرصه باید با سناریوی روشن وارد این عرصه هایی شویم که قطعا در آینده نیز تکرار خواهد شد.